ਅਤਰੀ
| ਅਤਰੀ | |
|---|---|
 | |
| ਮਾਨਤਾ | ਬ੍ਰਹਮਰਿਸ਼ੀ |
| ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਮਾਤਾ ਪਿੰਤਾ |
|
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਅਨੁਸੂਯਾ |
| ਬੱਚੇ | ਦੂਰਵਾਸਾ, ਚੰਦਰ ਅਤੇ ਦੱਤਤ੍ਰਿਆ |
ਅਤਰੀ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ: अत्रि) ਜਾਂ ਅਤ੍ਰੀ ਇੱਕ ਵੈਦਿਕ ਰਿਸ਼ੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਗਨੀ, ਇੰਦਰ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਹੋਰ ਵੈਦਿਕ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਅਨੇਕਾਂ ਭਜਨਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਤਰੀ ਹਿੰਦੂ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਸਪਤਰਿਸ਼ੀ (ਸੱਤ ਮਹਾਨ ਵੈਦਿਕ ਰਿਸ਼ੀਆਂ) ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਰਿਗਵੇਦ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[1]
ਰਿਗਵੇਦ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਮੰਡਲ (ਪੁਸਤਕ 5) ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਅਤਰੀ ਮੰਡਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ 87 ਭਜਨ ਉਸ ਦੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ।[2]
ਅਤਰੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਪੁਰਾਣ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਾਮਾਇਣ ਅਤੇ ਮਹਾਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[3][4]
ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]
ਅਤਰੀ ਮਰੀਚੀ, ਅੰਗੀਰਾਸ, ਪੁਲਾਹਾ, ਕਰਤੂ, ਪੁਲਸਤਯ ਅਤੇ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ ਦੇ ਨਾਲ ਸੱਤ ਮਹਾਨ ਰਿਸ਼ੀ ਜਾਂ ਸਪਤਰਿਸ਼ੀ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਵੈਦਿਕ ਕਾਲ ਦੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਰਿਸ਼ੀ ਅਤਰੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਅਨਸੂਈਆ ਦੇਵੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰ ਸਨ, ਦੱਤਾਤ੍ਰੇਯ, ਦੁਰਵਾਸਾ ਅਤੇ ਚੰਦਰ। ਰੱਬੀ ਬਿਰਤਾਂਤ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਹ ਸੱਤ ਸਪਤਰਿਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਖਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜੀਭ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ।[5] ਅਤਰੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਨਸੂਈਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੱਤ ਮਾਦਾ ਪਤੀਵਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰਭਾਵ
[ਸੋਧੋ]
ਤਿਰੂਪਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਵੈਸ਼ਨਵਵਾਦ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੈਖਾਨਾਸ ਉਪ-ਪਰੰਪਰਾ, ਆਪਣੇ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਚਾਰ ਰਿਸ਼ੀਆਂ (ਰਿਸ਼ੀਆਂ), ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਤਰੀ, ਮਰਿਚੀ, ਭ੍ਰਿਗੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਯਪ ਨੂੰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।[6] ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਅਤਰੀ ਸੰਹਿਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਸੰਗਤ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿਚ ਜਿਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਾਠ ਆਚਰਣ ਦੇ ਨਿਯਮ ਹਨ ਜੋ ਵੈਖਾਨਾਸ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।[7]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]ਸਰੋਤ
[ਸੋਧੋ]- Anthony, David W. (2007), The Horse The Wheel And Language. How Bronze-Age Riders From the Eurasian Steppes Shaped The Modern World, Princeton University Press
- Flood, Gavin D. (1996), An Introduction to Hinduism, Cambridge University Press
- Kambhampati, Parvathi Kumar (2000). Sri Dattatreya (First ed.). Visakhapatnam: Dhanishta.
- Rigopoulos, Antonio (1998). Dattatreya: The Immortal Guru, Yogin, and Avatara. New York: State University of New York Press. ISBN 0-7914-3696-9
- Witzel, Michael (1995), "Early Sanskritization: Origin and Development of the Kuru state" (PDF), EJVS, 1 (4), archived from the original (PDF) on 20 February 2012, retrieved 11 ਜੂਨ 2022
{{citation}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help)
- ↑ Antonio Rigopoulos (1998). Dattatreya: The Immortal Guru, Yogin, and Avatara. State University of New York Press. pp. 2–4. ISBN 978-0-7914-3696-7.
- ↑ Stephanie W. Jamison; Joel P. Brereton (2014). The Rigveda. Oxford University Press. pp. 659–660. ISBN 978-0-19-937018-4.
- ↑ Alf Hiltebeitel (2016). Nonviolence in the Mahabharata: Siva’s Summa on Rishidharma and the Gleaners of Kurukshetra. Routledge. pp. 55–56, 129. ISBN 978-1-317-23877-5.
- ↑ Roshen Dalal (2010). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books. p. 49. ISBN 978-0-14-341421-6.
- ↑ Antonio Rigopoulos (1998). Dattatreya: The Immortal Guru, Yogin, and Avatara. State University of New York Press. pp. 1–3. ISBN 978-0-7914-3696-7.
- ↑ Jan Gonda (1969). Aspects of Early Viṣṇuism. Motilal Banarsidass. pp. 241–242 with footnote 30. ISBN 978-81-208-1087-7.
- ↑ Atri (Mahaṛiṣi.); V. Raghunathachakravarti Bhattacharya; Mānavalli Rāmakr̥ṣṇakavi (1943). Samurtarchanadhikarana (Atri-samhita). Tirumalai-Tirupati Devasthanams Press.