Vincent van Gogh
Vincent Willem van Gogh (Zundert, 30 de març de 1853 - Auvers-sur-Oise, 29 de julhet de 1890) foguèt un pintor pòst-impressionista neerlandés, e occitan d'adopcion, . Pintrèt a l'entorn de 900 quadres (que 27 son d'autoretrats) e 1600 dessenhs. Daissèt 800 letras, que 650 d'elas èran dirigidas a son fraire petit Theo van Gogh.
Vincent van Gogh
| |
---|---|
Autoretrait | |
Nom de naissença | Vincent Willem Van Gogh |
Naissença | 30 de març de 1853 Zundert Païses Basses |
Decès | 29 de julhet de 1890 Auvers-sur-Oise |
Activitat(s) | Pintor |
Movement artistic | Postimpressionisme Simbolisme |
Òbras reputadas | Los manjaires de trufas Autoretraches Los Virasolelhs L'Arlatenca La nuèch estelada Lo cafè de nuèch Lo cambron de l'artista en Arle Camp de blat amb volada de còrbs Liris d'aiga Retrach del doctor Gachet A la pòrta de l'eternitat |
Illustracion : Autoretrait |
Biografia
modificarZundert fins a 1886
modificarLa familha
modificarSe ne coneisson las originas de la familha Van Gogh a partir de la mitat del sègle XVII e tre lo sègle XIX la familha se ne trasmeton de paire en filh l'ofici d'orfebre.
Çò se ne menciona al sègle XIX d'un tal Vincent van Gogh pastor calvinista e paire d'onze enfants que practicavan mantuna activitat amb tres que fasián de mercants d'art mentre se ne sap qu'en Theodorus van Gogh 1822-1885 èra dempuèi 1844 pastor de Groot Zender, pichon país del Brabant, de 6000 estatjants.
Se maridèt amb n' Anna Cornelia Carbetus, filha d'un religaire de la cort olandesa de Brabant.Li balhèt d'en primièr lo 30 de març de 1852 un petiton mòrt a la naissença e batejat Vincenç Willem.Un an apuèi, en 1853 naissava un segond filh parivament nomenat, lo futur artista. Ne seguiguèron autres cinc: Anna Cornelia 1855-1930, Theo 10 de mai de 1857 - 25 de genièr de 1891, Elisabeth 1859-1930, Wilhelmina Jacoba 1862-1942 e Cornelis 1867-1900.
Estudis e formacion
modificarDe 1851 fins a 1854 va seguir lo jove Vincent los corses de l'escòla de Groot Zender.
A partir del 1èr d'octobre de 1854 es mandat a un collègi de la vesina Zevenbergen ont aprendrà lo francés, l'anglés e l'alemand amai l'art del dessenh.
A partir de 1866 va frequentar l'escòla tecnica Hannik de Tilburg mas lo 19 de març de 1868 e per encausa del sius resultats insufisents amai los problèmas economics del paire, tornèt a Zundert sens aver clavat los estudis.
Lo trabalh a la casa d'art en Goupil
modificarLa mediocritat dels sius resultats escolars se convencèt la familha que li trobèssen un emplec: l'oncle pairal en Vincent escaissat Cent 1811-1889, ja mercand el d'antiquitats, lo recomandèt en julhet de 1869 a la Casa d'art Goupil & Co, a la quala, per rasons de santat, aviá daissat son activitat a L'Aia.
L'activitat de la casa Goupil ne consistissiá en la venta d'òbras d'art e lo jove Vincent semblèt fòrça interessat pel siu trabalh, que lo s'obligava a un aprigondiment de las tematicas artisticas, lo s'estimulava a legir amai frequentar musèus e colleccions d'art.
Mantenguèt los contactes amb la siá familha que dempuèi lo mes de genièr de 1871 aviá mudat a Helvoirt ont lo paire Theodorus practicava son activitat pastorala.
Vincent, a de mai de se rescontrar fòrça sovent lo siu fraire Theo a l'Aia, entamenèt amb el una correspondéncia que durarà tota la lor vida.
Viatges e sojorns formators...
modificarD'a Brussèlas que lai foguèt transferit en 1873 fins a Londres (idem lo mes de mai) amb lo passatge "obligatòri" per París e la visita del Louvre o las mòstras del Salon que lo se pertoquèron fòrça , comencèt de se congrear de verai lo siu gost artistic amai la siá expression.
Après un sojorn de qualquas mesadas a l'Aia puèi un novèl sojorn a Londres en julhet de 1874, ne mudarà fin finala a París que lai daissèt lo siu trabalh a la Casa d'Art Goupil tre nadal de 1875 , abandon efectiu e definitiu en abril de 1876.
Las annadas d'accion sociala e religiosa
modificarEnsenhaire a Ramsgate dins la banlèga de Londres a partir de 1876 puèi a Isleworth ont avián mudada l'escòla, lai comencèt de presicar lo 4 de novembre inspirat en un quadre d'en Boughton Pelegrin sus la via de Canterbury al temps de Chaucer.
Tornat a l'ostal per Nadal lo s'empachèron los sieus que lai tornèsse vist lo siu estat fisic e psiquic tan marrit e fragil.
L'oncle sieu Vincent li trobèt un emplec dins una librariá de Dordrecht.
Viviá solet coma crestian quasi menet e membre de la Glèisa Reformada Olandesa quitament se ne sentissiá un amor ecumenic per totas las glèisas crestianas. Li n'agradava fòrça revirar d'unes passatges de la Bíblia e convencèt lo siu paire lo daissèsse se presentar als examèns de la Facultat de Teologia d'Amsterdam que capitèt ges.
Contunhèt ça que la lo siu interès per çò tot que religiós mas tanben çò artistic (visitas als musèus) e l'exercici del dessenh.
Après lo refut d'una escòla de Laeken rasis Brussèlas de lo se considerar apte a la predicacion, se mudèt dins la region bèlga del Borinage: lai, a Pâturage e mai paure que paure, comencèt de presicar als minaires e a s'entrevar dels malauts.
Autorizat a partir de genièr de 1879 a presicar per l'Escòla d'Evangelizacion de Brussèlas, s'installèt dins lo centre minièr de Wasmes. La siá pauretat tant extrèma coma la dels minaires que se n'entrevava, espauruguèt l'Escòla que decidiguèt de lo remandar de sa carga.
Contunhèt pr'aquò de se n'ocupar dels malauts e dels paures dins la region vesina de Cuesmes en quitament d'a vegadas li daissar lo siu lièch als malauts o a sonhar d'esperel de ferits per explosions en los se bendar amb los sieus pròpis vestits.
Foguèt a aquela epòca que lo siu fraire Theo comencèt de li ne parlar de cambiar d'activitat e catalizar amai canalizar la siá set d'umanitat, empatia e caritat dins l'activitat artistica.
L'encaminament artistic
modificarAprès un tròp brèu passatge per l'Academia de las Bèlas Arts en 1860-1861 amor d'aquesir las basas tecnicas de l'art pintural, tornèt dins l'ostal familial a Etten que lai se n'enamorèt de la siá cosina na Kate Vos-Stricker, filha de pastor e jove veusa amb un filh, mas ela li ne tornèt ges son amor.De la ferida que foguèt per el, se cremèt una man amb la flamba d'una lampa...
Comencèt alavetz una vida d'aprenentatge sul terren amb d'autres pintors que ne recebèt l'ensenhament aital n' Anton Mauve que per primièr còp en daissar lo dessenh comencèt el de pintar: naturas mòrtas amb òli e figuras amb aquarela.Aital de las naturas mòrtas Caulet e esclòps o Bocal amb peras.[1]
S'installèt a l'Aia, rasis l'estudio d'en Mauve, que li n'ajudèt economicament amassa amb Theo. Al cap d'unas mesadas pr'aquò ne trenquèt el tota relacion amb en Mauve, per de motius estetics, que Vincent se ne voliá inspirar sempre de la realitat quand lo siu mentor l'auriá volgut veire copiar d'unes modèls de gip.
E sempre o quasi n'aurà el en aquela epòca un fum de dificultat dins sas relacions amb los autres pintors que sol lo batau en Johan Hendrik Weissenbruch(1823-1904) pintor a la lòga del jorn dins aquela pontannada lo s'estimèt coma pintor de grand talent e avenidor.
Novèlas dralhas de vida e art
modificarAprèp s'èsser fach pendent qualque temps amb na Clasina Maria Hoornik dicha Sien, anciana poesa trentenària e prenhs quand el la se rescontrèt (que patiguèt una gonorrèa), se n'anèt viure en pel nòrd del país, dins la Drenthe, territòri amb moltas torbièras mas tanben pacans e rafis mai obrièrs que los se retrachèt a boldre, tostemps ars del siu art flamejant.
A la fin de 1883, tornèt viure dins l'ostal familial qu'avián los sieus mudat a Nuenen ont son paire fasiá de pastor.
S'installèt dins l'ostal del sacristan de la parròquia de Nuenen que lai quitament ne poguèt gausir de dos membres.
Contunhèt de trabalhar fòrça en tot quitament ne prene corses de piano que, segon el, en aital se seguir las teorias d'en Richard Wagner e los simbolistas , existissiá un ligam rèirefòrt entre musica e color.
L'escandilhada dins l'exili 1886-1890
modificarSojorns successius
modificarLa fin tragica
modificarSe ne considerava fins ara qu'èra mòrt suïcidat lo gèni batau mas una teoria novèla sosten que de mainats d'Auvers-sus-Oise que jogavan amb d'armas de fuòc lo se serián mortalament ferit sens o confessar après, per non pas degalhar la lor vida e tan joves finir en preison. Se o se sabrem un jorn cossí s'escasèt de verai? [2]
Òbras màgers
modificar-
Retrach de l'artista al trabalh per en Paul Gauguin
-
Lo gèni batau per Enric de Tolosa-Lautrèc
1882
modificar- Joventa dins un bòsc Musèu Kröller-Müller - Otterlo
- Femnas carrejant de sacs de carbon Musèu Kröller-Müller - Otterlo
- Lagui / Sorrow (litografia..) : 2 tiratges al Musèu Van Gogh d'Amsterdam & 1 tiratge al Musèu d'Art Modèrne de Nòva York...
1884
modificar1885
modificar- Los manjaires de trufas Van Gogh Museum - Amsterdam
- Païsatge al luscre Musèu Thysse-Bornemisza - Madrid
- Natura mòrta amb Bíblia Van Gogh Museum - Amsterdam
1886
modificar- Florièr amb passiròsas Kunsthaus Zurich - Zuric
- Clòsca amb cigarro alucat Van Gogh Museum - Amsterdam
1887
modificar- Restaurant de la Sirèna a Asnièras Musèu d'Orsay - París
- Un par de sabatons Van Gogh Museum - Amsterdam
- Dos virasolelhs Metropolitan Museum of Art - Nòva York
- Japonesariá: Oiran Van Gogh Museum - Amsterdam
- L'Italiana Musèu d'Orsay - París
- Fritillaria imperiala dins un florièr de coire Musèu d'Orsay - París
- Retrach del paire Tanguy Musèu Rodin - París
- Autoretrach Art Institute - Chicago
- n'Agostina Segatori o Dòna al cafè Lo Tamborin Van Gogh Museum - Amsterdam
- Autoretrach amb capèl de palha Vincent van Gogh - Amsterdam
- Natura mòrta amb aussent Van Gogh Museum - Amsterdam
1888
modificar- Lo pont de Langlois Musèu Kröller-Müller - Otterlo
- La Mosmé assetada National Gallery - Washington, DC
- Semenaire al luscre Musèu Kröller-Müller - Otterlo
- Florièr de virasolelhs Van Gogh Museum - Amsterdam
- Salzes al luscre Musèu Kröller-Müller - Ottrelo
- Lo portaire en Joseph Roulin Museum of Fine Arts - Boston
- Lo filh del portaire o L'escolan Musèu d'Art - Sao Paulo
- Retrach de n'Eugène Boch Musèu d'Orsay - París
- Nuèch estelada sus Ròse Musèu d'Orsay - París
- Retrach d'en Millet Musèu Kröller-Müller - Otterlo
- Arle, Terraça del cafè de sera, Plaça del Forum Musèu Kröller-Müller - Otterlo
- Interior del cafè de nuèch Art Gallery of the University of Yale
- Exterior del cafè de nuèch Musèu d'Orsay - París
- Los Aliscamps Musèu Kröller-Müller - Otterlo
- L'ostal jaune Van Gogh Museum - Amsterdam
- Lo cambron de l'artista en Arle Van Gogh Museum - Amsterdam
- La cadièra d'en Vincent National Gallery - Londres
- La cadièra d'en Gauguin National Gallery - Londres
- L'Arlatenca Metropolitan Museum of Art - Nòva York
- Espectators dins l'arena Musèu de l'Ermitòri - Sant Petersborg
- Autoretrach de l'aurelha bendada Courtauld Gallery - Londres
- Ram d'ametlièr florit dins un veire Van Gogh Museum - Amsterdam
1889
modificar- La Breçairòla Musèu Kröller-Müller - Otterlo
- Retrach del doctor Rei Musèu Poshkin - Moscòu
- Davant lo manicòmi de Sant Romieg Musèu d'Orsay - París
- Lo jardin de Sant Pau (Colleccion privada)
- Lillac Musèu de l'Ermitòri - Sant Petersborg
- Liris d'aiga Paul Getty Museum - Los Angeles
- Florièr amb liris d'aiga Metropolitan Museum of Art - Nòva York
- Natura mòrta amb chivalet, pipa, ceba e cera Musèu Kröller-Müller - Otterlo
- Nuèch estelada The Museum of Modern Art - Nòva York
- Autoretrach Musèu d'Orsay - París
- Camp de blat amb cipresses National Gallery - Londres
- Camp de blat Národni Galerie - Praga
1890
modificar- La ronda dels preisonièrs Musèu Poshkin - Moscòu
- L'Arlatenca Galleria Nazionale d'Arte Moderna di Roma
- Ramelet d'ametlièr florit Van Gogh - Amsterdam
- Retrach del doctor Gachet (colleccion privada)
- Marguerite Gachet dins lo jardin Musèu d'Orsay - París
- Marguerite Gachet al piano Kunstmuseum - Basilèa
- La Glèisa d'Auvers-sus-Oise Musèu d'Orsay - París
- Camp de blat amb volada de còrbs Van Gogh Museum - Amsterdam
Posteritat
modificarDe preses incommensurables per las òbras de Sant Vincent van Gogh... que n'es lo comèrci de l'art un vertadièr crime contra l'umanitat, contra çò uman!!!
Citacions
modificar- L'art es l'òme agregat amb Natura.
- Ne pòt téner l'òm, en çò mai prigond de son arma, un còr calentàs e pr'aquò se ne pòt escaire que pas degun n'angue cap a el.
- D'a vegadas ne conven anar cap al mond e se far amb los òmes que se ne sentís l'òm obligat e clamat, mas lo que li n'agrada mai demorar sol e tranquillament dintre l'òbra e ne voldriá sonque aver fòrça pauques amics, es lo que circula amb maita seguretat demest los òmes e lo mond.
- Es bon d'aimar tant que se ne pòt, per çò que lai s'enrasiga la vertadièra fòrça, e lo qu'aima fòrça realiza de causas grandas e se ne sentís capable, que çò que se fa per amor es ben fach.
- De qué seriá la vida, n'aguèssem pas la valor de nos ensajar quicòm nòu?
- Es necessari d'aver aimat, e puèi se pèrdre l'amor, per encar apuèi ne tornar aimar.
- Apuèi l'experiéncia de las atacas repetidas me ne conven l'umilitat. Aital doncas: paciéncia. Sofrir sens se plànher es l'unica leiçon que devèm aprene dins aicesta vida.
- Lo que viu sincèrament e rescontra penas vertadièras e desillusions, que se ne daissa pas cap abatre per elas, val melhor que non pas aquel que sempre va amb lo vent en popa e coneis sonqu'una prosperitat relativa.
- Quanta belesa dins l'art, per fin de se ne poder reténer çò vist. N'es pas jamai aladoncas l'òm sens trabalh ni vertadièrament solitari, es pas jamai sol.
- Trapa-te polit tot çò que podes:la màger part del mond se ne rescontran pas res sufisentament polit.
- Ai... una terribla necessitat... se ne dirai lo mot?... de religion. Aladoncas sortissi de nuèch e me pinti l'estelam.
- Lo resultat de la pensada es pas cap lo sentiment mas l'accion.
- Un bon imatge es equivalent a una bona accion.
- N'anguèri en per aquesta tèrra durant trenta ans e per gratitud vòli daissar qualque membrança.
- Que se lève la tempèsta, que tombe la nuèch; de qu'es de mai redobtar, lo perilh o la paur del perilh? Me ne preferissi la realitat, lo quite perilh.
- Per d'unes las femnas son eretgiá e diabolisme. Per ieu es exactament çò contrari.
- Çò que desiri es que tot ne siá circular e que n'i ague pas, per o dire aital, ni debuta ni fin dins la fòrma mas qu'aquesta ne siá, per contra, l'idèa d'un ensemble armoniós, aquel de la vida.
- Ne son bons los principis sonque se generan d'actes: o me trapi bon perpensar amai se mostrar conscientós per çò qu'aquò se n'acreis l'activitat d'un òme e se ne fai un tot dels sius actes divèrses.
- ... oblidem pas que las pichòtas emocions son los grands capitanis de las nòstras vidas e que li obesissem sens o saber.
- Quand se ne revela l'òm capable dins quicòm, que se ne compren plan un problèma, ne podem èsser segurs de nos capir un fum d'actes.
- La consciéncia es la bossòla de l'òme.
- Aital es lo pincèl dins mos dets coma l'arquet al violon e absoludament per lo sol plaser mieu.
- Soi ges aventurièr per causida, mas per astrada.
- Vivi ges per ieu mas per la generacion que vendrà.
- Nombroses son los pintors qu' "an paur" d'una "tela blanca" mas una tela blanca a paur del vertadièr pintor apassionat que gausa - e que sabèt vencir la fascinacion d'aquel "ne siás capable de pas res".
- Es pas tant lo lengatge de la pintura que lo se devem sentir mas lo de natura.
- Ieu sómii la mia pintura e doncas pinti lo miu somiar.
Filmografia
modificar- Alain Resnais Van Gogh... documentari (b&n /20') França 1947
- Vincente Minelli: Lust for Life / Lo chale per vida amb Kirk Douglas... evocacion biografica (c /120') USA 1956
- Thomas Fantl: Van Gogh amb Herbert Fleischman... telefilme (b&n /80') Alemanha 1969
- Max Gérard: Mon cher Théo van Gogh / Miu car Theo van Gogh amb Jean Coste... evocacion biografica (c /55') França 1980
- Charles Brabant: Le Voyage du Hollandais / Lo Viatge de l'olandés amb Gérard Desarthe... idem (c) 1981
- Horst Seemann: Besuch bei Van Gogh / Van Gogh en visita amb Cristiano Grasshof... idem (c /105') 1985
- Veli-Matti Saikkonen: Vincent van Gogh amb Timo Torikka... idem (c /81') Finlàndia 1988
- Akira Kurosawa: Yume / Sòmis , seria de 8 filmes corts que lo cinquen Los còrbs (amb Martin Scorsese) es un rescontre-omenatge de n'AK amb en VVG... (c) Japon 1990
- Robert Altman: Vincent amb Theo / Vincent e Theo... evocacion biografica amb Tim Roth... (c /135') USA 1990
- Samy Pavel: La Veillée / La Velhada amb Jean Pierre Lorit... idem (c /87')
- Maurici Pialat: Van Gogh amb Jacques Dutronc... idem (c / 158') França 1991
- Bob Caruthers, Ronald Davis & Dennis Hedluund: documentari (c /50') USA 2000
- Mark James: Vincent:The Full Story / Van Gogh: l'istòria vertadièra... idem tv (c /50') Reialme Unit 2004
- Alexander Barnett: The Eyes of Van Gogh / Los Uèlhs d'en Van Gogh amb Alexander Barnett... evocacion biografica (c) USA 2005
- François Bertrand: Moi, van Gogh / Ieu, van Gogh, evocacion... amb la votz de Jacques Gamblin (c/40') 2009
Museografia (catalògs)
modificar- Jacob Baart de la Faille: L'oeuvre de Vincent van Gogh: Catalogue raisonné, ouvrage accompagné de la reproduction de plus de 1600 tableaux, dessins, aquarelles et gravures du Maître... París & Brussèlas ed. G. van Oest 1928 ... 6 volums (en francés)
- John Leighton: 100 Chefs-d'oeuvre du Van Gogh Museum... (idem)
- The Metropolitan Museum of Art: Van Gogh in Saint-Rémy and Auvers... Harry N. Abrams Inc. Publishers1986 (en anglés)
- Musèu d'Arle & Ronald Pickvance: Van Gogh et Arles... Catalòg de la mòstra 1989 (en francés)
- Ingo Walther & Rainer Metzger: Van Gogh: the Complete Paintings... Taschen Nòva York 1997 (en anglés)
Galariá
modificar-
Arle - Los Virasolelhs
-
Arle - Cafè de nuèch
-
Los olivièrs
-
Arle - Lo Pont de Trencatalha
-
[L'Arlatenca (1888)
-
Sant Romieg - Nuèch estelada
-
Arle - Entrada del jardin d'estiu (1888)
-
Autoretrach de l'artista al trabalh
-
Arle - Terrassa del cafè de sera, plaça del Forum (1888, setembre)
Bibliografia
modificarImage:Van Gogh - Selbstbildnis mit verbundenem Ohr und Pfeife.jpeg|thumb|300 px|right|... L'òme de l'aurelha talhada...]]
Òbras de Vincent Van Gogh
modificar- Vincent van Gogh: Lettres a Van Rappard... reviradas per en Louis Roëlandt Éditions Grasset & Fasquelle coll. 'Les cahiers rouges'' París 1950 (reedicions en 1991 2009...) 242 pp (en francés)
- Vincent van Gogh : Correspondance complète enrichie de tous les dessins originaux... revirat per en Maurice Beerblock e'n Louis Roëdlandt prefaci d'en Georges Charensol edicions Gallimard & Grasset idem 3 volums in quarto 563 + 531 + 580 pp (idem)
- Vincent van Gogh Lettres à son frère Theo... rev. d'en Louis Roëdlandt ed. Gallimard (coll. L'Imaginaire) id 1988 566 pp (id)
- Vincent van Gogh: Les Lettres... 16 volums presentats per Leo Jansen, Hans Luijten e Nienke Bakker... vol. 1 - 16... Actes Sud - Montpelhièr / Van Gogh Museum - Amsterdam & Huygens Institute Octobre de 2009 2148 pp (id)
Òbras a l'entorn de l'artista e de l'òme
modificarEn alemand
modificar- Albert Boime: Vincent van Gogh: Die Sternenacht-Die Geschichte der Stoffes und der Stoff der Geschichte... Fischer Francfort 1989
- Roland Dorn: Décoration: Vincent van Goghs Werkreihe für das Gelbe Haus in Arles... Olms Verlag Hildesheim Zuric Nòva York 1990
En anglés
modificar- Albert J. Lubin: Stranger on the earth: A psychological biography of Vincent van Gogh... Holt,Rinehart & Winston Nòva York 1972
- Ronald Pickvance: English Influences on Vincent van Gogh... University of Nottingham & alt. 1974-1975
- John Revald: Post-Impressionism: From van Gogh to Gauguin... Secker & Warburg Londres 1978
- Jan Hulsker: The Complete Van Gogh... Phaidon Oxford 1980
- Ronald Pickvance: Van Gogh in Arles... Metropolitan Museum of Art - Abrams Nòva York 1984
- A.M. Hammacher: Vincent van Gogh: Genius and Disaster... Harry N. Abrams Nòva York 1985
- Ronald Pickvance: Van Gogh in Saint-Rémy and Auvers... Metr'opolitan Museum of Art - Abrams Nòva York1986
- John Revald: Studies in Post-Impressionism... Abrams Nòva York 1986
- Melissa McQuillan: Van Gogh ... Thames and Hudson Londres 1989
- Jan Huslker: Vincent and Theo van Gogh: A dual biography... Fuller Publications Ann Arbor - Michigan 1990
- Philip Callow: Vincent van Gogh: A Life... Ivan R. Dee Chicago 1990
- David Sweetman: Van Gogh: His Life and His Art... Touchstone Nòva York 1990
- Kathleen Powers Erickson: At Eternity's Gate: The Spiritual Vision of Vincent van Gogh... 1998
- Alfred Nemeczek: Van Gogh in Arles Prestel Verlag 1999
- David I. Grossvogel: Behind the Van Gogh Forgeries: A Memoir by Bavid I. Grossvogel... Author's Choice Press San Jose 2001
- Judy Sund: Van Gogh... Phaidon Londres 2002
- Robert Hughes(introduccion): The Portable Van Gogh Universe Nòva York 2002
- Bruce Bernard (edicion) Vincent by Himself... Time Warner Londres 2004
- Martin Gayford: The Yellow House : Van Gogh, Gauguin and Nine Turbulent Weeks in Arles... Penguin Londres 2006
- Steven Naifeh & Gregory White Smith: Van Gogh: the Life... Random House Nòva York 2011
En francés
modificar- François Mathey: Van Gogh.Auvers-sur-Oise:Petite encyclopédie de l'art (8)... Fernand Hazan París 1956
- René Huyghe: Vincent van Gogh... Flammarion idem 1958
- Jean Leymarie: Qui était Vincent van Gogh... Skira Genèva 1968
- Viviane Forrester: Van Gogh ou l'enterrement dans les blés Éditions du Seuil id 1983
- Ronald Pickvance: Van Gogh en Arles Skira Genèva 1985
- Miloslava Neumannova: Van Gogh:Aquarelles, gouaches et dessins... revirat per na Françoise Tabery Ars Mundi París 1987
- Kathleen Powers Erickson: A la porte de l'Éternité: La vision spirituelle de Vincent van Gogh... (revirat de l'anglés...) 1998
En neerlandés
modificar- Johannes van der Wolk: De schetsboeken van Vincent van Gogh... Meulenhoff / Lanshoff Amsterdam 1986
Annèxas
modificarLigams extèrnes
modificar- (en) Vincent van Gogh dins Artcyclopedia
- (nl+de+en+es+fr+it+ja) Musèu Van Gogh d'Amsterdam
- (en) Galariá Vincent van Gogh
- (en) (nl)Las letras d'en Vincent van Gogh en linha
Ligams videografics
modificar- [1]
- sus YouTube... mai de 6450 documents subre en Vincent van Gogh en picar coma clau Vincent van Gogh
Nòtas e referéncias
modificarModèl:Portal Païses Basses |