1990

1990
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Ans : 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 Decennis : 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 Sègles : Sègle XIX Sègle XX Sègle XXI Millennis : Millenni I Millenni II Millenni III Cronologia mesadièra : Gen - Feb - Mar - Abr - Mai - Junh Julh - Ago - Set - Oct - Nov - Dec Cronologias tematicas : Aeronautica • Arquitectura • Automobila • Benda dessenhada • Camins de fèrre • Cinèma • Drech • Economia • Fotbòl • Jòc • Jòc vidèo • Literatura • Musica • Santat e medecina • Sciéncia • Sociologia • Espòrt • Teatre • TV Autres calendièrs : Roman • Chinés • Gregorian • Ebrieu • Indó • Musulman • Persan • Republican

Aquesta pagina concernís l'an 1990 del calendièr gregorian.

Eveniments

Occitània

França

Euròpa

Polonha

Perseguida de la transicion vèrs lo capitalisme ambé la dissolucion dau POUP que son unitat se rompèt ambé l'afondrament dau blòt sovietic. A la fin de l'annada, Wojciech Jaruzelski demissionèt de la preséncia de la republica e Lech Walesa foguèt elegit per lo remplaçar ambé 74,25% dei sufragis.

Africa

Etiopia

En Eritrèa, la situacion contunièt de s'agravar per l'armada etiopiana que perdiguèt la vila e lo pòrt de Massaua après una ataca suspresa (8-10 de febrier) de la guerilha eritrèa. L'aviacion contunièt de bombardar la ciutat mai aquò permetèt pas de la reconquistar. L'avitalhament de l'armada etiopiana venguèt donc fòrça malaisat e lo regime dau Derg s'afondrèt tre l'annada seguenta.

Namibia

Independéncia de Namibia lo 21 de març en vertut deis acòrds de patz signats en 1988-1989. Sam Nujoma (SWAPO) ne'n venguèt lo president. Maugrat son ideologia marxista, adoptèt una politica progressista moderada en causa dei dificultats dau blòt sovietic. Ansin, son projècte de reforma agrària (transferiment de tèrras de la minoritat blanca vèrs de païsans negres) regardèt finalament solament 12% dei tèrras e durèt fins a 2007.

America

Peró

Victòria suspresa d'Alberto Fujimori (Cambio 90) a l'eleccion presidenciala en fàcia de l'escrivan Mario Vargas Llosa maugrat sa temptativa d'estigmatizar l'origina asiatica de son adversari. Pasmens, aquela origina donèt a son adversari una popularitat importanta au sen dei classas popularas d'origina amerindiana e lo programa economica fòrça liberala de Vargas Llosa acabèt de minar sa posicion. Pasmens, après son eleccion, lo venceire desvelèt rapidament un programa encara pus liberala qu'aqueu de son adversari que li permetèt d'obtenir lo sostèn dau FMI. Decidèt tanben d'intensificar la lucha còntra lei guerilhas comunistas perovianas.

Oceania

Samoa

Suppression dau sufragi censitari e instauracion dau sufragi universau per lei ciutadans dei dos sèxes.

Arts

Sciéncias e tecnicas

Astronomia

Mesa en orbita dau telescòpi espaciau Hubble per la naveta espaciala Discovery. Pasmens, en causa d'un defaut sus un mirau, lo desvolopament de correccions foguèt necessari per utilizar corrèctament lo telescòpi e una mission espaciala suplementària foguèt finalament decicida (en 1993).

Dins lo Sistèma Solar, capitada de la mesa en orbita de la sonda Magellan a l'entorn de Vènus per la NASA. Fins a 1994, permetèt de realizar una cartografia fòrça detalhada de la planeta e divèrsei mesuras sus son estructura.

Transpòrt

Fotografia dau netejatge dau litorau tocat per la marèia negra de l'*Exxon Valdez*.

Après l'accident dau petrolier Exxon Valdez (→ 1989), l'intrada en vigor d'una lèi estatsunidenca rendèt obligatòria la còca dobla per totei lei petroliers intrant dins leis aigas territòrialas deis Estats Units d'America. Aquò entraïnèt rapidament la difusion dei petroliers de còca dobla dins lo rèsta dau mond, especialament en Euròpa e au Japon. Lo principi d'aqueu tipe de còca es l'intercalacion d'un espaci liure format de balasts entre lei cistèrnas e la còca. Aquò permet de limitar lei riscs de pèrda dau cargament e donc de pollucion. Pasmens, aquela arquitectura sembla ai premiers petroliers e entraïna un risc d'acampament de vapors explosivas dins l'espaci liure, çò que necessita una entretenença pus importanta.