Alfabet occitan

Per conóisser totas las règlas de pronóncia de las letras, e mai d'accentuacion, vejatz: pronóncia de l'occitan.

L'alfabet occitan es una varietat de l'alfabet latin.

Lista e òrdre de las letras

Segon la nòrma classica de l'occitan (en cors d'estudi al CLO), l'alfabet occitan ten 23 letras dins l'òrdre seguent:

A B C D E F G H I J (K) L M N O P Q R S T U V (W) X (Y) Z

Las letras K, W e Y se considèra que son forestièras e s'emplegan sonque dins de mots d'origina estrangièra, pas o pas gaire adaptats a l'occitan, coma whisky, watt, Kenya. Pasmens s'ordenan dintre l'alfabet occitan segon l'òrdre alfabetic internacional.

Noms de las letras

Los noms de las letras son:

Letra	Nom: ortografia	Nom: fonetica (pronóncia estandard mejana, per defaut)	Nom: fonetica (autras pronóncias regionalas, indicadas se son diferentas)
A a	a	[ˈa]
B b	be, be (n)auta	[ˈbe, ˈbe ˈ(n)awtɔ]	auv. [ˈbə, ˈbə ˈ(n)awtɔ], niç. va. [ˈbe, ˈbe ˈ(n)awta]
C c	ce	[ˈse]	auv. [ˈsə]
D d	de	[ˈde]	auv. [ˈdə]
E e	e	[ˈe]	auv. [ˈə]
F f	èfa	[ˈɛfɔ]	auv. lem. [ˈefɔ], niç. va. [ˈɛfa]
G g	ge	[ˈdʒe]	auv. [ˈdzə], lem. [ˈdze], gas. [ˈʒe]
H h	acha	[ˈatʃɔ]	auv. lem. [ˈatsɔ], niç. va. [ˈatʃa]
I i	i	[ˈi]
J j	ji	[ˈdʒi]	lem. [ˈdzi]
(K k)	ca	[ˈka]
L l	èla	[ˈɛlɔ]	auv. lem. [ˈelɔ], niç. va. [ˈɛla]
M m	èma	[ˈɛmɔ]	auv. lem. [ˈemɔ], niç. va. [ˈɛma]
N n	èna	[ˈɛnɔ]	auv. lem. [ˈenɔ], niç. va. [ˈɛna]
O o	o (ò)	[ˈu (ˈɔ)]
P p	pe	[ˈpe]	auv. [ˈpə]
Q q	cu	[ˈky]	auv. [ˈkjy]
R r	èrra	[ˈɛrrɔ]	auv. lem. [ˈerɔ], niç. [ˈɛʀa], va. [ˈɛra], pro. [ˈɛʀɔ]
S s	èssa	[ˈɛsɔ]	auv. lem. [ˈesɔ], niç. va. [ˈɛsa]
T t	te	[ˈte]	auv. [ˈtə]
U u	u	[ˈy]
V v	ve, ve bassa (gas. ve, ve baisha)	[ˈbe, ˈbe ˈβasɔ]	auv. [ˈvə, ˈvə ˈbasɔ], lem. pro. [ˈve, ˈve ˈbasɔ], niç. va. [ˈve, ˈve ˈbasa] gas. [ˈbe, ˈbe ˈβaʃɔ]
(W w)	ve dobla	[ˈbe ˈðuplɔ]	auv. [ˈvə, ˈvə ˈdublɔ], lem. pro. [ˈve, ˈve ˈdublɔ], niç. va. [ˈve, ˈve ˈdubla] gas. [ˈbe, ˈbe ðuˈβlɔ]
X x	ixa	[ˈitsɔ]	auv. lem. pro. gas. [ˈiksɔ], niç. va. [ˈiksa]
(Y y)	i grèga	[ˈi ˈɣrɛɣɔ]	auv. lem. [ˈi ˈgregɔ], pro. [ˈi ˈgrɛgɔ], niç. va. [ˈi ˈgrɛga]
Z z	izèda/izèta^[1]	[iˈzɛðɔ] o [iˈzɛtɔ]	auv. lem. [iˈzedɔ], pro. [iˈzɛdɔ], niç. va. [iˈzɛda]

Los noms de las letras son femenins: una èfa, una ce, la te. Eventualament, tanben, pòdon èsser masculins: una èfa, una ce, lo te. En aquel cas, los noms femenins be nauta (B), ve bassa (V), ve dobla (W) e i grèga (Y) devenon al masculin be naut, be bas, ve doble e i grèc.

L'elision es frequenta davant un nom de letra que comença per una vocala, segon l'us atestat per Frederic Mistral dins Lo Tresaur dau Felibritge: l'èfa, l'i (mai classic que la èfa, la i).

Signes diacritics

Remarca — Per una explica mai detalhada dels signes diacritics, vejatz: pronóncia de l'occitan > signes diacritics e tanben pronóncia de l'occitan > règlas d'accentuacion.

Qualques signes diacritics servisson per modificar o precisar la pronóncia de las letras de l'alfabet occitan.

L'accent grèu (_̀) se pòt trobar sus à, è, ò.
L'accent agut (_́) se pòt trobar sus á, é, ó, í, ú.
Lo trèma (¨) se pòt trobar sus ï, ü.
La cedilha (¸) se pòt trobar sota ç.
Lo ponch interior o en gascon punt interior (·) se pòt trobar entre las consonantas seguentas: n·h e s·h. S'utiliza en gascon.

Cal ben notar que los signes diacritics son obligatòris subre las majusculas tant coma subre las minusculas. Aquela règla ajuda a precisar la lectura: Índia, Àustria, Sant Çubran, FÒRÇA, SOÏSSA, IN·HÈRN (e non pas India*, Austria*, Sant Cubran*, FORCA*, SOISSA*, INHERN*).

Vejatz tanben

Ligams extèrnes

Portal d'Occitània

↑ TDF

[1] TDF

[1]