Tròc

Lo tròc es l'operacion economica que cada participant daissa la proprietat d'un ben (o un grop de bens) e recep un autre ben. Lo tròc fa partit del comèrci de compés amb l'escambi de servicis al parelh^[1].

Pòt intervenir dins lo comèrci interior mas subretot dins los escambis internacionals, quand un país dispausa pas d'una devisa convertibla.

Las crisis monetàrias donan sempre un ròtle un pauc mai grand al tròc a causa de la rarefaccion dels signes monetàris. Mai sovent dins los periòdes de carestiás, coma pendent las guèrra o occupacions, lo tròc torna coma biais d'escambi.

Las societats sovieticas coneguèron a costat dels mercats classics utilisant la moneda legala, d'importants mercats de tròc portant sus des produccions personalas, de biens mòbles personals, o de bens preses suls luòcs de trabalh.

Amb la contestacion del ròtle de la moneda se vei l'apareisson de sistèmas de tròc de dimension sociala. Son coneguts jol nom de Sistèma d'escambi local, mas lor proximitat amb los sistèmas de moneda locala fa pensar que la tòca es mens de rebutar la moneda fiduciària, que de (tornar) crear una monenada del ligam^[2].

Manlèu del latin trochus, e venent del grèc τ ρ ο χ ο ́ ς « ròda, anèl »^[3].

Las tròcas sont de coquilhas de molluscs utilizadas per lor nacre e sevissent de moneda d’escambi^[4].

Dempuèi Adam Smith los economistas mai sovent postulèron que lo tròc aviá estat lo sol mòde d'escambi de fòrça economias ancianas coma aquela de l'Egipte dels Faraons o aquela dels pòbles amerindians. L'abséncia de moneda circulanta empachava pas l'usatge d'unitats de compte. Lo fèble nombre de produccions fasiá que los agents economics sabián per còr los rapòrts d'escambis entre eles qu'èran mai sovent fixes e a vegada constatats dins de mercurialas. Las indemnitats judiciàrias èran tanben basadas sus de rapòrts de valors fixadas entre los diferents objèctes usuals, sovent dins l'espaci mediterranèu antic lo cap d'un bestial (mai sovent lo buòu).

Los istorians e antropològs an una posicion sensiblament diferenta. Dempuèi los ans 1940, per exemple amb Karl Polanyi ^[5] explica que la relacion entre lo tròc e la moneda es pas aquela d'una succession. Al contrari, foguèt montrat que tota societat es necessàriament monetària dins la mesura ont los escambis entre las personas son subretot l'expression d'un còdi social.

Aquel compreneson del tròc l'utilizèt tanben David Graeber^[6], lo tròc es una invencion recenta que supausa la preexisténcia d'una moneda: unitat de mesura abstracha e universala. Las economias ancianas (Egipte, Mesopotamia) utilizavan un sistèma monetari basat sul deute, el meteis formulat en tèrmes de pes d'argent metal e pagat en òrdi; lo batement de pèças de moneda apareguèt sonque vèrs 600 AbC, mas es fòrça mai tard, a l'escasença de carestiás de signes monetaris qu'existís des pròva tangiblas de l'utilizacion del tròc.

Las formas de tròc varian fòrça segon la natura dels bens escambiats, lo nombre de participants e lo debanament temporel de l'escambi.

Los bens escambiats d'un tròc pòdon èsser materials, per exemple de ressorgas minièras, de tèrras, o encara non materialas, coma de servicis, de sabers, de contengent de pollucion, d'idèas o tanben de simbòls, coma o venguèt la moneda. Aqueles bens son divisibles quand es possible de las partejar, o indivisibles, coma l'es un bilhet de banca. Quand un escandalh de mesura permet d'evaluar la quantitat d'un ben divisible, aqueles bens sont mesurablas.

Lo tròc es multilateral, bilateral quand se realiza entre dos participants, o non-bilateral entre al mens tres participants. Las cessions de proprietats que relizan l'escambi pòdon èsser immediatas, o diferidas segon de condicions dependent d'eveniments futurs.

L'usatge d'un sol medium d'escambi redusís los escambis a de cicles bilaterals, e far tornar la concurréncia a la causida de prètz melhor. Aquel medium es la moneda. Lo participant que cedís la moneda es lo crompaire, aquel que la recep es le vendeire. Es ara la transaccion economica dominanta.

La creacion d'un medium simbolic permet de reduire e de relacions bilateralas crompaire-vendeire lo problèma complèxe de recerca de cicles d'escambi de valors realas qu'intègran mai de dos actors economics. Se un mercat de tròc se limita, coma sus un mercat classic, a des relacions bilateralas, la coïncidéncia ofèrta-demanda es pauc probabla qu'i a pauc d'escasença de trapar un partenari qu'accèpta çò que se provesís e prepausa al meteis temps çò que se demanda. Aquela fèbla liquiditat explica perque fòrça des transaccions economicas utiliza un medium monetari.

Una multitud de monedas alternativas apareisson:

• Los sistèmas d'escambi local o « SEL »,
• La « moneda universala » Europa basada sus de quantitats fixas de mèrças, creada en 1928 pel deputat francés Philibert Besson,
• Las monedas socialas modèrnas.

Lo tròc entre entrepresas existís e se desvolopèt d'en primièr dins los païses anglosaxons puèi en Euròpa. Segon l'International Reciprocal Trade Association, l'organ de comèrci de l'industria del tròc entre entrepresas, mai de 400 000 entreprisas escambièron 10 miliards de dolars al nivèl mondial en 2008 — e amb aquela plataformas los escambis comercials entre professionals aumentan en mejana de 15 % per an dins un contèxte economic dificil marcat per mens de liquiditats financièras^[7].

D'autres mediums mens simbolics que la moneda an aquelas meteissas qualitats, aquela de durabilitat per exemple, per las ressorgas minièras non extrachas o los contengents de pollucion non produchs.

Quand totes los bens escambiats son mesurables, se pòt considerar una variabla ${\displaystyle \omega \,\!}$ coma una autra expression del prètz d'una ofèrta; qu'es lo rapòrt entre quantitat provesida e quantitat recebuda. Aquela variabla mesura la generositat de l'ofèrta de tròc. L'acòrd bilateral entre crompaire e vendeire s'exprimís per l'identitat del prètz e de lor ofèrta. Se lo crompaire dona a son ofèrta un ${\displaystyle \omega \,\!_{a}}$ e lo vendeire un ${\displaystyle \omega \,\!_{v}}$, l'acòrdi s'exprimís per l'identitat ${\displaystyle \omega \,\!_{a}.\omega \,\!_{v}=1}$.

Aquela aparenta complicacion a l'avantatge de se generalizar a de rapòrts non bilaterals, que per un cicle de n ofèrtas, se pòt mostrar qu'un acòrdi suls ${\displaystyle \omega \,\!_{i}}$ es possible quand ${\displaystyle \prod _{n=0}^{i-1}\omega \,\!_{i}=1}$. Aquel produch, que se nòta ${\displaystyle \Omega \,\!}$ es sens dimension. Es superior a 1 quand las ofèrtas del cicle son mai generosas que necessari, e que los ${\displaystyle \omega \,\!_{i}}$ devon tornar baissar per acabar a un acòrdi, exprimissent una abondéncia globala de repartir sul cicle. Dins lo cas contrari los ${\displaystyle \omega \,\!_{i}}$ devon torna a pojar, tradusent un esfòrç global de repartir sul cicle. Se dona a aquel produch ${\displaystyle \Omega \,\!}$ lo nom de produch collectiu. L'equilibratge del tròc consistsí a repartir tanben aquel produch collectiu ajustant los ${\displaystyle \omega \,\!_{i}}$ dels participants a una valor {\displaystyle {\omega \,\!'}_{i}=\omega \,\!_{i}.\Omega \,\!^{-{\frac {1}{n}}}} ${\displaystyle {\omega \,\!'}_{i}=\omega \,\!_{i}.\Omega \,\!^{-{\frac {1}{n}}}}$. Es aisit de verificar que ${\displaystyle \prod _{n=0}^{i-1}{\omega \,\!'}_{i}=1}$.

Quand los ${\displaystyle \omega \,\!_{i}}$ son ajustats de biais empiric, aquel procediment es lo mercandejatge.

Generalizar la règla del prètz melhor a de rapòrts non-bilaterals consistís a ordenar los cicles d'escambis creats pel depaus d'una novèla ofèrta; definissent per exemple una foncion reala de maximizar, dependent dels ${\displaystyle \omega \,\!_{i}}$ e independante de lor òrdre. N'exitisson al mens doas:

• Una d'elas consistís a maximizar lo produch individual, es a dire ${\displaystyle \omega \,\!'_{i}}$, siá ${\displaystyle \Omega \,\!^{-{\frac {1}{n}}}}$.

• Una autra consistís a maximizar ${\displaystyle \Omega \,\!}$, es a dire lo produch collectiu.

Se constata qu'ambedoas règlas son equivalentas quand son aplicadas a de relacions bilateralas, d'esprelas equivalentas a la règla del prètz melhor.

Perque es simplament impossible de partejar entre mens que dos, la restriccion dels escambis a de rapòrts bilaterals obliga a confondre aquelas doas nocions de produch individual e produch collectiu fondamentalament diferentas al vejaire dels rapòrts umans.

Per las destriar, cal bastir una plaça de mercat que realiza aqueles cicles d'escambis non-bilaterals, çò qu'ensag de l'openbarter (aquel que realiza los escambis entre entresas). Lo fèble nombre de bens mesurablas vertadièrament necessaris (riz, blat, energia, contengent de pollucion, eca.) fa que los cicles d'escambi qu'an un pes economic significatiu inclusisson un nombre d'actors fòrça redusit. Se se restrench atal la recerca de las coïncidéncias ofèrtas-demandas a de cicles talha limitada, la complexitat de l'algoritmica es bornada, e a la portada dels melans informatics.

• L'experiéncia argentina dels trueques,
• Los tròcs de plantas organizats per de comunas o associacions permetent los escambis entre particulars de granas, de brots de flors, de legums, d’arbusts…^[8]
• De jornadas de tròcs organizadas per de particulars.
• Los malhum comunautaris dedicats per internet.
• Los malhums d'escambis interentreprisas promocionat en França per un rapòrt ministerial publiat en 2013.
• las plataformas d'escambis entre particulars que se desvolopan sul Web e que prepauan d'escambis de ben sens contrapartida financièra. Aquela plataformas se realizan per tòca d'una consomacion responsabla e durabla e dins un esperit collaboratiu e solidari.

• Economia del don
• Economia planificada
• Descroissença
  
• Kyle MacDonald
• Warashibe Chōja
• Moneda
• Sistèma d'escambi local
• Escambi de competéncias
• Bartering
• Consomacion collaborativa