Noè

Noè (en ebrieu נוֹחַ בן-לֶמֶך Nōah ben Lemech e en arabi نوح بن لمک Nuh ibn Lamekh) es, pel judaïsme, lo cristianisme e l'islam, lo manaire de l'Arca de Noé e davancièr de tota l'umanitat, perque foguèt lo patriarca de la familha que se salvèt del Deluvi.^[1] Es citat dins la Genèsi, capitols cinquen al desen.

Noé èra la desena generacion seguent Adam; èra filh de Lemec e d'el ven la descendéncia tota l'umanitat mejans los seus filhs Sèm, Cam e Jafèt.

Segon una tradicion apcrifa josieva, Noé nasquèt circumcís, amb los cabels e la pel blancs coma la nèu e los uèlhs tan clars que semblavan lominoses. Quand lo seu grand paire Matusalèm vegèt lo nenon, viatjèt fins a la fin del mond per parlar amb lo seu paire Enòc, que donèt lo nom al mainat de Noé (que significa quietud o consolament) e que prevei que se produirá del seu vivent un cataclisme d'amplor mondiala.

A sièis e cents ans Dieu li ordonèt que construire una grand arca de fusta de ciprès ont plaçará sèt parelhs de cada animal per los salvar d'un grand deluvi universal que deurá negar lo mond e far desaparéisser lo mal que menava los òmes. Dieu lo causiguèt per èsser l'unic pur que demòre.

Quand l'Arca foguèt cargada amb los parelhs d'animals e la familha de Noé, comencèt a plòure sens s'arrèstar pendent quaranta jorns e quaranta nuèchs que las aigas atenguèron fins a sèt mètres per dessús de las montanhas. Quand s'arrestèt la pluèja, enlòc se podava veire de tèrra, sonque d'aiga. E atal demorèt pendent 150 jorns. Lo dètz e seten jorn del seten mes, l'arca s'encalèt al mont Ararat^[2] mas foguèt sonque al primièr jorn del desen mes que vegèron pel primièr còp lo fèrm.

Quand desbarquèt, Noé preparèt un altar per oferir un sacrifici a Jahvé. Noé e la divinitat faguèron un pacte: Dieu s'acordèt a eliminar pas pus la raça umana e en cambi, los descendents de Noé poirán menjar totes los animals e totas las plantas de la Tèrra mas poirián pas menjar la seuna sang.

Foguèt Noé que plantèt la primièra vinha. Un jorn beguèt tròp fins a èsser ebriac e se desnudèt. Lo seu filh Cam lo veguèt e o diguèt a Sèm e Jafèt que lo cobriron sens lo gaitar, alara Noé maldiguèt Canaan (filh de Cam) que venga esclau de Sèm e Jafèt.

Après lo deluvi encara visquèt tres e cents cinquanta ans per morir als nòu e cents cinquanta ans. Foguèt lo darrièr dels grands patriarcas antedeluvians que tenguèt una tant granda longevitat, aprés lo deluvi universal, Dieu mermèt drasticament la durada de la vida dels òmes per aténher, en qualques generacions, 120 ans.

Los descendents dels seus filhs s'escampèron per la Tèrra e la tornèron poblar. Tradicionalament se dich que:

• los descendents de Sèm tornèron poblar Asia
• los descendents de Cam tornèron poblar Africa
• los descendents de Jafèt tornèron poblar Euròpa

Al sègle XVIII surgiguèt la teoria racista e proesclavagista que los filhs de Cam foguèron ennegrits de pel per Dieu per remembrar permanentament lo pecat qu'aviá comés Cam de veire nud lo paire.

• Filhs de Noé
• Ziusudra

1. ↑ «Noé», Gran Enciclopèdia Catalana, Barcelona: Edicions 62, en linha.
2. ↑ (en) The Heritage of Eastern Turkey: From Earliest Settlements to Islam (en angles). Macmillan Education AU, 2006, p. 25. ISBN 1876832053.