Missil

Un missil es un projectil militar autopropulsat e guidat que se compausa de quatre elements principaus : un sistèma de propulsion (motor, reactor...), un sistèma de vòl, un sistèma de guidatge (extèrne o intèrne) e una carga utila (explosiva, electronica...). Apareguts a la fin de la Segonda Guèrra Mondiala, son venguts d'armas fòrça importantas de la guèrra modèrna en permetent d'aumentar la precision e la portada dei tirs.

Lei missils son classats segon son sistèma de guidatge, son mòde de tir e la natura de son objectiu. Existís doas familhas generalas. Lei missils estrategics son caracterizats per una portada de plusors miliers de quilomètres e per l'utilizacion de cargas militaras nuclearas. Lei missils tactics pòrtan de cargas convencionalas, quimicas o nuclearas. An una portada pus reducha e son sovent fòrça especializats.

Lei missils estrategics son lei vectors de la dissuasion nucleara. N'existís dos tipes principaus que son lei missils ballistics e lei missils estrategics de crosiera.

Lei missils balistics son lo fondament dei fòrças de dissuasion nucleara terrèstras amb de portadas fòrça importantas e de cargas nuclearas compausadas d'ogivas multiplas. Son objectiu es donc d'assegurar la destruccion d'objectius estrategics enemics coma de vilas, de basas militaras o de complèxs industriaus importants. Sa trajectòria compren tres etapas :

• una fasa iniciala de propulsion que dura de 3 a 5 min. Permet au missil de sortir de l'atmosfèra per aumentar sa portada eficaça.
• una fasa de dispersion, de 3 a 10 min, deis ogivas e deis enganas.
• una fasa balistica, de 10 a 20 min, que correspond a l'intrada deis ogivas e deis enganas dins l'atmosfèra.

Son classats segon sa portada : MRBM (Middle Range Ballistic Missile) d'una portada inferiora a 2 400 km, IRBM (Intermediate Range Ballistic Missile) d'una portada entre 2 400 e 6 500 km e ICBM (Intercontinental Ballistic Missile) d'una portada superiora a 6 500 km.

Avans lo tir, aquelei missils son esconduts e protegits dins de silos o de sosmarins. Aquelei mejans de proteccion son destinats a permetre sa subrevida dins lo cas d'una ataca nucleara suspresa de part d'una poissança enemiga.

Lei missils estrategics de crosiera son similaras a un avion amb un guidatge automatic que vola fins a son objectiu per i portar sa carga. Utilisables dempuei de plataformas variadas (naviris, sosmarins, batariás terrèstras...), an una portada generala de 1 000 a 2 000 km. Pòdon èsser furtius e la màger part an un sistèma de guidatge permetent un vòl a altitud bassa per complicar la deteccion e l'intercepcion. La precision de l'arma es sovent importanta, de l'òrdre de la centenau de mètres. De versions convencionalas d'aquelei missils existisson que son utilizadas dins lo quadre de guèrras classicas.

Lei missils antibalistics son de missils destinats a l'intercepcion de missils balistics. N'existís de tipes variats segon lo metòde d'intercepcion utilizat e la velocitat deis ogivas o de missils de neutralizar. L'usatge e lo nombre d'aqueleis armas èran limitats durant la Guèrra Freja per lo Tractat ABM car una generalizacion d'aquelei missils auriá menaçat lo principi de la dissuasion nucleara.

Lei missils tactics son d'armas destinadas a una utilizacion dirècta dins lo quadre deis operacions militaras còntra una fòrça enemiga. Fòrça divèrs e especializats, son utilizats sus lo prat batalhier o de per atacar d'objectius situats dins la prefondor dau dispositiu enemic.

Lei missils aire-aire son apareguts a la fin de la Segonda Guèrra Mondiala mai son eficacitat foguèt fòrça febla fins a la fin deis ans 1950. Pasmens, son uei l'arma principala dau combat aerian. Destinats a atacar d'objectius fòrça mobils a partir d'un aeronau, an una massa generalament febla (quauquei centenaus de quilogramas au maximom), una velocitat importanta (mach 4-5) e una carga convencionala. La gamma de missils existents es variada amb de missils de portada corta (mens de 15 km), mejana (fins a 150 km) e lònga (mai de 150 km) e de sistèmas de guidatge infraroge e radar (passiu, semi-actiu e actiu).

Lei missils aire-sòu son destinats a l'ataca d'objectius terrèstres (radars, veïculs, posicion defensiva...) a partir d'un aeronau (avion, elicoptèr...). Fòrça variats, son especializats dins l'ataca d'un tipe donat de buta (missils antiradar, missils anticarri...). Dèvon permetre d'assegurar la destruccion de l'objectiu en minimizant lo risc d'ataca còntra la plataforma utilizada per lo tir. Lei missils antiaerians amb una portada lònga pòdon tanben èsser utilizats per interceptar d'autrei missils.

Lei missils sòu-aire (o missils antiaerians) son destinats a l'ataca d'aeronaus dins l'encastre de la defensa antiaeriana. N'existís tres tipes principaus classats segon sa portada eficaça : corta (mens de 15 km), mejana (aperaquí 50 km) e lònga (mai de 100 km). An generalament una velocitat auta per ragantar un avion enemic. Quauquei modèls son equipats d'una carga nucleara.

Lei missils sòu-sòu son un ensemble fòrça diversificat de missils destinats a l'ataca d'objectius variats situats tant sus lo prat batalhier que dins sa prefondor. D'una massa de quauquei desenaus de quilogramas a plusors tonas, son tirats a partir de vectors variats (fantassin, veïcul leugier o pesuc, batariá...) e dispausan d'una carga adaptada a sei besonhs. Un exemple famós de missil d'aquela categoria es lo Scud sovietic que permetiá de tirar una carga d'aperaquí 980 kg a 700 km. Pasmens, gropa tanben de projectils leugiers coma lo missil anticarri Eryx.

Lei missils mar-mar (o missils antinaviri) son de missils pesucs portant una carga explosiva importanta destinada a atacar e destrurre un naviri de superficia. Son venguts l'arma principala dau combat navau dins leis ans 1960 en remplaçament de l'artilhariá navala. An una portada de 40 a 200 km e una capacitat de volar a una altitud febla per complicar la deteccion. Pòdon èsser tirat a partir de vectors variats (naviri de superficia, sosmarin, aeronau...).

Lei missils antisosmarins son una categoria particulara de missil qu'es tirada a partir dau tube lança-torpilha d'un sosmarin. Son vòl es devesit en plusors etapas (propulsion, sortida de l'aiga, fasa balistica, retorn dins l'aiga...). Certanei modèls pòrtan una carga nucleara.

• Arma nucleara.
• Missil estrategic.
• Missil tactic.