Mercantilisme

Lo mercantilisme es un corrent de pensada economica contemporanèu de la colonizacion d'America e de l'apogèu dei monarquias absoludas europèas. Predominèt mai que mai entre lei sègles XVI e XVIII e aguèt una influéncia importanta sus la construccion de l'Estat modèrne. Leis idèas economicas de la Revolucion Industriala, en particular lo liberalisme d'Adam Smith, entraïnèron son abandon a la fin dau sègle XVIII.

Lo mercantilisme es pas un sistèma teoric omogenèu e lo tèrme foguèt imaginat e popularizat per sei destractaires de la Revolucion Industriala. Lo ponch comun de sei variantas èra l'idèa que l'acumulacion de metaus preciós per un Estat èra la basa de sa prosperitat e de sa poissança. En consequéncia, èra necessari de protegir leis activitats nacionalas per mantenir una balança comerciala excedentària e limitar lei sortidas de metaus preciós en defòra dau país. A partir d'aquelei dos principis, tres corrents mercantilistas principaus pòdon èsser destriats :

• lo « bullionisme » espanhòu que conselhava l'importacion de quantitats importantas d'aur e d'argent a partir dei colonias americanas e la mesa en plaça de mesuras per empachar lor sortida.
• lo « comercialisme » britanic e olandés que considerava lo comèrci internacionau coma la fònt vertadiera de la richessa gràcias a la venda de servicis (transpòrt maritima, escòrta militara, etc.) e a la mesa en plaça de barrieras doanieras. Dins aqueu sistèma, l'industria èra pas negligida, mai ocupava una posicion segonda de mejan au servici de l'activitat comerciala.
• « l'industrialisme » francés preconiza un renforçament dau contraròtle de l'Estat sus la produccion industriala per ne'n melhorar la qualitat e la quantitat en vista de desvolopar leis exportacions. L'idèa generala èra d'importar de matèrias premieras e d'exportar de produchs manufacturats. De limits estrictes regardant l'exportacion dei matèrias premieras completavan lo sistèma. Lo colbertisme, sovent citat coma l'exemple pus caracteristic dei teorias mercantilistas es una forma d'industrialisme.

Lo mercantilisme foguèt fòrça criticat per lei premiers pensaires liberaus. Aquò entraïnèt son declin rapid au Reiaume Unit qu'encoratjèt lo liure escambi durant lo sègle XIX. L'abandon foguèt pus progressiu en França mentre que la pensada mercantilista demorèt influenta en Alemanha fins a la fin dau sègle XIX. Disparegut durant la màger part dau sègle XX, lo mercantilisme foguèt en partida reabilitat a la fin dau sègle XX amb l'emergéncia de politicas economicas, qualificadas de « neomercantilistas », basadas sus d'exportacions agressivas e de proteccion doanieras importantas.

• (fr) François Crouzet, La Guerre économique franco-anglaise du XVIIIe siècle, París, Fayard, 2008.
• (en) Robert B. Ekelund e Robert F. Hébert, A History of Economic Theory and Method, New York McGraw-Hill, 1997.
• (en) Harry Landreth e David C. Colander, History of Economic Thought, Boston, Houghton Mifflin, 2002.