Mont Saint Helens

Mont Saint Helens
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
.
Geografia
Altitud	2 549 m
Massís	Cadena de las Cascadas
Coordenadas geo.	46° 12′ N, 122° 11′ O
Administracion
País	Estats Units
Region
Subdivision
Ascension
Primièra ascension
Via pus aisida
Geologia
Edat	35000 ans
Ròcas	dacita, andesita, basalt
Tipe	estratovolcan
Activitat	Actiu
Darrièra erupcion	2004 – 10 de junh de 2008
Còde [1]	321050
Observatòri volcanologic	Observatòri volcanologic de las Cascadas

Lo Mont Saint Helens (2 549 m) es un estratovolcan actiu de la cadena de las Cascadas al nòrd-oèst dels Estats Units d'America. Se situa a 154km al sud de la vila de Seattle, dins l'estat de Washington e a 80 km al nòrd èst de Portland, en Oregon. Lo puèg Saint Helens ten son nom d'un diplomat anglés portant lo títol de Lord St Helens. Aquel diplomat èra l'amic de l'explorador George Vancouver que faguèt una exploracion de la zona a la fin del sègle XVIIIen. Lo volcan, plan conegut per sas explosions amb emission de cendres volcanicas e de flux piroclastic, aperten a l'arc volcanic de las Cascadas qu'es un tròç de la Cencha de fuòc del Pacific que comporta aperaquí 160 volcans actius.

Le mont Saint Helens es celèbre dempuèi l'erupcion catastrofica del 18 de mai de 1980^[1] que causèt la mòrt de 57 personas^[2] en tot destruire 250 ostals, 47 ponts, 24 quilomètres de vias ferradas, 300 quilomètres de rotas e mai de 500 km² de selva. Un resquilhatge de terrenh gigant faguèt passar l'auçada del volcan de 2 950 a 2 549 mètres^[3] en tot desplaçar un volum de 2,3 km³ de matèria. Lo puèg foguèt remplaçat per un cratèr en forma de fèrre de caval d'una largor de 1,5 quilomètres^[4].

Coma la majoritat dels volcans de la cadenas de las Cascadas, lo Saint Helens es un còn eruptiu constituït de lavas durcidas mescladas amb de cendres volcanicas e de pèira ponce. La montanha comporta de jaces de basalt e d'andesita traversats per mantun dòmas de lava constituïts de dacita. Lo pus grand d'aquestes, nomenat Goat Rocks dome formava le som d'abans de 1980 abans d'èsser per part destruit e remplaçat per un pus pichon.

Lo Mont St. Helens es situat a 72km a l'oèst del Mont Adams, dins la part oèst de la cadena de las Cascadas. Aqueles volcans "fraires" se trapan aperaquí a 80km del Mont Rainier, lo trescòl de la cadena. Lo Mont Hood, pus pròche puèg volcanic major en Oregon, es a 100km al sud-èst del Mont St. Helens.

Lo Mont St. Helens es geologicament jove comparat amb los autres volcans majors de la cadena de las Cascadas. S'es format sonque 40 000 ans i a, e lo puèg d'abans 1980 comencèt de s'enauçar 2200 ans i a.^[5] Aquel volcan es considerat coma lo pus actiu de las Cascadas dempuèi l'olocèn (los darrièrs 10,000 ans).^[6]

Abans l'erupcion de 1980, lo Mont St. Helens èra lo cinquen puèg pus naut de l'estat de Washington. S'enauçava largament en dessús de las còlas environantas amb son còn de forma simetrica sempre nevadís que li fasiá prene l'escais de Fuji-san of America ("Mont Fuji d' America").^[7]

Los rivets qu'an sa font subre lo volcan se getan dins tres ribièras principalas: la Toutle al nòrd e nòrd-èst, la Kalama a l'oèst, e la Lewis al sud e a l'èst. Aqueles rius son alimentats per de precipitacions abondosas. La mejana annadièra en pluèja es de 3600 mm, e lo jaç de nèu amont de la montanha pòt aténher 4.9 m. La Lewis River es barrada per tres paissièras per la produccion d'energia idroelectrica. Los pendisses sud e èst del volcan son drenats dins un aigal nomenat Swift Reservoir, situat al sud de la montanha.

Lo mont Saint Helens es situat dins lo comtat de Skamania, mas son accès pus aisit se fa pel comtat de Cowlitz a l'oèst. L'autorota d'Estat 504, localament nomenada Spirit Lake Memorial Highway, rejonh la rota principala Interstate 5 al nivèl de la sortida 49 a 55 quilomètres à l'oèst de la montanha. Aquela autorota granda liga las localitats de Castle Rock, Longview e Kelso en seguissent la Cowlitz River abans de traversar l'airal urban de Vancouver (Washington)–Portland subre 80 km al sud-oèst. La vila pus pròche del volcan se ditz Cougar, a 18 km al sud-oèst del puèg.

Pendent l'ivèrn de 1980–1981, un glacièr nòu apareguèt. Uèi oficialament nomenat Crater Glacier, èra ancianament conegut jol nom de Tulutson Glacier. Ombratjat per las parets del cratèr e alimentat per las importantas casudas de nèu e avalancas, creissèt rapidament (4.3 m per an). En 2004, cobrissiá aperaquí 93 km2, e èra devesit per lo dòma central en dos lòbes. Generalament a la fin de l'estiu, lo glacièr es fosc amor de las casudas de ròcas del cratèr e de cendres de las erupcions. En 2006, lo glaç aviá una espessor mejana de 100 m. amb un maximun de 200 m., gaireben tant espés que lo pus ancian e pus gròs glacièr del Mont Rainier, lo Carbon Glacier. Tot lo glaç es posterior a l'erupcion de 1980, çò que ne fa un glacièr fòrça jove geologicament. Pasmens, lo volum del glacièr nòu es aperaquí identic al de totes los glacièrs d'abans 1980 combinats.^[8][9]

Amb la recenta activitat volcanica que comencèt en 2004, los lòbes del glacièr son butats suls costats e cap amont per la creissença del dòma volcanic novèl. La superfícia del glacièr s'es ara asclada e presenta crebassas e seracs amor del movement del sòl del cratèr. Lo dòma volcanic novèl a desseparat lo glacièr en un lòbe oèst e un lòbe èst. Malgrat l'activitat volcanica, lo tèrme del glacièr a sempre avaçat, amb una avança considerabla del costat èst, situat a l'ombra de la paret del cratèr. Pr'amor de l'avança, los dos lòbes del glacièr se son rejonh en mai de 2008 e ara lo glacièr enroda completament lo dòma volcanic.^[10] En mai dempuèi 2004, de glacièrs novèls se son formats sus la paret del cratèr en dessús de Crater Glacier alimentant tota la superfícia en glaç e ròcas; i a ara dos glacièrs al nòrd del lòbe èst de Crater Glacier.

• Cadena de las Cascadas

1. ↑ (en) «Monument national volcanique du Mont».
2. ↑ Bernard Henry & Christian Heeb, USA:Les états de l'ouest, éditions Artis-Historia, 1996, Bruxelles, ISBN: 2-87391-116-6, p.109
3. ↑ (en) Mont Saint Helens sus Encyclopedia.com
4. ↑ (en) «18 mai 1980, éruption du mont Saint Helens».
5. ↑ Mullineaux, The Eruptive History of Mount St. Helens, USGS Professional Paper 1250, page 3
6. ↑ USGS Description of Mount St. Helens, USGS.gov. Retrieved 15 November 2006.
7. ↑ Harris, Fire Mountains of the West, 1st edition, page 201
8. ↑ «USGS Circular 850-D: Effects of Volcanism on the Glaciers of Mount St. Helens».
9. ↑ «USGS Scientific Investigations Map 2928: Rebuilding Mount St. Helens».
10. ↑ «MSH08_aerial_st_helens_crater_from_north_05-30-08». - Glacier arms touch on North end of glacier.