Cornus mas
Cornièr mascle
| Règne | Plantae |
|---|---|
| Reng de precisar | Tracheobionta |
| Division | Magnoliophyta |
| Classa | Magnoliopsida |
| Reng de precisar | Rosidae |
| Òrdre | Cornales |
| Familha | Cornaceae |
| Genre | Cornus |
|-----
| Òrdre | Cornales |
|---|---|
| Familha | Cornaceae |
Lo cornièr mascle (Cornus mas) es una espècia de cornièr originària del sud de l'Euròpa e de l'Asia.
L'espècia deu son nom latin (cornu = còrna) al fach que sa fusta es dura coma la còrna. S'encontra lo cornièr mascle puslèu dins l'èst de l'Euròpa e le l'Orient Pròche.
Descripcion
[modificar | Modificar lo còdi]Lo cornièr mascle es un arbre rustic (Zona USDA 5) mesurant fins a 12 m de naut e lo agrada los sòls calcaris. Sa longevitat passa los 100 ans fins a 300.
Rebrota de la soca e grassa.
Pòbla las sèlvas clara, las talvèras, sègas, talhadís.
Las fuèlhas caducas de 4 a 10 cm de long sus 2 a 4 cm de larg son entièras, opausadas, leugièrament brescadas, d'envèrs verd escur. Cason lèu a la davalada.
Las flors jaunas son pichonas (5 a 10 mm de diamètre) e apareisson en febrièr–març abans las fuèlhas. Aquesta florason precòça, abans aquesta del Forsicia, lo cornièr es alara una excellenta planta melifèra.
Los fruchs, la còrnas son de drupas rojas de 15 a 35 mm de long contenent un clòsc gròs. An un gost acidulat, son comestiblas[1] e a vegada comercializadas. Se las consoma puslèu cloca coma las mesplas, per exemple quand los fruchs venon a càser. An un gost remembrant lo guindol.
Varietats
[modificar | Modificar lo còdi]Existís de cultivars fruchièrs coma:
- 'Elegant': varietat precòça ucraïniana
- 'Jolico' : cultivar alemand de fruch gròs sucrat
- 'Pioneer': gròs fruch de 3,5 cm de long en forma de pera, chucós, sucrat e aromatic
- 'Redstone' : gròs fruch aboriu; arbre fòrça rustic
- 'Yellow Fruited' : fruch jaune
Cultura
[modificar | Modificar lo còdi]Lo cornièr agrada los sòls frescs e calcaris. Segon una autra font, preferís los sòls sècs e plan assecats[2].
Tolerar plan la talha e pòt forma de sègas.
La fructificacion es subjècta a l'alternança.
Se propaga abitualament per probainatge o brocatge a la davalda. La semenada pòt demandar dos ans per levar puèi 8 a 10 ans abans de fructificar, e se garantís pas la fidelitat lo fruch d'origina.
Las semanadas dels clòscs donan los mai bèls subjèctes.
Proprietats e utilizacions
[modificar | Modificar lo còdi]Consomacions de baias
[modificar | Modificar lo còdi]Se las consoma puslèu clocas coma las mesplas, per exemple quand los fruchs venon de càser sul sòl. An un gost ramembrant la cerièra. Son donc consomadas plan maturas; senon, son laxatives. Las còrnas contenon 8 a 9 % de sucres (subretott du glucòsi e de fructòsi), de 2 a 3 % d'acid malic e de 70 a 125 mg de vitamina C per 100 g. Son subretot consomadas cuèchas, en gelada e marmelada. Autrecòps, aqueste arbre èra fòrça cultivat que sos fruchs èran fòrça apreciats[3].
Son a vegadas bolidas per donar un vin de còrna (subretot en Armenia), o encara transformadas en confituras.
La fusta e l'arbre
[modificar | Modificar lo còdi]La fusta es dura, elastica e drecha. Es pro dens e, al contrari a la fusta de gaireben totas la autras espècias de plantas linhosas, s'enfonza dins l'aiga. Aquesta densitat lo fa preciós per l'artesanat, l'ebenistariá, las ponhadas d'aisinas, las pèças per de maquinas, d'engranatges, de rais de ròdas, de lanaçs, de javelinas e d'arcs (per sa soplesa, una fusta concurrenta del tuèis) [4]. Los artesans lo considèran sovent plan supriorr a totas las autras fustas[5].
Lo cornus mas foguèt utilizat a partir del sègle VII AbC pels artesans grècs. L'associacion de la fusta amb l'armament èran tant comuna que lo nom grèc utilizat coma sinonim pel le vèrb "lançar" dins la poesia, pendent los quatren e tresen sègles aviá la mèsma raíç.
Lo colorant roge utilizat per far de fezzes foguèt produch a partir de sa rusca, e lo tanin es produch a partir de sas fuèlhas.
Sas raïces poderosas permeton de lutar contra l'erosion dels sòls.
L'espècia es utila a la fauna que las lèbres e cèrvis agradan son fulham, tot coma las abelhas agradan sas flors precòças a la fin de l'ivèrn, e los ausèls sos fruchs en estiu.
Arbust plan sovent plantat dins los jardins.
Planta mellifèra.
Excellenta fusta de caufatge, plan bon carbon vegetal.
a causa de sa plan longa longevitat, es causit per definir las limitas dels bòscs.
Una valor sagrada
[modificar | Modificar lo còdi]- Pels orthodòxes sèrbs, aquesta planta a una valor sagrada. Sos borrons son culhits la velha de Nada. Lo matin al levar ne prenon amb una gorjada de vin roge, fasent lo signe de crotz, dins l'esper de demorar en bona sentat tot lo long de l'annada. "Zdrav kao dren" significa "sanat coma lo cornièr".
- Lo caval de Tròia èra realizat pels Grècs de fusta de cornièr. Fusta sagrada d'Apollon situat sul mont Ida.
Referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- Referéncia Catalogue of Life : Cornus mas L. (en)Referéncia Catalogue of Life : Cornus mas L. (en)
- Referéncia Tela Botanica (France métro) : Cornus mas L., 1753 (fr)Referéncia Tela Botanica (França metropolitana) : Cornus mas L., 1753 (fr)
- Referéncia ITIS : Cornus mas L. (fr) ( (en))
- Referéncia NCBI : Cornus mas (en)Referéncia NCBI : Cornus mas (en)
- Référence GRIN : espèce Cornus mas L. (en)Referéncia GRIN : espècia Cornus mas L. (en)
- Referéncia INPN : Cornus mas (+ statut + description) (fr)Referéncia INPN : Cornus mas (+ estatut + descripcion) (fr)
- Referéncia The Plant List : Cornus mas L. (en) (Source: KewGarden) (consulté le )Referéncia The Plant List : Cornus mas L. (en) (Font : KewGarden)