Asimant : Diferéncia entre lei versions

Aquel article es pas acabat. Es en fasa d'escritura o de reconstruccion importanta. i.) Son estat actual es provisòri, e se deu prendre amb prudéncia. ii.) Una version melhorada es en preparacion e deuriá èsser disponibla dins pauc de temps. iii.) Per ne seguir l'avançament o i participar, consultatz la pagina de discussion.

Un aimant (var. asimant^[1]) es un objècte capable de produrre un camp magnetic exterior. Aqueu fenomène, consequéncia de proprietats particulari au sen de la matèria magnetica, s'obsèrva mai que mai per l'aparicion d'una fòrça d'atraccion sobre lu objectès ferromagnetics. A un ròtle crucial dins mai d'una tecnologia modèrna.

Dos tipes d'aimant son conoissuts despí l'Antiquitat. Lo premier es l'aimant permanent que non necessita una activacion exteriora per generar lo sieu camp magnetic. Quaucu mineraus ferrós presentan aquela proprietat coma la magnetita, mas es finda possible de fabricar d'aimants permanents a partir de materiaus causits. La segonda categoria d'aimants es l'aimant temporari qu'a besonh d'una activacion exteriora per produrre un camp magnetic. Lu electroaimants, fòrça utilizats dins l'industria, fan partida d'aquela familha.

L'estudi dei aimants es un domeni important de la fisica. Donèt naissença au magnetisme e a l'electromagnetisme que son doi brancas centrali dei sciéncias modèrni. De mai, encuèi, son encara l'objècte de recèrcas importanti a causa dei aplicacions nombroï dei aimants tant dins li tecnologias actuali que dins lu projèctes en cors de desvolopament. Ensinda, divèrsi familhas d'aimants son estats desvolopadi.

D'observacions dei proprietats magnetiqui de la magnetita son atestadi pendent l'Antiquitat dins mai d'una region. En particular, de documents escrichs mòstran una conoissença generala de sieui proprietats, comprés aquela de transmetre la possibilitat de crear un camp magnetic a un tròç de fèrre, en China, en Grècia, en Anatolia e, pus tard, dins l'Empèri Roman^[2][3]. Li proprietats magnetiqui de l'ambre fretat èran finda conoissudi per lu Grècs^[4]. Totun, durant de sègles, lo magnetisme non aguèt d'aplicacions vertadieri, mas coma totplen de mineraus, foguèt associada a la magia^[5].

La promiera aplicacion dei aimants foguèt la bóssola, inventada per lu Chinés dins lo corrent dau sègle X^[6].

1. ↑ Lo Congrès Permanent de la Lenga Occitana, recèrca « aimant », consultat lo 14 de setembre dau 2024, [1].
2. ↑ Li Shu-hua, « Origine de la Boussole II. Aimant et Boussole », Isis, vol. 45, n° 2, 1954, pp. 175-196.
3. ↑ Hugh P. Vowles, « Early Evolution of Power Engineering », Isis, vol. 17, n° 2, 1932, pp. 412-420.
4. ↑ David C. Cassidy, Gerald Holton e Floyd James Rutherford, Comprendre la physique, Presses polytechniques et universitaires romandes, 2014, pp. 447-448.
5. ↑ D. Boorstin, Les découvreurs, París, Seghers, 1986.
6. ↑ Pierre Juhel, Histoire de la boussole. L'aventure de l'aiguille aimantée, Quae, 2013, pp. 14-15.