Plategrense
Utsjånad
Ei plategrense er grenseområdet mellom to jordskorpeplater. Ein deler plategrensene inn i tre hovudtypar.
- Spreiingsakse, eller konstruktiv eller divergent plategrense. Skjer der to plater glir frå kvarandre i havet. Slike plategrenser er knytte til havbotnspreiing og midthavsryggar. Desse kan skape små vulkanar og grunne jordskjelv.
- Kollisjonssone, eller destruktiv eller konvergent plategrense. Skjer der to plater glir mot kvarandre og anten skapar ein subduksjonssone (om ei plate glir under ei anna, som t.d. vestlege Sør-Amerika) eller ved kollisjon melom platene. Djuphavsgroper knytte til desse grensene når ei plate glir under ei anna, medan fjellkjeder som Himalaya og Alpane er skapt av kollisjon mellom to plater.
- Transformforkasting. Skjer der to litosfæriske plater glir forbi kvarande langs ei forkasting. Ingen av platene vert skapt eller øydelagd. Kraftige jordskjelv kan oppstå langs forkasting. San Andreas-forkastinga i California er eit døme på ei slik plategrense.
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Denne artikkelen bygger på «List of tectonic plate interactions» frå Wikipedia på engelsk, den 29. desember 2013.
- Bryhni, Inge. (14. februar 2009). Plategrense. I Store norske leksikon. Henta 1. desember 2013.