Popol Vuh
- For andre tydingar, sjå Popol Vuh (fleirtyding).
Popol Vuh eller Popol Wuj[1] (moderne k’iche’ [popol wuʔuχ]) er ei samling av mytologiske forteljingar og kongelege stamtavler frå det mayiske postklassiske quichériket Q'umarkaj, som låg i høglandet til det noverande Guatemala. Verket inneheld mellom anna den mayiske skapingssoga, gudesoger og forteljinga om dei to tvillingheltane Hunahpu og Xbalanqué. Opphavet og historia til quichéfolket og kongerekkja deira fram til 1550 er òg med. Namnet «Popol Vuh» kan omsetjast som 'boka åt rådet', 'boka åt felleskapet' eller meir bokstaveleg 'boka åt folket'.
Popol Vuh er eit viktig dokument til førkolumbisk mayamytologi og kultur. Teksten blei opphavleg skriven ned på k’iche’ med spanske (latinske) bokstavar mellom 1554 og 1558. Denne boka blei funnen først på 1700-talet av soknepresten Francisco Ximénez (eller Jiménez), som både kopierte den opphavlege teksten og omsette han til spansk. K’iche’teksten hans gjekk tapt, men den spanske blei teken vare på.
Norske utgåver
[endre | endre wikiteksten]- Popol vuh. Omsett av Christian Rugstad; innleiande essay av John Ødemark. Bokklubbene, 2003. LXX, 165 s. (Verdens hellige skrifter; 20). Omsett etter ei engelsk utgåve. ISBN 82-525-5187-4
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- Faksimile av det eldste kjente manuskriptet på quiché og spansk Arkivert 2008-05-15 ved Wayback Machine. hjå Ohio State University Libraries.
- Engelsk omsetjing av Popul Vuh hos Metareligion
- Den opphavlege teksten på k'iche' omsett til engelsk linje for linje av Allen J. Christenson
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ Namnet skal skrivast Popol Wuj etter ein ny standardisert ortografi for mayaspråk vedteke av Academia de las Lenguas Mayas. Kjelde: Lars Kirkhusmo Pharo si innleiing til Myter fra Meso-Amerika, 2007, oppgjeve av Wikipedia på bokmål.
Vuh «Popol_Wuj» i Store norske leksikon, snl.no.
- «Popol Vuh» (2011). Encyclopædia Britannica, Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica
- Denne artikkelen bygger på «Popol Vuh» frå Wikipedia på bokmål, den 6. april 2013.