Grafitt
| Grafitt | |||
 Grafitt | |||
| Generelt | |||
|---|---|---|---|
| Kategori | Native element mineral | ||
| Kjemisk formel | C | ||
| Strunz-klassifisering | 01.CB.05a | ||
| Krystallsymmetri | Heksagonal diheksagonal dipyramidal H-M-symbol: (6/m 2/m 2/m) Romgruppe: P 63/mmc | ||
| Einingscelle | a = 2,461 Å, c = 6,708 Å; Z = 4 | ||
| Identifikasjon | |||
| Farge | Jernsvart til stålgrå; mørkeblå i transmittert lys | ||
| Krystallform | Søyleforma, sekskanta blada massar, korna til kompakte massar | ||
| Krystallsystem | Heksagonal | ||
| Tvilling | Finst | ||
| Kløyv | Basal – perfekt på {0001} | ||
| Brot | Flakete, elles kantete når ikkje på kløyv | ||
| Fastleik | Fleksibel, ikkje-elastisk, kan skjerast | ||
| Mohs hardleiksskala | 1–2 | ||
| Glans | Metallisk, jordaktig | ||
| Strekfarge | Svart | ||
| Transparens | Ugjennomsiktig, gjennomsiktig berre i ekstremt tynne flak | ||
| Tettleik | 2,09–2,23 g/cm3 | ||
| Optiske eigenskapar | |||
| Optiske eigenskapar | Einaksa (–) | ||
| Pleokroisme | Kraftig[1] | ||
| Oppløyselegheit | Smelta nikkel | ||
| Kjelder | [2][3][4] | ||
Grafitt er eit særs bøyeleg og blautt mineral med svart farge og strek. Mineralet er så bløytt at det fargar papir svart. Grafitt er den alminnelege modifikasjonen av krystallisert karbon. Men karbon er polymorft, og ved høgt trykk vil diamant vere den stabile fasen.
Grafitt vert nytta i smelteverk og metallindustri til eldfaste diglar og støypeformer, sidan han toler ein temperatur på nesten 4000 °C. Dessutan blir grafitt brukt til belegg i bremsetromlar, som smøremiddel og i blyantar, batteri, anodar og mykje anna.
Grafitt finst særleg naturleg i metamorfe bergartar (fylittar og gneisar)[5] og kan. I Noreg finst det til dømes ved Skaland på Senja, Jennestad i Sortland og Holandsfjord i Nordland.
Verda over vert det produsert naturleg grafitt på kring 600 000 tonn per år. Dei største produsentlanda er Kina, India, Mexico, Brasil og Madagaskar. Høgaste grafittkvalitet får ein frå Sri Lanka.
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ [1] Handbook of mineralogy
- ↑ Graphite. Mindat.org.
- ↑ Graphite. Webmineral.com.
- ↑ Anthony, John W.; Bideaux, Richard A.; Bladh, Kenneth W. and Nichols, Monte C., red. (1990). «Graphite». Handbook of Mineralogi (PDF). I (Elements, Sulfides, Sulfosalts). Chantilly, VA, US: Mineralogical Society of America. ISBN 0962209708.
- ↑ Torgeir Garmo 1989, Norsk steinbok norske mineral og bergartar, 2. utgåva, s 36, ISBN 82-00-18125-1
- Raade, Gunnar. «Grafitt» (14. februar 2009). I Store norske leksikon. Henta 14. februar 2014.
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- Graphite på Minerals.net Arkivert 2015-06-02 ved Wayback Machine.