Sjå kjelda til Son

Du har ikkje løyve til å endre denne sida av di:

IP-adressa di er i et i et IP-intervall som har blitt blokkert på alle Wikimedia-wikier.

Blokkeringen ble gjort av ‪Hasley‬. Årsaken som ble oppgitt var Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected: .

Blokkeringen startet: 18. desember 2022 kl. 17:21
Blokkeringen utløper: 18. desember 2025 kl. 17:21

Din nåværende IP-adresse er 62.210.136.28. Det blokkerte IP-intervallet er 62.210.0.0/16.

⧼blockedtext-includedetails-queries⧽ Hvis du mener du ble blokkert ved en feil kan du finne mer informasjon og instruksjoner i den globale policyen Ingen åpne proxyer.

Du kan også diskutere blokkeringen ved å poste en forespørsel om gjennomgang på Meta-Wiki. Du kan også sende en e-post til forvalternes VRT-kø på stewards@wikimedia.org. Husk å ta med alle detaljene ovenfor.

Du kan sjå og kopiere kjeldekoden til denne sida.

{{om||staden ved Oslofjorden|Son i Noreg}}
[[Fil:Utah National Guard (31438556965).jpg|mini|Amerikansk mann med son.]] 
[[Fil:Chulalongkorn_&_Sons.jpg|høgre|mini|Kong [[Chulalongkorn]] av [[Thailand|Siam]] (ytst til høgre) med nokre av dei totalt 33 sønene sine, ved [[Eton College]] i 1897]]
'''Son''' er eit [[Forplanting|avkom]] som er [[hankjønn]]; ein [[gut]] eller [[mann]] i høve til [[Foreldre|foreldra]] sine. Det tilsvarande kvinnelege omgrepet er [[dotter]].<ref name=NNO>{{Nynorskordboka}}</ref>

== Ordsoge ==
''Son'' kjem frå norrønt ''sonr, sunr'',<ref name=NNO/> igjen avleidd av [[Urgermansk|germansk]] *''sunu-'', frå [[Indoeuropeiske språk|indoeuropeisk]] ''sūnús-'' – som tyder 'fødsel, foster, son'. Bokmål ''sønn'' er eit [[lånord]] frå [[dansk]], som igjen kjem frå gammaldansk ''syn'', ''søn'' (som tyder 'søner'). Den danske forma erstatta den opphavlege norske forma «son».

Den indoeuropeiske forma ''sūnús-'' er avleidd av *''seuə-'', som tyder 'føde'. Denne forma er att i [[gresk]] ''huiós'', [[litauisk]] ''sūnùs'', [[russisk]] ''syn'', [[sanskrit]] ''sūnúh-'', [[Tokariske språk|tokarisk A]] ''sjå'', og [[Tokariske språk|tokarisk B]] ''soy''.<ref name="ety">[[Yann de Caprona|de Caprona, Yann]]: ''Norsk etymologisk ordbok'', s. 50. [[Kagge Forlag]] (2014).</ref>

[[Latin]] ''filius'' (som gjev [[fransk]] ''fils'') kjem av ei anna indoeuropeisk rot, nemleg *dhē(i)-, som tyder 'dia, suga'.<ref name="ety"/>

== Søner i samfunn ==
I førindustrialiserte samfunn, og i nokre eksisterande statar med jordbruksbaserte økonomiar, har søner hatt høgare verdi enn døtrer, noko som gjev menn høgare sosial status; dette er på grunn av den større [[Muskel|muskelmassen]] til menn, og dermed evna til å utføra fysisk jordbruksarbeid meir effektivt.
I samfunn som fører [[Agnatisk tronfølge|slekt gjennom farslinja]] vil søner etter skikk [[Arv|arva]] eigedom før døtrer.
I visse kulturar har den eldste sonen fått spesielle privilegium. Til dømes så fekk i bibelsk tid førstefødde gutar testamentert meir av eigedomen til faren.

I Kina blei eittbarnspolitikken innført for å motverka kraftige befolkningsvekst. Offisielle fødselsregister har vist ein auke i mengd fødde guttebarn sidan loven blei  innført. Dette har blitt tilskrive ei rekkje faktorar, inkludert ulovleg kjønnsselektiv abort, og utbreidd fråvere av rapportering av jentefødslar.

Visse japanske sosialnormer som involverer den eldste sonen er «at det er meir sannsynleg at foreldre lever med dert eldste barnet sitt og det eldste barnt er ein son» og «at foreldre mest sannsynleg lever med den eldste sonen sjølv om han ikkje er det eldste barnet deira.»

== Spesialisert bruk av «son» ==

=== Kristen symbolikk ===
[[Fil:Sbs-0008 035v Johannes tauft Jesus im Jordan.TIF|mini|Illustrasjon til [[døypinga av Jesus]] frå Klosterneuburger Evangelienwerk
frå 1300-talet.]]
Blant kristne refererer «Sonen» til [[Jesus|Jesus Kristus]]. Ifølgje fleire [[evangelium]] blir Jesus omtalt som son av ei røyst frå himmelen i samband med at han blir døypt av [[Johannes døyparen]], som i [[Matteus-evangeliet|Matt 3,17]]: «Dette er Son min, han som eg elskar, i han har eg mi glede.»<ref>{{Bibelvers|Matt|3,17}}</ref>
I evangelia refererer av og til [[Jesus]] til seg sjølv som «Menneskesonen».
[[Trinitarisme|Trinitariske]] kristne ser Jesus som den menneskelege inkarnasjonen av den andre personen i [[Treeininga]], kjent som [[Gud Sonen|Guds son]]. 

=== I semittiske namn ===
Det arabiske ordet for son er ''ibn''. Fordi familie og ætt er viktige kulturelle verdiar i den arabiske verda og islam brukar arabere og dei fleste muslimar ''bin'', som kjem av ''ibn'' i det fulle namnet deira. Her tyder ''bin'' «son av». Eit døme er det arabiske namnet ''Saleh bin Tarif bin Khaled Al-Fulani'', som tyder «Saleh, son av Tarif, son av Khaledi, av familien Al-Fulani». Det motsette av ibn/bin er ''abu'', som tyder «far av». Det er eit retronym som vert gjeve ved fødselen av ein førstefødd son, og vert brukt som eit [[kallenamn]] for å indikera status som far i staden som eit familienamn. Eksempelvis vil då ein som heiter Mahmoud, med ein førstefødd son som heiter Abdullah, kunne kallast «Abu Abdullah».

Dette er [[Kognat i lingvistikken|kognat]] med [[hebraisk]] ''ben'' som i Judah ''ben'' Abram HaLevi – «Judah, son av Abram levitten». ''Ben'' er òg eit eigenamn.

=== Patronymikon ===
{{Detaljar|Patronymikon}}

I mange kulturar tyder etternamnet til familien «son av», som viser til opphav, og at familien stammar frå ein felles forgjengar. Det kan variera mellom å vera ved starten (''ap'', ''bin'') eller slutten av etternamnet (-son, -sen).

== Sjå òg ==

* [[Dotter]]

== Kjelder ==
{{reflist}}
{{refopning}}
*''Denne artikkelen bygger på «[[:nb:Sønn|Sønn]]» frå {{Wikipedia-utgåve|nb}},  den 29. juni 2020.''  
 {{refslutt}}
[[Kategori:Familie]]
[[Kategori:Menn]]
[[Kategori:Sider utan gjennomgåtte omsetjingar]]

Malar som er brukte på denne sida:

Mal:Bibelvers (endre)
Mal:Detaljar (endre)
Mal:Emne (endre)
Mal:Fotnoteliste (endre)
Mal:Klikk2 (endre)
Mal:Nynorskordboka (endre)
Mal:Nynorskordboka og Bokmålsordboka (endre)
Mal:Om (endre)
Mal:Reflist (endre)
Mal:Reflist/styles.css (endre)
Mal:Refopning (endre)
Mal:Refslutt (endre)
Mal:Wikipedia-utgåve (endre)
Modul:Bibleverse (endre)
Modul:Nynorskordboka og Bokmålsordboka (endre)

Attende til Son.

Henta frå «https://nn.wikipedia.org/wiki/Son»