Gebruiker:Skuipers/Kladblok

Skuipers/Kladblok
Datum	17 juni 1913
Land	Nederland
Te verdelen zetels	100
Opkomst	81,24%
Resultaat
Grootste partij	Algemeene Bond van RK-kiesverenigingen
Nieuwe kabinet	Cort van der Linden
Vorige kabinet	Heemskerk
Opvolging verkiezingen
← 1909     1917 →
Portaal      Politiek

De Tweede Kamerverkiezingen 1913 waren algemene Nederlandse verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Zij vonden plaats op 17 juni 1913.

De verkiezingen werden gehouden als gevolg van de afloop van de zittingstermijn van de Tweede Kamer die gekozen was bij de verkiezingen van 1909.

Nederland was verdeeld in 100 kiesdistricten; in elk kiesdistrict werd één lid van de Tweede Kamer gekozen. Om gekozen te worden moest een kandidaat de absolute meerderheid van de in een kiesdistrict uitgebrachte geldige stemmen behalen. In 47 kiesdistricten^[1] was een tweede verkiezingsronde benodigd vanwege het niet-behalen van de absolute meerderheid door een van de kandidaten; voor deze tweede ronde plaatsten zich de twee hoogstgeëindigde kandidaten uit de eerste ronde. De tweede ronde vond plaats op 25 juni 1913.

  Zie Lijst van Tweede Kamerleden 1913-1917 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Bij deze verkiezingen werden ** leden herkozen, van wie ** in een ander kiesdistrict. ** lid aanvaardde zijn benoeming niet vanwege zijn toetreding tot het kabinet-Heemskerk.^[8] ** leden hadden aangegeven niet herkiesbaar te zijn, terwijl ** aftredende leden verslagen werden.

Onderstaand volgen enkele bijzonderheden:

• in het kiesdistrict Amsterdam II versloeg Johan Snoeck Henkemans (41,6%, CHU) het aftredende lid Cornelis Lely (27,2%, LU);

• in het kiesdistrict Amsterdam IV was in eerste instantie Jan IJzerman (LU) herkozen. Hij besloot echter zijn kandidatuur niet te aanvaarden. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een naverkiezing gehouden waarbij Gerard van Hamel (LU) gekozen werd;

• in het kiesdistrict Amsterdam VII versloeg Willem de Vlugt (52,5%, ARP) het aftredende lid Cornelis Blooker (33,7%, BVL);

• in het kiesdistrict Amsterdam VIII versloeg Gerrit Middelberg (51,8%, ARP) het aftredende lid Piet Nolting (36,1%, VDB);

• in het kiesdistrict Amsterdam IX versloeg Willem Vliegen (34,2%, SDAP) het aftredende lid Coen van Deventer (29,4%, VDB);

• in het kiesdistrict Breukelen was in eerste instantie Jan de Waal Malefijt (ARP) herkozen. Hij besloot echter zijn kandidatuur niet te aanvaarden vanwege zijn benoeming als bewindspersoon in het kabinet-Heemskerk. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een naverkiezing gehouden waarbij Frederik de Monté verLoren (ARP) gekozen werd;

• in het kiesdistrict Den Helder werd Theo de Meester (LU) gekozen in de vacature ontstaan door het aftreden van Zadok van den Bergh (VDB) die had aangegeven niet herkiesbaar te zijn;

• in het kiesdistrict Dordrecht werd Pieter de Kanter (LU) gekozen in de vacature ontstaan door het aftreden van Hugo van Gijn (LU) die had aangegeven niet herkiesbaar te zijn;

• in het kiesdistrict Ede werd Gerrit Schimmelpenninck (CHU) gekozen in de vacature ontstaan door het aftreden van Willem van Manen (ARP) die had aangegeven niet herkiesbaar te zijn;

• in het kiesdistrict Enkhuizen versloeg Nicolaas Oosterbaan (51,1%, ARP) het aftredende lid Hendrik Goeman Borgesius (47,3%, LU)^[9];

• in het kiesdistrict Enschede versloeg Gerrit Elhorst (55,9%, ARP) het aftredende lid Henri van Kol (34,7%, SDAP);

• in het kiesdistrict Gorinchem werd Hendrik Pollema (ARP) gekozen in de vacature ontstaan door het aftreden van Nicolaas Pierson (LU) die had aangegeven niet herkiesbaar te zijn^[10];

• in het kiesdistrict 's-Gravenhage I versloeg Kornelis ter Laan (30,5%, SDAP) het aftredende lid Joseph Limburg (27,5%, VDB)^[11][12][13];

• in het kiesdistrict Haarlem versloeg Frank van Lennep (48,1%, CHU) het aftredende lid Floris van Styrum (17,1%, BVL);

• in het kiesdistrict Harlingen was in eerste instantie Johannes de Visser (CHU) gekozen in de vacature ontstaan door het aftreden van Jan Schokking (CHU) die had aangegeven niet herkiesbaar te zijn. De Visser was echter tevens gekozen in het kiesdistrict Leiden waaraan hij de voorkeur gaf.^[13] Om in de ontstane vacature te voorzien werd in Harlingen een naverkiezing gehouden waarbij Jan Ankerman (CHU) gekozen werd;

• in het kiesdistrict Hoogezand versloeg Pieter Rink (53,1%, LU) het aftredende lid Kornelis ter Laan (46,9%, SDAP)^[14][13];

• in het kiesdistrict Kampen werd Alex van Lynden van Sandenburg (ARP) gekozen in de vacature ontstaan door het aftreden van Klaas Reyne (LU) die had aangegeven niet herkiesbaar te zijn;

• in het kiesdistrict Middelburg werd Johan Blum (ARP) gekozen in de vacature ontstaan door het aftreden van Christiaan Lucasse (ARP) die had aangegeven niet herkiesbaar te zijn;

• in het kiesdistrict Oostburg werd George Vorsterman van Oyen (VDB) gekozen in de vacature ontstaan door het aftreden van Pieter Hennequin (BVL) die had aangegeven niet herkiesbaar te zijn;

• in het kiesdistrict Rotterdam I werd Hendrik Goeman Borgesius (LU) gekozen in de vacature ontstaan door het aftreden van Samuel van den Bergh (LU) die had aangegeven niet herkiesbaar te zijn^[15][13];

• in het kiesdistrict Rotterdam IV versloeg Jan Heemskerk (52,9%, ARP) het aftredende lid Antoine Plate (47,1%, BVL);

• in het kiesdistrict Rotterdam V werd Albertus de Jong (ARP) gekozen in de vacature ontstaan door het aftreden van Pieter Mees (VDB) die had aangegeven niet herkiesbaar te zijn;

• in het kiesdistrict Schoterland was in eerste instantie Theo de Meester (LU) gekozen in de vacature ontstaan door het aftreden van Geert van der Zwaag (vrije socialist) die had aangegeven niet herkiesbaar te zijn. De Meester was echter tevens gekozen in het kiesdistrict Den Helder waaraan hij de voorkeur gaf.^[13] Om in de ontstane vacature te voorzien werd in Schoterland een naverkiezing gehouden waarbij Joseph Limburg (VDB) gekozen werd^[16];

• in het kiesdistrict Sneek werd Hendrik Colijn (ARP) gekozen in de vacature ontstaan door het aftreden van Hendrik Pollema (ARP) die had aangegeven niet herkiesbaar te zijn^[17];

• in het kiesdistrict Utrecht II versloeg Jan van Hoogstraten (55,9%, ARP) het aftredende lid Joan Röell (44,1%, BVL);

• in het kiesdistrict Zaandam werd Jan Duijs (SDAP) gekozen in de vacature ontstaan door het aftreden van Klaas de Boer (LU) die had aangegeven niet herkiesbaar te zijn;

• in het kiesdistrict Zuidhorn werd Edsge Teenstra (VDB) gekozen in de vacature ontstaan door het aftreden van Geuchien Zijlma (LU) die had aangegeven niet herkiesbaar te zijn.

De zittingsperiode van de Tweede Kamer ging in op 16 september 1913 en eindigde op 26 juni 1917. De zittingstermijn van Tweede Kamerleden bedroeg vier jaar.

  Zie Kabinet-Cort van der Linden voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Een poging van de vrijzinnig-democraat Bos mislukte om na de verkiezingen, die een niet-confessionele meerderheid hadden opgeleverd, een kabinet van liberalen en sociaaldemocraten te vormen. De SDAP wenste (nog) geen regeringsverantwoordelijkheid te nemen. Hierop werd Cort van der Linden belast met de vorming van een extraparlementair liberaal kabinet. De sociaaldemocraten zegden hierbij wel toe het kabinet te steunen, mits het zou komen met voorstellen voor algemeen kiesrecht en een staatspensioen.

Lijst van Tweede Kamerleden 1909-1913 geeft een overzicht van de leden van de Nederlandse Tweede Kamer in de periode tussen de algemene verkiezingen van 1909 en de algemene verkiezingen van 1913. De zittingsperiode van de Tweede Kamer ging in op 21 september 1909 en eindigde op 15 september 1913.

De Tweede Kamer telde 100 leden. Zij werden gekozen voor een termijn van vier jaar.^[1]

Categorie:Geschiedenis van Nederland in de 19e eeuw Categorie:Nederlandse politiek in 1887 1887 Categorie:Verkiezingen in 1887

1894-1897 Categorie:Nederlandse politiek in 1894 Categorie:Nederlandse politiek in 1897