[go: up one dir, main page]

Fenicisch alfabet

alfabet van de Feniciërs

Het Fenicische alfabet is het alfabet dat gebruikt werd door de Feniciërs om hun taal mee weer te geven. Het is afgeleid van het Proto-Sinaïtische schrift. Het Fenicische alfabet is minstens 3000 jaar oud en zowel het Griekse alfabet als het Aramees alfabet is hier van afgeleid. Het Fenicische alfabet ligt daarmee aan de basis van bijna alle moderne alfabetten.

Fenicisch alfabet
Fenicisch alfabet
Algemene informatie
Type Abjad
Talen Fenicisch
Schrijfrichting Rechts-naar-links
Verwantschap
Moederschriften Proto-Sinaïtisch
Indeling
Unicode-subbereik U+10900 – U+1091F
ISO 15924 Phnx, 115
Portaal  Portaalicoon   Taal

Doordat de tekens oorspronkelijk in steen werden gebeiteld, zijn de meeste tekens uit dit alfabet – zoals de runentekens – hoekig en recht. Het schrift werd van rechts naar links geschreven. Om en om van rechts naar links en van links naar rechts (zogenaamd boustrophedon, "zoals een os ploegt") wordt het ook wel aangetroffen. Van diverse tekens zijn verschillende varianten, zo wordt de tav wel meer als '+' geschreven dan als 'x', de chet met twee dwarsstreepjes, enzovoorts.

Het Paleo-Hebreeuwse alfabet komt sterk overeen met het Fenicische. Ook bijvoorbeeld het Moabitisch werd met een soortgelijk alfabet geschreven. Pas na vele eeuwen werd voor het Hebreeuws het Aramese alfabet gebruikt, ook wel kwadraatschrift genoemd vanwege de vierkante vorm van diverse letters. Voor beide alfabetten geldt, dat ze volledig uit medeklinkers bestaan.

De Hebreeuwse namen van de tekens suggereren, dat de Fenicische tekens oorspronkelijk pictogrammen waren. Enkele voorbeelden: De eerste letter, aleph, betekent iets als 'rund'. In het teken kan men het hoofd en de hoorns van een rund nog herkennen, als men de hoofdletter A uit ons Latijnse alfabet omdraait, geldt dit ook. Het woord samekh betekent vis. In de Fenicische letter samekh is dan ook een vissengraat te herkennen.

Fenicische inscripties zijn op diverse archeologische sites rond de Middellandse Zee waar Fenicische kolonies zijn gevonden, zoals in Libanon, Tunesië, Algerije, Sicilië en Spanje. In 1960 werden in noordelijk Italië de zogenoemde Plaatjes van Pyrgi gevonden, een op gouden bladeren opgetekend handelsverdag tussen de Carthagers en de Etrusken, een antiek Italiaans volk. De tekst, geschreven in zowel het Fenicisch als het Etruskisch, was cruciaal in het helpen begrijpen van de Etruskische taal.

Het Fenicisch alfabet

bewerken

Het Fenicisch alfabet vergeleken met diverse andere alfabetten.

Letter Naam Betekenis Getalswaarde Transliteratie Corresponderende letter in het
Hebreeuws Arabisch Grieks Latijn
Aleph  ʾāleph os 1 ʾ א Αα Aa
Beth  bēth huis 2 b ב Ββ Bb
Gimel  gīmel kameel 3 g ג Γγ Cc, Gg
Daleth  dāleth deur 4 d ד Δδ Dd
He  venster 5 h ה Εε Ee
Waw  wāw haak 6 w ו (Ϝ ϝ), Υυ Ff, Uu, Vv, Ww, Yy
Zayin  zayin wapen 7 z ז Ζζ Zz
Heth  ḥēth hek 8 ח Ηη Hh
Teth  ṭēth wiel 9 ט Θθ
Yodh  yōdh arm 10 y י Ιι Ii, Jj
Kaph  kaph handpalm 20 k כ Κκ Kk
Lamedh  lāmedh prikkel 30 l ל Λλ Ll
Mem  mēm water 40 m מ Μμ Mm
Nun  nun slang 50 n נ Νν Nn
Samekh  sāmekh vis 60 s ס Ξξ, Χχ Xx
Ayin  ʿayin oog 70 ʿ ע Οο Oo
Pe  mond 80 p פ Ππ Pp
Sade  ṣādē papyrus 90 צ (Ϻϻ)
Qoph  qōph oog van een naald 100 q ק (Ϙϙ) Qq
Res  rēš hoofd 200 r ר Ρρ Rr
Sin  šin tand 300 š ש ش Σσ Ss
Taw  tāw teken 400 t ת Ττ Tt

Alternatieve weergave

bewerken
Zie de categorie Phoenician script van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.