Wielerklassieker
Een wielerklassieker, of kortweg klassieker, is in de wielersport de titel die sporters, pers en toeschouwers geven aan een belangrijke eendaagse wedstrijd.
Klassieker
[bewerken | brontekst bewerken]De UCI, de internationale wielerbond, kent de term niet. Waarom een wedstrijd klassieker genoemd wordt is niet duidelijk. Ouderdom speelt een rol, maar verklaart niet waarom een betrekkelijk jonge wedstrijd als de Amstel Gold Race al sinds de jaren zestig en de Strade Bianche gestart in 2007 zo beschouwd worden. Tussen klassiekers onderling is een zekere hiërarchie aan te geven: een overwinning in Parijs-Roubaix telt zwaarder dan één in Gent-Wevelgem. Door de tijd heen is de reputatie van wedstrijden veranderd. De Ronde van Vlaanderen was voor de Tweede Wereldoorlog vooral een Vlaamse trainingswedstrijd, die amper in de schaduw kon staan van Milaan-San Remo. Aangezien beide wedstrijden lange tijd op dezelfde dag werden verreden trok de eerste zelden een internationaal deelnemersveld. Pas na de oorlog begon de Ronde van Vlaanderen aan de opmars tot de status van de belangrijke wedstrijd die zij nu, anno 2023, heeft. De Waalse Pijl, hoewel jonger, is jarenlang hoger gewaardeerd dan de andere Ardense klassieker Luik-Bastenaken-Luik, maar wordt anno 2023 vaak gezien als semi-klassieker. Het Desgrange-Colombo klassement, de eerste poging een regelmatigheidsklassement over het hele seizoen in te voeren, nam aanvankelijk twee klassiekers op uit de drie grote wielerlanden: Parijs-Roubaix en Grote Herfstprijs uit Frankrijk, de Ronde van Vlaanderen en de Waalse Pijl uit België en Milaan-San Remo en de Ronde van Lombardije uit Italië. Later werd Luik-Bastenaken-Luik toegevoegd.
Qua anciënniteit zijn de voorgaande zeven wedstrijden de oudste bestaande (eendaagse) wielerwedstrijden. Door hun lange historie zal hun reputatie niet snel minder worden en het is mede daarom niet vreemd dat deze wedstrijden behalve in het Desgrange-Colombo klassement, later zijn opgenomen in de Super Prestige, de Wereldbeker (WB) (met uitzondering van de Waalse Pijl), de UCI ProTour en uiteindelijk de UCI World Tour.
Toch kunnen ook oude wedstrijden hun reputatie verliezen en uiteindelijk verdwijnen. Dat overkwam bijvoorbeeld Bordeaux-Parijs, ooit een bijzonder prestigieuze wedstrijd (en bovendien de langste), maar in 1988 voor het laatst gereden. De reputatie van Parijs-Brussel, nota bene de enige echte grensoverschrijdende klassieker, is aan verandering onderhevig. Hoewel soms hoog gewaardeerd heeft deze het nooit tot de monumentale status van de top zeven kunnen schoppen.
Voor de invoering van de Wereldbeker kende de UCI wedstrijden van Hors Categorie (HC) en 1e t/m 4e Categorie. Dit kwam niet geheel overeen met de beleving van het begrip klassieker onder sporters en publiek. Tot het rijtje HC behoorden Parijs-Roubaix, Ronde van Vlaanderen, Milaan-San Remo, Luik-Bastenaken-Luik, de Parijs-Tours en de Ronde van Lombardije. De Amstel Gold Race, Gent-Wevelgem, Omloop Het Volk, Parijs-Brussel en Waalse Pijl waren 1e categorie. Elk jaar kreeg - bij toerbeurt - een van die wedstrijden de HC status. De HC status gaf een zekere bescherming aan de wedstrijd. Daarnaast waren er veel 1e categorie wedstrijden die niet als klassieker beschouwd werden, althans minder publiciteit kregen. De Super Prestige, de commerciële voorloper van de Wereldbeker, hanteerde een puntenwaardering die dichter aanlag tegen wat als klassieker beschouwd wordt.
De invoering van de Wereldbeker heeft dat veranderd. Eerder genoemde HC wedstrijden werden WB koersen en het rijtje werd uitgebreid met de Amstel Goldrace en het Kampioenschap van Zürich. Tevens werden enkele wedstrijden toegevoegd, die voorheen amper status hadden, zoals de Clásica San Sebastián en de Ronde van Hamburg. Wedstrijden met een langere historie en grotere status werden hiermee gepasseerd. Er werden zelfs nieuwe 'klassiekers' opgezet in landen die geen traditionele wielerlanden waren, maar wel commercieel interessant: Groot-Brittannië (verscheidene namen, zie onder), Noord-Amerika (Ronde van Philadelphia en Grand Prix des Amériques) en Japan (Japan Cup). Deze werden na enkele jaren niet meer verreden.
De Wereldbeker is inmiddels weer opgevolgd door de UCI ProTour en later de UCI World Tour. Hierbij werden naast alle voormalige HC wedstrijden ook enkele klassiekers van de eerste categorie, zoals Gent-Wevelgem, toegevoegd. De World Tour omvat meer wedstrijden dan alleen de eendagsklassiekers, en telt diverse kleinere ronden en de drie grote ronden.
Voorjaarsklassieker
[bewerken | brontekst bewerken]Een voorjaarsklassieker is de benaming voor de klassieke wielerkoersen in het voorjaar.
Het Europese wielervoorjaar wordt traditioneel geopend met de GP La Marseillaise in Zuid-Frankrijk, begin februari. In Italië wordt het seizoen met een soortgelijke wedstrijd geopend, de Grote Prijs van de Etruskische Kust. De eerste echte klassiekers vinden aan het einde van de maand plaats, tijdens het "Belgisch openingsweekend": de kasseiwedstrijden Omloop Het Nieuwsblad en Kuurne-Brussel-Kuurne staan dan op het programma. De laatste grote wedstrijd in het voorjaar is de Duitse wedstrijd Rund um den Henninger Turm, die begin mei wordt verreden. Als het voorjaar eindigt staat de Ronde van Italië vaak op het punt te beginnen.
Tot de voorjaarsklassiekers behoren vooral kasseiklassiekers - zoals de Ronde van Vlaanderen en Parijs-Roubaix - en klassiekers met een heuvelachtig parcours, bijvoorbeeld de Amstel Gold Race of Luik-Bastenaken-Luik. Vier van de vijf "Monumenten" vinden in maart en april plaats, waarvan de eerste, Milaan-San Remo, bekendstaat als La Primavera (de lente).
- Wedstrijden
De volgorde waarin deze wedstrijden verreden worden is meestal hetzelfde. Een aantal voorjaarsklassiekers, in de volgorde waarin ze verreden worden:
Najaarsklassieker
[bewerken | brontekst bewerken]Een najaarsklassieker is de benaming voor de klassieke wielerkoersen in het najaar, meestal na de drie grote ronden. De deelnemerslijsten zijn vaak wat zwakker dan in het voorjaar, omdat veel renners hun seizoen al hebben afgesloten. De bekendste najaarsklassiekers zijn Parijs-Tours, de Ronde van Lombardije en de voormalige Züri Metzgete. Ook Parijs-Brussel, GP Fourmies, Ronde van Emilia en de Ronde van de Drie Valleien kennen een lange geschiedenis. Veel Italiaanse semi-klassiekers worden verreden in het najaar. Sommige najaarsklassiekkers, zoals de Canadese koersen worden ook wel gebruikt als opwarmer voor het WK dat vaak eind september plaatsvindt.
In België en Nederland zijn de belangrijkste najaarswedstrijden de Druivenkoers Overijse, de Omloop van de Vlaamse Scheldeboorden, de Memorial Rik Van Steenbergen, de GP Jef Scherens, de Tour de Rijke.
- Wedstrijden
|
|
|
Voormalige wedstrijden
[bewerken | brontekst bewerken]Sommige klassiekers, waaronder wedstrijden die alleen in naam een 'klassieker' waren (zie boven), worden niet meer gehouden. Vaak zijn ze verdwenen omwille van financiële problemen of waren ze niet meer aangepast aan het moderne wielrennen[1]:
|
|
|
De Monumenten
[bewerken | brontekst bewerken]De vijf monumenten zijn de wedstrijden die over het algemeen beschouwd worden als de oudste, langste en meest prestigieuze klassiekers in het wielrennen. Ze hebben elk een rijke geschiedenis en specifieke kenmerken. Het zijn de eendagswedstrijden waarin de meeste punten te verdienen zijn in de World Tour (800 punten voor de winnaar).
Milaan-San Remo – de eerste grote klassieker op de kalender, haar Italiaanse naam is La Primavera (De Lente) aangezien ze eind maart gereden wordt. De eerste editie was in 1907. Milaan-San Remo staat bekend als sprintklassieker: hoewel het de langste wedstrijd van het seizoen is (ca. 300 km), is het parcours langs de Ligurische kust voornamelijk vlak, waardoor vaak sprinters om de zege strijden.
Ronde van Vlaanderen – de eerste kasseiklassieker, begin april op de kalender. En is het monument dat samen met Parijs-Roubaix door vele het hoogst aangeschreven staat. De eerste editie was in 1913, wat van de Ronde de jongste van de vijf Monumenten maakt. De wedstrijd staat bekend om haar zenuwachtig koersverloop over smalle, bochtige wegen en korte maar steile hellingen in de Vlaamse Ardennen en enkele kasseistroken in de Zwalm. De wedstrijd ondergaat elk jaar enkele parcourswijzigingen. Sinds 2012 eindigt ze in Oudenaarde.
Parijs-Roubaix – de Koningin van de Klassiekers of de Hel van het Noorden wordt traditioneel een week na de Ronde van Vlaanderen gereden en vormt het hoogtepunt van de kasseiklassiekers. De eerste editie was in 1896. De zwaartepunten zijn de talrijke lange kasseistroken, die vaak extreem stoffig of modderig zijn, waardoor de wedstrijd door velen beschouwd wordt als de meest heroïsche eendagswedstrijd van het jaar. De wedstrijd eindigt op de iconische Vélodrome André Pétrieux van Roubaix.
De Ronde van Vlaanderen kent naast de editie voor mannen vanaf 2004 ook een vrouwenwedstrijd. Milaan-San Remo had tussen 1999 en 2005 ook een editie voor vrouwen, de Primavera Rosa.[2] Vanaf 2017 heeft ook Luik-Bastenaken-Luik een vrouwenvariant.[3] In 2021 reden de vrouwen voor de eerste maal Parijs-Roubaix.
Records
[bewerken | brontekst bewerken]Drie renners wonnen in hun carrière alle vijf de monumenten, allen Belgische renners: Rik Van Looy, Eddy Merckx en Roger De Vlaeminck. Merckx is de enige die alle wedstrijden meer dan één keer won; een derde overwinning in de Ronde van Lombardije (1973) werd hem ontnomen na een positieve dopingcontrole.[4] Zes renners (Kelly, Kuiper, Bobet, De Bruyne, Derycke en Gilbert) bleven in hun carrière hangen op vier monumenten. De Ier Sean Kelly won alle monumenten meermaals behalve de Ronde van Vlaanderen, waarin hij drie keer tweede eindigde (1984, 1986 en 1987). De Nederlander Hennie Kuiper won elk monument eenmaal behalve Luik-Bastenaken-Luik, waarin hij in 1980 als tweede finishte. Ook de Fransman Louison Bobet won elke wedstrijd behalve Luik-Bastenaken-Luik. Fred De Bruyne en Germain Derycke wonnen eveneens vier van de vijf monumenten, maar nooit de Ronde van Lombardije, waarin De Bruyne in 1955 wel tweede werd. Derycke heeft die wedstrijd maar eenmaal gereden. Ook Philippe Gilbert noteerde vanaf 2019 vier van de vijf monumenten op zijn erelijst. Alleen Milaan-San Remo ontbreekt op zijn erelijst.
| Renner | Land | MSR | RVV | PR | LBL | RVL | Totaal |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Eddy Merckx |  België
|
7 | 2 | 3 | 5 | 2 | 19 |
| Roger De Vlaeminck | België
|
3 | 1 | 4 | 1 | 2 | 11 |
| Costante Girardengo |  Italië
|
6 | 0 | 0 | 0 | 3 | 9 |
| Fausto Coppi | Italië
|
3 | 0 | 1 | 0 | 5 | 9 |
| Sean Kelly |  Ierland
|
2 | 0 | 2 | 2 | 3 | 9 |
| Rik Van Looy | België
|
1 | 2 | 3 | 1 | 1 | 8 |
| Gino Bartali | Italië
|
4 | 0 | 0 | 0 | 3 | 7 |
| Tom Boonen | België
|
0 | 3 | 4 | 0 | 0 | 7 |
| Fabian Cancellara |  Zwitserland
|
1 | 3 | 3 | 0 | 0 | 7 |
| Tadej Pogačar |  Slovenië
|
0 | 1 | 0 | 2 | 4 | 7 |
| Henri Pélissier |  Frankrijk
|
1 | 0 | 2 | 0 | 3 | 6 |
| Alfredo Binda | Italië
|
2 | 0 | 0 | 0 | 4 | 6 |
| Fred De Bruyne | België
|
1 | 1 | 1 | 3 | 0 | 6 |
| Francesco Moser | Italië
|
1 | 0 | 3 | 0 | 2 | 6 |
| Moreno Argentin | Italië
|
0 | 1 | 0 | 4 | 1 | 6 |
| Johan Museeuw | België
|
0 | 3 | 3 | 0 | 0 | 6 |
| Mathieu van der Poel |  Nederland
|
1 | 3 | 2 | 0 | 0 | 6 |
| Gaetano Belloni | Italië
|
2 | 0 | 0 | 0 | 3 | 5 |
| Rik Van Steenbergen | België
|
1 | 2 | 2 | 0 | 0 | 5 |
| Bernard Hinault | Frankrijk
|
0 | 0 | 1 | 2 | 2 | 5 |
| Michele Bartoli | Italië
|
0 | 1 | 0 | 2 | 2 | 5 |
| Paolo Bettini | Italië
|
1 | 0 | 0 | 2 | 2 | 5 |
| Philippe Gilbert | België
|
0 | 1 | 1 | 1 | 2 | 5 |
Vermeld zijn renners die minimaal 5 keer een Monument gewonnen hebben. (MSR = Milaan-San Remo, RVV = Ronde van Vlaanderen, PR = Parijs-Roubaix, LBL = Luik-Bastenaken-Luik, RVL = Ronde van Lombardije). De renners in cursief zijn nog actief.
Meeste overwinningen in één jaar
[bewerken | brontekst bewerken]Slechts één renner, Eddy Merckx, slaagde erin drie Monumenten in één jaar te winnen, en hij deed dit maar liefst vier keer:
- 1969: Milaan-San Remo, Ronde van Vlaanderen en Luik-Bastenaken-Luik.
- 1971: Milaan-San Remo, Luik-Bastenaken-Luik en Ronde van Lombardije.
- 1972: Milaan-San Remo, Luik-Bastenaken-Luik en Ronde van Lombardije
- 1975: Milaan-San Remo, Ronde van Vlaanderen en Luik-Bastenaken-Luik.
Ook in 1973 won Merckx drie Monumenten, maar zijn overwinning in de Ronde van Lombardije werd hem ontnomen na een positieve dopingtest.
Winnaars
[bewerken | brontekst bewerken]
Overwinningen per land
[bewerken | brontekst bewerken]| Land | MSR | RVV | PR | LBL | RVL | Totaal |
|---|---|---|---|---|---|---|
| België
|
23 | 69 | 57 | 61 | 12 | 222 |
| Italië
|
51 | 11 | 14 | 12 | 69 | 157 |
| Frankrijk
|
14 | 3 | 28 | 5 | 11 | 61 |
| Nederland
|
4 | 13 | 9 | 4 | 4 | 34 |
| Zwitserland
|
2 | 4 | 4 | 6 | 5 | 21 |
 Duitsland
|
7 | 2 | 2 | 2 | 0 | 13 |
| Ierland
|
2 | 0 | 2 | 3 | 4 | 11 |
 Spanje
|
5 | 0 | 0 | 4 | 2 | 11 |
| Slovenië
|
1 | 1 | 0 | 3 | 4 | 9 |
 Australië
|
2 | 0 | 2 | 1 | 0 | 5 |
 Denemarken
|
0 | 2 | 0 | 2 | 1 | 5 |
 Luxemburg
|
0 | 0 | 1 | 3 | 1 | 5 |
 Verenigd Koninkrijk
|
2 | 1 | 0 | 0 | 1 | 4 |
 Kazachstan
|
0 | 0 | 0 | 3 | 0 | 3 |
 Noorwegen
|
1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 2 |
 Rusland
|
0 | 0 | 0 | 1 | 1 | 2 |
 Slowakije
|
0 | 1 | 1 | 0 | 0 | 2 |
 Polen
|
1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
 Zweden
|
0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 |
 Moldavië
|
0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 |
 Verenigde Staten
|
0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 |
 Litouwen
|
0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 |
 Colombia
|
0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 |
Vrouwen
[bewerken | brontekst bewerken]Winnaars
[bewerken | brontekst bewerken]Overwinningen per land
[bewerken | brontekst bewerken]| Land | MSR | RVV | PR | LBL | Totaal |
|---|---|---|---|---|---|
| Nederland |
1 | 8 | 0 | 6 | 15 |
| Italië |
1 | 3 | 1 | 0 | 5 |
| België |
0 | 3 | 1 | 0 | 4 |
| Duitsland |
1 | 3 | 0 | 0 | 4 |
| Verenigd Koninkrijk |
0 | 2 | 1 | 1 | 4 |
| Rusland |
2 | 1 | 0 | 0 | 3 |
| Australië |
0 | 0 | 0 | 1 | 1 |
 Canada |
0 | 0 | 1 | 0 | 1 |
| Litouwen |
1 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Zweden |
1 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Verenigde Staten |
0 | 1 | 0 | 0 | 1 |
- ↑ Index des courses disparues. memoire-du-cyclisme.eu.
- ↑ Women's Milan - San Remo cancelled Cyclingnews.com
- ↑ Volgend jaar ook L-B-L voor vrouwen Wielerrevue.nl, 29 september 2016
- ↑ (it) Gianni Pignata, "Merckx, doping nel "Lombardia"", Editrice La Stampa, 9 november 1973, p. 19. Geraadpleegd op 27 mei 2012.
- ↑ Het duurde verscheidene maanden en twee internationale conferenties voor een beslissing genomen werd over de uitslag. André Mahé finishte als eerste, maar zijn overwinning was gecontesteerd omdat hij een verkeerde weg genomen had. Mahé bereikte in een groep van drie de velodroom van Roubaix, maar werd de verkeerde weg opgestuurd door officials en reed de piste op via de verkeerde ingang. Mahé won de spurt, maar enkele minuten later reden de achtervolgers de piste op langs de juiste ingang. Serse Coppi, broer van de befaamde Fausto, won de spurt voor de ereplaatsen. Na een protest van verscheidene maanden werden Serse Coppi en André Mahé als gezamenlijke winnaars uitgeroepen.
- ↑ Germain Derijcke en Frans Schoubben werden beiden als winnaar van Luik-Bastenaken-Luik uitgeroepen. Derijcke finishte als eerste, maar had een gesloten overweg genegeerd, waarop de nummer2, Frans Schoubben, ook tot winnaar gepromoveerd werd. Derijcke werd niet gediskwalificeerd omdat hij met drie minuten voorsprong won en de jury oordeelde dat hij niet zoveel voordeel haalde door de overweg over te steken.
- ↑ a b c d e f g h Vanwege de Coronapandemie werd de kalender gewijzigd. De volgorde was Milaan-San Remo, Ronde van Lombardije, Luik-Bastenaken-Luik en daarna de Ronde van Vlaanderen. Parijs-Roubaix werd in 2020 niet verreden.
- ↑ a b Parijs-Roubaix werd in 2021 op 3 oktober verleden na Luik-Bastenaken-Luik