Pandemieverdrag
Het Internationaal Verdrag inzake pandemiepreventie, -paraatheid en -respons, kortweg Pandemieverdrag (Engels: International Treaty on Pandemic Prevention, Preparedness and Response), is een voorgestelde internationale overeenkomst om de preventie van, paraatheid voor en reactie op pandemieën te versterken en internationaal te coördineren. De 194 lidstaten van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn in december 2021 overeengekomen om onderhandelingen te beginnen middels een Intergouvernementeel onderhandelingsorgaan (INB) over een wereldwijd pandemieverdrag, waarbij ernaar wordt gestreefd om in mei 2024 een ontwerpovereenkomst af te ronden, en die voor te leggen op de 77e Wereldgezondheidsvergadering van 27 mei - 1 juni 2024. Tegelijkertijd werd er ook een werkgroep ingericht die wijzigingen moest voorstellen aangaande de Internationale Gezondheidsregeling (IHR). Dit alles werd in gang gezet naar aanleiding van de coronapandemie.
Achtergrond
[bewerken | brontekst bewerken]Tijdens de corona crisis kwamen, naast het gebrek aan eerlijke verdeling van middelen, meer punten van kritiek naar voren ten aanzien van de bestaande internationale samenwerking via de WHO en diens Internationale Gezondheidsregeling (IHR). Zo hekelde men het onvermogen van de WHO om Chinese rapporten onafhankelijk te kunnen verifiëren en daardoor te laat en onvolledig zou zijn geïnformeerd. Het gebrek aan macht van de WHO om zijn eigen regelingen af te kunnen dwingen en onafhankelijk onderzoek te kunnen verrichten in het land waar de uitbraak begon en het gebrek aan transparantie en data-uitwisseling tussen de landen.[1]
In november 2020 - de coronavaccinatie stond op het punt te beginnen - stelde de voorzitter van de Europese Raad Charles Michel aan Tedros van de WHO voor om tot een nieuw internationaal verdrag te komen aangaande pandemiebestrijding.[2][3] In januari 2021 kwamen vier evaluatierapporten uit die betrekking hadden op de rol van de WHO en de IHR bij de bestrijding van de coronacrisis tot dan toe.[4][5][6][7] Op basis van deze rapporten besloot de Raad van Bestuur van de WHO[8] tot de oproep aan de lidstaten om te komen tot een resolutie die oproept tot het versterken van de paraatheid en responscapaciteiten van de WHO.[9]
Eind maart 2021 - de eerste corona vaccinatieronde was aan de gang - onderschreven 26 wereldleiders, waaronder Mark Rutte, de noodzaak voor een internationale overeenkomst waarmee toekomstige pandemieën beter konden worden voorspeld, voorkomen en bestreden.[10] Waarbij werd gewezen op de universele beschikbaarheid van vaccins, medicijnen en diagnostische- en medische producten en het uitwisselen van onderzoeken en data en diende het One-Health benadering te worden gehanteerd. In de open brief werd verwezen naar het ad-hoc programma Access to Covid-19 Tools Accelerator (ACT-A) waarmee de internationale gemeenschap vaccin ontwikkeling wist te versnellen en een eerlijke verdeling van de vaccins probeerde te bewerkstelligen middels COVAX, met matig succes.
Verdragsstatus
[bewerken | brontekst bewerken]Er bestond eind 2021 geen overeenstemming over de juridische vorm van het toekomstige pandemieverdrag. Meer dan 70 staten, waaronder de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk, pleiten voor een sterk juridisch bindend internationaal verdrag, maar andere landen daarentegen, waaronder de Verenigde Staten, India en Brazilië, staan daar huiverig tegenover.[11]
Een mogelijkheid is dat de Wereldgezondheidsvergadering een pandemieverdrag of -overeenkomst goedkeurt op grond van artikel 19, waarbij een tweederde meerderheid zich moet uitspreken voor het verdrag. Op basis van deze procedure zal ieder lid zich aan het verdrag moeten houden.[12] Dit is slechts één keer eerder gebruikt voor het WHO-Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging.[1]
Een andere mogelijkheid is dat Wereldgezondheidsvergadering een verdrag goedkeurt op grond van artikel 21 van haar statuten, vergelijkbaar met de juridische status van de Internationale Gezondheidsregeling. Bij deze vorm zijn de leden die de verdrag niet goedkeuren, op grond van artikel 22 niet verplicht het alsnog na te leven.[12]
Procedure
[bewerken | brontekst bewerken]Op de 74ste World Health Assembly (Wereldgezondheidsvergadering - de ledenvergadering) van 31 mei 2021 werd, zoals gewenst door de Raad van Bestuur in januari, door middel van resolutie 74.7 de werkgroep Working Group on Strengthening WHO Preparedness and Response to Health Emergencies (WGPR) opgezet en deze werkgroep moest een rapport opstellen omtrent de voordelen van een conventie, overeenkomst of instrument en deze kunnen presenteren tijdens een speciaal WHA aan het einde van het jaar.[13][14] Tussen juli en november 2021 kwam de WGPR vier maal samen en had men acht diepgravende sessies. Op 23 november 2021 verscheen het verslag van de werkgroep WGPR voor de speciale zitting van de Wereldgezondheidsvergadering die plaatsvond van 29 november tot 1 december van datzelfde jaar.[15] Tijdens die vergadering werd overeen gekomen om onderhandelingen te beginnen middels een Intergouvernementeel onderhandelingsorgaan (INB) over een wereldwijd pandemieverdrag. In de tussentijd zette het Directoraat in opdracht van de WGPR een database online (dashboard) met alle aanbevelingen van alle belanghebbenden.[16]
Het Intergouvernementeel onderhandelingsorgaan (INB) voor het opstellen van, en onderhandelen over een WHO-verdrag, kwam voor het eerst bijeen op 24 februari 2022.[17] De Europese Raad gaf de Commissie op 3 maart 2022 een onderhandelingsmandaat.[18]
Op 1 februari 2023 verscheen het eerste concept, de zogenaamde zero draft, van het verdrag aan de vooravond van de vierde vergadering van het INB.[19]
Op 30 oktober 2023 verscheen een nieuw concept van het verdrag.[20]
Op 13 maart 2024 verscheen een nieuw concept van het verdrag.[21]
Begin 2024 bleek dat de onderhandelaars nog weinig waren afgeweken van hun aanvankelijke standpunten over onder meer intellectuele eigendomsrechten, het delen van informatie over ziekteverwekkers en de overdracht van technologie. Een centraal knelpunt bleef het zogenaamde “mechanisme voor het delen van informatie en voordelen”. De VS, EU, het Verenigd Koninkrijk, Canada, Zwitserland, de Verenigde Arabische Emiraten en de farmaceutische industrie hebben allemaal aangegeven dat ze niet akkoord gaan met het voorgestelde artikel over dit mechanisme.[22]
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel International Treaty on Pandemic Prevention, Preparedness and Response op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- ↑ a b (en) Lawrence O. Gostin et al., An International Agreement on Pandemic Prevention and Preparedness. JAMA (15 september 2021). Gearchiveerd op 21 februari 2022.
- ↑ (en) Charles Michel proposes ‘international pandemic treaty’. POLITICO (12 november 2020). Geraadpleegd op 17 april 2024.
- ↑ Redactie, Wereldleiders pleiten in open brief voor internationaal pandemieverdrag. volkskrant (30 maart 2021). Geraadpleegd op 15 april 2024.
- ↑ (en) Ellen Johnson Sirleaf, Helen Clark, Second report on progress. Independent Panel for Pandemic Preparedness and Response for the WHO Executive Board (2021-01). Geraadpleegd op 17 april 2024.
- ↑ (en) Interim report on WHO’s response to COVID-19 January-April 2020. Independent Oversight and Advisory Committee for the WHO Health Emergencies Programme. Geraadpleegd op 17 april 2024.
- ↑ Director-General, WHO’s work in health emergencies Strengthening WHO’s global emergency preparedness and response (16 januari 2021). Geraadpleegd op 17 april 2024.
- ↑ Strengthening preparedness for health emergencies: implementation of the International Health Regulations (2005). Review Committee on the Functioning of the International Health Regulations (2005) during the COVID-19 Response (12 januari 2021). Geraadpleegd op 17 april 2024.
- ↑ De raad van bestuur bestond op dat moment uit afgevaardigden uit 34 landen, voorgezeten door India en bestond uit o.a. De Verenigde Staten, Rusland en China. https://apps.who.int/gb/ebwha/pdf_files/EB148/B148_DIV1Rev1-en.pdf
- ↑ (en) EXECUTIVE BOARD 148TH SESSION GENEVA - EB148/2021/REC/1 16-17. WORLD HEALTH ORGANIZATION (26 januari 2021). Geraadpleegd op 17 april 2024.
- ↑ (en) No government can address the threat of pandemics alone – we must come together. GOV.UK (29 maart 2021). Geraadpleegd op 15 april 2024.
- ↑ (en) WHO reaches draft consensus on future pandemic treaty. Reuters (28 november 2021).
- ↑ a b (en) Koninkrijksrelaties, Ministerie van Binnenlandse Zaken en, Statuut van de Wereldgezondheidsorganisatie. wetten.overheid.nl. Geraadpleegd op 14 april 2024.
- ↑ (en) Strengthening WHO preparedness for and response to health emergencies - resolutie WHA74.7. WHO. Geraadpleegd op 15 april 2024.
- ↑ (en) Special session of the World Health Assembly to consider developing a WHO convention, agreement or other international instrument on pandemic preparedness and response (WHA74(16)). WHO - 74th Health Assembly (31 mei 2021). Geraadpleegd op 21 april 2024.
- ↑ (en) Report of the Member States Working Group on Strengthening WHO Preparedness and Response to Health Emergencies to the special session of the World Health Assembly (SSA2/3). WHO Directorate-General (23 november 2021). Geraadpleegd op 21 april 2024.
- ↑ (en) WHO dashboard of Covid-19 related Recommendations. WHO. Geraadpleegd op 21 april 2024.
- ↑ (en) WHO Director-General's opening remarks at first meeting of the Intergovernmental Negotiating Body to draft and negotiate a WHO convention, agreement or other international instrument on pandemic prevention, preparedness and response – 24 February 2022. WHO (24 februari 2022).
- ↑ Raad geeft groen licht voor start onderhandelingen over internationaal pandemieverdrag. Europese Raad (3 maart 2022).
- ↑ (en) Zero draft of the WHO CA+ for the consideration of the Intergovernmental Negotiating Body at its fourth meeting (A/INB/4/3). WHO - INTERGOVERNMENTAL NEGOTIATING BODY (1 februari 2023). Geraadpleegd op 21 april 2024.
- ↑ (en) Proposal for negotiating text of the WHO Pandemic Agreement (A/INB/7/3). WHO - INTERGOVERNMENTAL NEGOTIATING BODY (30 oktober 2023). Geraadpleegd op 21 april 2024.
- ↑ (en) WHO, Revised draft of the negotiating text of the WHO Pandemic Agreement - A/INB/9/3. WHO (13 maart 2024). Geraadpleegd op 15 april 2024.
- ↑ (en) Why the world’s first pandemic treaty may never happen. Politico (3 januari 2024). Gearchiveerd op 6 januari 2024.