Portaal:Rusland

Rusland (Russisch: Россия, Rossija), officieel de Russische Federatie (Russisch: Российская Федерация, Rossijskaja Federatsija), is een land dat geografisch gedeeltelijk gelegen is in Europa (Europees Rusland) en gedeeltelijk in Azië. Het ligt echter vanuit politiek perspectief in Europa omdat de belangrijkste delen ervan in het Europese deel liggen en ruim 70% van de bevolking hier woont. Moskou is de grootste stad, de hoofdstad en het economisch hart van Rusland. Ook zetelt de regering in Moskou.

Met zijn oppervlakte van 17.098.242 km² is Rusland het grootste land ter wereld, bijna tweemaal zo groot als het daaropvolgende land, Canada. Qua inwonertal is Rusland het negende land ter wereld. Rusland deelt zijn grenzen met de volgende landen (tegen de klok in van NW naar ZO): Noorwegen, Finland, Estland, Letland, Litouwen, Polen, Wit-Rusland, Oekraïne, Georgië, Azerbeidzjan, Kazachstan, China, Mongolië en Noord-Korea. Verder is het door een smalle zeestraat gescheiden van de Verenigde Staten (Alaska) en Japan. De oblast Kaliningrad is een exclave, ingeklemd tussen Polen en Litouwen.

Het land vormde van 1917 tot 1991 als Russische Socialistische Federatieve Sovjetrepubliek (RSFSR) de kern van de Sovjet-Unie. Rusland is nu een onafhankelijk land en een invloedrijk lid van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS). In diplomatieke zaken wordt Rusland gezien als de opvolgerstaat van de Sovjet-Unie.

Moskou (Russisch: Москва, Moskva) is de hoofdstad en met afstand de grootste stad van Rusland, voorheen van de Sovjet-Unie. De inwoners worden Moskovieten genoemd.

Moskou ligt op een hoogte van 156 meter boven de zeespiegel in het hoogland tussen de Oka en de Wolga. De rivier de Moskva doorkruist de stad van noordwest tot zuidoost over een lengte van ongeveer 80 kilometer. De breedte van de rivier binnen Moskou bedraagt 120 tot 200 meter. Daarnaast stromen er ongeveer 120 kleinere rivieren door de stad.

De stadsgrenzen lopen ongeveer gelijk aan de in 1962 aangelegde ringweg om de stad (MKAD). Het stedelijk gebied heeft een oppervlakte van ruim 2511 km². Ongeveer een derde daarvan bestaat uit groengebied. Er zijn circa 100 parken in de stad.

Moskou had op 1 januari 2013 11.979.529 inwoners. Hierbij dient worden opgemerkt dat dit alleen de inwoners met een officiële vergunning (om in Moskou te mogen wonen) betreft. Schattingen over het werkelijke inwoneraantal van Moskou variëren van 12 tot ong. 18 miljoen.

De Russische roebel (Russisch: российский рубль, rossiejski roebl) is de munteenheid van Rusland. De roebel was ook gedurende 74 jaar (1917-1991) de naam van de munteenheid van de Sovjet-Unie en voorheen van het Russische Keizerrijk. Sinds 1992 bestaan onafhankelijke roebels in Rusland en Wit-Rusland (zie Wit-Russische roebel).

Eén roebel bestaat uit 100 kopeken.

De moderne roebel wordt uitgegeven door de Bank Rossii. Er zijn munten van 10 roebel, 5 roebel, 2 roebel, 1 roebel, 50 kopeken, 10 kopeken, 5 kopeken en 1 kopeke. Ongeveer 50% van de Russische munten worden in de Moskouse Munt geslagen, de andere helft in de Petrogradse Munt.

• Rusland van A tot Z

De Wolga (Russisch: Волга (Volga), Tataars: İdel, Идел, Mordwiens: Рав) is een rivier in West-Rusland, die met een lengte van 3.530 kilometer de langste rivier van Europa is. Vóór kanalisatie en indamming was de Wolga 3.690 kilometer lang. De Wolga is, Europees gemeten, ook de rivier met het grootste debiet en het grootste stroomgebied.

De rivier ontstaat op de Waldajhoogte, 225 meter boven zeeniveau. De rivier wordt vooral gevoed door smeltend ijs. In het voorjaar bereikt de rivier het hoogste niveau. In de zomer valt er weinig neerslag en het waterpeil daalt tussen juli en september om weer enigszins te stijgen dankzij regenbuien in het najaar. Per jaar stroomt er ongeveer 250 km³ water door de Wolga. Iets meer dan 40% van het water komt van de Kama rivier, die onder Kazan de Wolga instroomt. Bijna de helft van het water is afkomstig uit het stroomgebied boven de Kama rivier en slechts 9% is afkomstig van zijrivieren ten zuiden van Kazan.

De rivier stroomt door of langs steden als Tver, Rybinsk, Jaroslavl, Nizjni Novgorod, Kazan, Oeljanovsk, Samara, Saratov, Wolgograd en Astrachan. Na Wolgograd neemt de rivier in omvang af. Ze wordt nauwelijks meer gevoed en het water verdwijnt door verdamping, irrigatie en wegsijpelen in de bodem. De Wolga splitst zich in diverse kanalen en circa 100 kilometer voor de kust van de Kaspische Zee vertakt ze verder en vormt een wijde rivierdelta. De Wolgadelta heeft een oppervlakte van circa 10.000 km². De Wolga stroomt uiteindelijk in het endoreïsch bekken van de Kaspische Zee, 28 meter onder zeeniveau.

Rusland is een federatie die bestaat uit 89 deelgebieden (Russisch: субъект(ы); subjekty, enkelvoud subjekt). Deze deelgebieden hebben een gelijke vertegenwoordiging in de federatieraad (2 afgevaardigden per deelgebied), maar verschillen in autonomie.

Rusland onderscheidt de onderstaande 6 verschillende categorieën:

1. 21 republieken (staten) (Russisch: республики) - in theorie autonoom met in theorie het recht om zich af te scheiden. Elk van deze republieken heeft een eigen grondwet, president en parlement. Ook zijn zij bij de federale Russische overheid bij buitenlandse zaken vertegenwoordigd. Elk van deze gebieden is een thuisland voor een specifieke etnische minderheid. In 2000 zijn, onder meer door de oorlogen in Tsjetsjenië, de rechten van deze gebieden echter weer wat ingeperkt. Rusland noemt ze zelf overigens gewoon "republieken" (zonder "autonoom" ervoor). (groen weergegeven)
2. 46 oblasten (provincies) (Russisch: области) - de standaard-provincies met een door de Russische president benoemde gouverneur en lokaal verkozen wetgevende organen. De wetgevende organen worden echter gecontroleerd door de gouverneurs-generaal, die de wetgeving in Rusland gelijk moeten trekken en die ook door de Russische president worden benoemd. (donkerder bruin weergegeven)
3. 9 krajs (territoria/frontiergebieden) (Russisch: края) - politiek gelijkstaand aan oblasten, maar dunner bevolkt, groter qua oppervlakte en meer perifeer gelegen. (lichtbruin weergegeven)
4. 1 autonome oblast (Russisch: автономная область) - dit door Stalin aangewezen voormalige thuisland voor Joden is een overblijfsel van de staatkundige indeling van de Sovjet-Unie en de enige oblast waar naast het Russisch ook een andere taal als officieel geldt (Jiddisch). De Joodse bevolking binnen het gebied is echter sterk afgenomen en maakt nu nog maar een zeer klein deel van de bevolking uit. (blauw weergegeven)
5. 4 autonome districten (Russisch: автономные округа) - binnen oblasten gelegen gebieden van etnische minderheden. Deze volkeren zijn meestal klein in aantal en (daardoor) in macht en hebben minder autonomie dan de autonome republieken, maar wel meer dan de oblasten. (oranje weergegeven)
6. 2 federale steden (Russisch: федеральные города) - aparte regio's voor de 2 grootste steden (Moskou en Sint-Petersburg). Vergelijkbaar met oblasten. (rood weergegeven)