Portaal:In het nieuws/Biologie/2008

Nieuwsfeiten met betrekking tot biologie.

Het IJslandse ministerie van visserij bevestigt dat de quota voor de eigen commerciële walvisvangst naar boven zijn aangepast. Voortaan mogen IJslanders 100 dwergvinvissen en 150 vinvissen vangen. De laatsten gelden als bedreigde diersoort. Wikinieuws

---

Wereldwijd loopt de populatie van de honingbij sterk terug. Oorzaken zijn de teruggang van de natuur en de toename van de bevolking, landbouwgif en parasieten. De honingbijen gelden als de hoofdbestuivers, hun achteruitgang heeft een negatieve impact op de teelt van groenten en fruit. Zowel de Wageningen Universiteit en Researchcentrum als de Nederlandse BijenhoudersVereniging slaan alarm. Eind 2008 trok het Europees Parlement reeds aan de bel. De Telegraaf, NRC Handelsblad

---

De Wereldorganisatie voor diergezondheid (OIE) deelt mee dat in zuidelijk Israël de dierziekte blauwtong is opgedoken. Blauwtong is een endemische ziekte in Israël. Agrarisch Dagblad

---

De Thaise overheid doet een waarschuwing uitgaan voor de kubuskwal. Deze dodelijke kwal is voor de zuidkust van Thailand gesignaleerd. Kubuskwallen komen gewoonlijk niet veel voor bij Thailand. NU.nl

---

Nederlands minister van natuur Gerda Verburg trekt drie miljoen euro subsidie uit bestemd voor 23 projecten waarin bedreigde dier- en plantensoorten in gezamenlijkheid worden beschermd. De subsidie vindt plaats in het kader van de leefgebiedenbenadering, een in 2007 ingang gezette beschermingsaanpak waarbij niet de individuele bedreigde soort vooropstaat maar diverse bedreigde soorten bij elkaar. de Stentor

---

Britse biotechnologen melden in Nature een genetisch gemodificeerde tomaat te hebben gekweekt die het gevolg is van het inbrengen van twee genen van het leeuwenbekje. Dankzij deze genen maakt de tomaat anthocyanen aan, paarsgekleurde stoffen die fungeren als antioxidanten en waaraan de aangepaste tomaat zijn donkerpaarse kleur te danken heeft. Door deze anthocyanen zouden bepaalde vormen van kanker kunnen worden voorkomen, aldus de biotechnologen. Trouw, Nature

---

Gerda Verburg, de Nederlandse minister van landbouw, roept veehouders in Noord-Nederland op hun runderen, schapen en geiten tegen blauwtong te laten inenten, vanwege een uitbraak in de Groningse plaatsen Aduard, Bedum, Bierum en Scharmer en in de Drentse plaats Balinge. Al maandenlang is er een campagne aan de gang om miljoenen herkauwers tegen blauwtong te vaccineren. Trouw

---

In Nederland wordt steeds vaker de reuzenhooiwagen gesignaleerd. De spinachtige is achttien centimeter groot met poten van negen centimeter. De voor de mens ongevaarlijke reuzenhooiwagen houdt zich in zeer grote aantallen onder raamkozijnen en dakgoten op. De herkomst van deze hooiwagen is nog niet bekend. De Pers

---

De eikenprocessierups komt op steeds meer plekken in Nederland voor, niet alleen in het aan België (in dit land is de rups op sommige plaatsen al een plaag geworden) grenzende Noord-Brabant maar ook in delen van Gelderland en Overijssel. De brandhaartjes van het insect veroorzaken langdurige huiduitslag en -jeuk maar kunnen ook de ogen en de luchtwegen in aanzienlijke mate irriteren. Men schat dat over vijf tot tien jaar de eikenprocessierups in heel Nederland te vinden zal zijn, oorzaak is de opwarming van de Aarde. de Stentor

---

In Enschede is in een wijk waarin zich natuursteen bevindt de Aziatische boktor aangetroffen. Eerder zijn er in Berghem en het Westland ook al meldingen van dit uit Oost-Azië afkomstige insect gemaakt. De Aziatische boktor eet levend hout en vormt daarom een bedreiging voor loofbomen en struiken. De Nederlandse overheid probeert daarom uit alle macht deze boktor te weren. Trouw

---

De Nederlandse biologische aardappelkweker Niek Vos heeft na jarenlang uitproberen een tegen de aardappelziekte resistente aardappel gekweekt, de wit uitziende bionica. Trouw

---

De uitheemse, uit Azië afkomstige tijgermug, die de laatste tijd af en toe in Nederland opduikt, kan met zijn - pijnlijke - steek weliswaar diverse virussen overdragen (hersenontsteking, gele- en knokkelkoorts) en allergische reacties teweegbrengen maar de kans daarop wordt door het ministerie van volksgezondheid zeer klein geacht, mede doordat ze alleen in kassen worden aangetroffen.

---

De Europese Unie staat de import van het fruit van de Afrikaanse baobab toe. De vruchten van deze merkwaardig uitziende Afrikaanse boom bevatten buitengewone hoeveelheden vitamine C en calcium. De import naar de EU kan een flinke opsteker voor de Afrikaanse economie betekenen. Distrifood

---

Volgens de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) staat in Nederland het aantal gevallen van blauwtong tot midden 2008 al op 6472, veertienmaal meer dan in 2006 het geval was, het jaar van de eerste uitbraak. De blauwtong veroorzakende knut of kriebelmug blijkt de - zachtere - winters in Nederland te kunnen overleven. Het blauwtongvirus treft herkauwers. NU.nl

---

De campagne van het ministerie van Landbouw om veehouders hun herkauwers tegen blauwtong te laten inenten heeft zijn vruchten afgeworpen. Zeven miljoen vaccinatiedoses zijn reeds aan dierenartsen verstrekt, vanwege de grote vraag komt daar nog een miljoen doses bij. De inenting is niet verplicht. NU.nl

---

Het Londense warenhuis Peter Jones serveert in april 2008 de allerduurste koffie ter wereld, de civetkoffie of Kopi Loewak. Deze wordt gemaakt van koffiebessen die uit de uitwerpselen van de loewak - een civetkatachtige - worden opgevist. Een kopje civetkoffie kost omgerekend 62 euro. DePers

---

Staatsbosbeheer presenteert een lange-termijnvisie voor de in de Nederlandse provincie Flevoland gelegen Oostvaardersplassen. Hoofdpunt is dat men de natuur nog meer haar gang wil laten gaan. De daartoe te treffen maatregelen zullen ertoe leiden dat de plassen zullen leeglopen, als gevolg waarvan de klei zal inklinken en dit opnieuw het laagste deel gaat vormen. Ook denkt men na over het uitzetten van nieuwe dieren, zoals het wild zwijn, de wolf en de wisent, en over uitbreiding richting het Horsterwold en de Veluwe. Wikinieuws

---

Promovendus Dominick Mendola van de Wageningen Universiteit heeft ontdekt dat sponzen al naargelang de diepte waarop ze zich bevinden er anders uitzien. Dichter bij de oppervlakte waar er meer stroming is, zijn ze bolvormiger, maar hoe dieper hoe meer uitsteeksels ze vertonen. Deze kennis kan van pas komen bij het kweken van sponzen voor het verkrijgen van geneeskrachtige stoffen. Wageningen Universiteit

---

Alhoewel de neerslag van stikstof en zwavel aan het teruglopen is, zet de afname van paddenstoelen in Nederland zich toch door, vooral bij paddenstoelen die gevoelig zijn voor stikstof. Van de oorspronkelijke 3700 soorten paddenstoelen zijn er zo'n 200 verdwenen en worden er 500 met uitsterven bedreigd. NU.nl

---

In het Britse wetenschappelijke tijdschrift Nature melden Spaanse paleontologen in de Atapuercagebergte in Noordoost-Spanje menselijke resten te hebben gevonden van naar men vermoedt de homo antecessor. Het betreft een onderkaak en tanden. De onderkaak was naar alle waarschijnlijkheid van een vrouw die 1,2 miljoen jaar geleden zou hebben geleefd. Ook zijn er eenvoudige werktuigen aangetroffen. De paleontologen denken dat het waarschijnlijk om de eerste menselijke bewoning van westelijk Europa gaat. Knack, Nature

---

Uit overheidsdocumenten blijkt dat er tijdens de regering van de Amerikaanse president George W. Bush in totaal 59 inheemse dieren op de lijst van bedreigde diersoorten zijn gezet. Ongeveer een zelfde aantal werd er elk regeringsjaar van de voorgaande presidenten Bill Clinton en George H.W. Bush op deze lijst geplaatst. Natuurschermers denken dat door het betrekkelijk lage aantal van president Bush jr. bepaalde bedreigde dieren definitief het Amerikaanse veld hebben moeten ruimen. NU.nl, The Washington Post

---

Het aantal zwarte ratten neemt in de zuidelijke Nederlandse provincies Limburg en Noord-Brabant toe. De zwarte rat kan ziektes overbrengen zoals mond-en-klauwzeer, varkenspest en het hantavirus. Laatste kan bij mensen de nieren ernstige schade berokkenen. In de Middeleeuwen bracht de zwarte rat de pest over. Deze zeer behoedzame rattensoort laat zich niet gemakkelijk vangen en houdt zich op op warme plekken met voldoende voedsel in de buurt, bijvoorbeeld in boerenspouwmuren. Brabants Dagblad

---

Diverse Nederlandse gezondheidsorganisaties verzoeken minister van Volksgezondheid Ab Klink per brief om een onderzoek naar de elektronische sigaret. Volgens hen is het gehalte aan nicotine van deze e-sigaret zo hoog dat gebruikers er hartkloppingen door krijgen en zijn de nicotinedampen gevaarlijk voor astmapatiënten. De Telegraaf

---

Koningin Beatrix opent aan de A44 bij Leiden museum Corpus. Dit museum bestaat gedeeltelijk uit een 35 meter hoog model van het menselijk lichaam in zittende positie. Hierin kan men de werking van de menselijk lichaam van binnenuit bezichtigen. Vanaf 20 maart is het voor het publiek geopend. Sleutelstad

---

Een gezin dat op 18 mei 2007 in diergaarde Blijdorp oog in oog kwam te staan met de ontsnapte zilverruggorilla Bokito, delft ook in hoger beroep het onderspit tegen de dierentuin. Het gerechtshof in Den Haag motiveert haar vonnis door erop te wijzen dat diergaarde Blijdorp ondertussen voldoende 'Bokitoproof' is en de ontsnapping van de gorilla niet haar viel te verwijten. Planet

---

Benny Shanon, een Israëlische hoogleraar in de psychologie, schrijft in het eerste nummer van het wetenschappelijke tijdschrift Time & Mind dat Mozes en de Israëlieten bij het ontvangen van de Tien geboden in de Sinaïwoestijn onder invloed van geestverruimende plantenextracten zouden hebben gestaan en daardoor geluiden zouden hebben gehoord die in de (Hebreeuwse) Bijbel als de stem van God staan beschreven. Volgens Shanon, die meedeelt zijn hypothese niet te kunnen bewijzen, gaat het onder meer om acaciahout waarvan een hallucinerende werking uitgaat en was deze houtsoort destijds volop in de Sinaïwoestijn aanwezig. meer informatie

---

Op het Noorse eiland Spitsbergen wordt de Svalbard Global Seed Vault geopend, de grootste zaadbank ter wereld. Deze in het noordpoolijs uitgehouwen zaadbank moet fungeren als opslag van zaden van zo veel mogelijk rassen van voedselgewassen. Men wil hiermee de biodioversiteit en de wereldvoedselvoorziening veilig stellen, mocht er zich een grote ramp voordoen. Kennislink

---

Het blad Nature maakt melding van de vondst in 2003 in de Amerikaanse staat Wyoming van twee fossielen van een nieuw soort vleermuis die 52 miljoen jaar geleden zou hebben geleefd, de Onychonycteris finneyi. Het vijftien centimeter lange diertje had acht klauwen meer dan de huidige vleermuis en betrekkelijk lange poten. Onderzoekers denken dat hij wel kon vliegen maar niet de mogelijkheid tot echolocatie bezat omdat zijn slakkenhuis in tegenstelling tot de hedendaagse vleermuizen van gewone afmetingen was. De 'Finney-klauwvleermuis' is de oudste en meest primitieve vleermuis die tot nu toe is gevonden. VPRO Noorderlicht, ScienceDaily, Wikinieuws

---

In het februarinummer van het Britse blad Journal of Zoology wordt melding gemaakt van een nieuw ontdekt zoogdier. Het betreft een door de Californische Academie van Wetenschappen in het Tanzaniaanse Udzungwagebergte aangetroffen Rhynchocyon udzungwensis ('grijskopolifantspitsmuis') en is de grootste olifant- of springspitsmuis ter wereld. Het dier heeft een oranje-bruine vacht, een wendbaar slurfje en langwerpige dunne pootjes. Het lijkt op een kruising van een kleine antilope en een kleine miereneter en heeft de omvang van een huiskat. NU.nl, Trouw (met foto), BBC News (met foto's)

---

Op initiatief van de Nederlandse Vereniging van Dierentuinen (NVD) gaat in de Amsterdamse dierentuin Artis het 'Jaar van de Kikker' van start. Hiermee wil men aandacht vragen voor de benarde positie van kikkers, padden, salamanders en soortgelijke amfibieën. Deze dreigen namelijk uit te sterven wat grote gevolgen voor het leefmilieu kan hebben. Reformatorisch Dagblad, NVD

---

Het door De Faunabescherming ingestelde beroep tegen de drukjacht op wilde zwijnen op de Veluwe wordt door de provincie Gelderland afgewezen. Van de provincie mag in de maanden november en december de drukjacht op deze dieren worden uitgeoefend maar moet ze wel 72 uur van tevoren op de hoogte worden gesteld. De voorgaande maanden werden er vanwege de overlast 3500 wilde zwijnen afgeschoten, momenteel lopen er nog meer dan 2200 op de Veluwe rond. Gelderland wil op een aantal van ruim 800 uitkomen. de Gelderlander, AgriHolland

---

Zowel door ontbossing als door grootschalige pluk dreigen een vierhonderdtal geneeskrachtige planten en bomen te verdwijnen, aldus Botanic Gardens Conservation International. Hierdoor dreigt de ontwikkeling van nieuwe medicijnen tegen allerlei ernstige ziekten spaak te lopen. Een van de bedreigde bomen betreft de taxus. NOS Journaal, BBC News, Botanic Gardens Conservation International

---

Een ashera wordt op de Nederlandse Luchthaven Schiphol in beslag genomen. De Algemene Inspectiedienst wil namelijk nagaan of dit nieuwe kattenras kenmerken van een beschermde diersoort vertoont. De ashera betreft een kruising van de gewone huiskat met de Afrikaanse serval en de Aziatische luipaardkat. Met een lengte van tegen de anderhalve meter en een gewicht van zo'n vijftien kilo is het de grootste huiskat ter wereld. Een kattenliefhebbend echtpaar uit Eindhoven wil de - peperdure - katachtige invoeren en als huisdier houden. Brabants Dagblad (met foto)

---

GlaxoSmithKline (GSK), een farmaceutisch bedrijf uit het Verenigd Koninkrijk, heeft een vaccin tot stand gebracht dat tegen diverse griepvirusstammen bescherming biedt, onder andere tegen het vogelgriepvirus H5N1. Het Nederlandse bedrijf ViroClinics van het Erasmus MC in Rotterdam heeft het vaccin op twintig fretten getest. De Wereldgezondheidsorganisatie verwacht dat er een pandemische stam van het H5N1-virus zal ontstaan, waardoor een vijfde van de mensheid ziek zal geraken en miljoenen personen zullen overlijden. Het bijzondere van het door GSK ontwikkelde vaccin is dat het een adjuvans toevoegt, waardoor het immuunsysteem krachtiger wordt en hierdoor reeds een pandemisch vaccin zou kunnen worden aangemaakt voordat een pandemie uitbreekt, in plaats van dat men moet wachten totdat er daadwerkelijk een uitbraak plaatsvindt en dan pas een vaccin kan gaan maken waar vervolgens de nodige maanden aan verspreiding mee zijn gemoeid. de Volkskrant, PLoS ONE (wetenschappelijke site waarop de bevindingen van het Erasmus MC staan)

---