Deze pagina geeft een overzicht van alle uitgelichte artikels en/of afbeeldingen op het portaal Eten en drinken. Voor elke dag van de maand is er zo'n artikel en/of afbeelding. Voel u vrij om deze te bewerken door de bijhorende bewerk-link te volgen.
Uitgelicht vandaag (30 november)
Spaghetti met Bolognesesaus
Spaghetti is een ronde pastasliert, waarmee typisch Italiaansegerechten kunnen worden gemaakt. Spaghetti wordt, onder de naam itriyya voor het eerst vermeld in een Syrisch-Arabisch woordenboek door Isho bar Ali, een arts en lexicograaf in de negende eeuw als product van Siciliaanse boeren dat met scheepsladingen tegelijk wordt geëxporteerd.
De legende dat Marco Polo spaghetti uit China zou hebben meegebracht is een broodje aap en is in de wereld gezet door de Macaroni Journal, een publicatie van de voedselindustie om pastaproducten te populariseren in de VS. De Italianen zijn trots op hun regionale recepten. Naast de Spaghetti Milanese en Napolitana is de bekendste variant zeker de Spaghetti Bolognese, hoewel een Italiaan het vaak met tagliatelle zal eten.
Hagelslag is een soort broodbeleg dat bestaat uit kleine langwerpige korrels van chocolade of gekleurde suiker die aan hagel kunnen doen denken. De oorspronkelijke betekenis van het woord "hagelslag" is: het neerslaan van hagel.
Hagelslag werd voor het eerst gemaakt door de chocoladefabrikant Venz, maar hoe deze op dat idee is gekomen, is niet meer bekend. Hoewel in de volksmond alle soortgelijke producten hagelslag worden genoemd, ligt het alleenrecht van de naam Hagelslag nog altijd bij Venz. Andere fabrikanten mogen dus op hun verpakking alleen 'chocoladehagel' vermelden.
Tofoe wordt veel gebruikt als vleesvervanger. De tofoe zelf smaakt redelijk neutraal, maar het neemt gemakkelijk de smaak van andere ingrediënten over.
Naast de eiwitten bevat tofoe ook verschillende soorten vitamine B. Doordat tofoe gemaakt wordt met een coagulant, bevat het in tegenstelling tot sommige andere sojaproducten ook veel calcium.
Tofoe, een reeds eeuwenlang populair product in het Oosten, is een gele sojabonen vleesvervanger dat wordt gemaakt uit het stremmen van sojamelk met natuurlijk mineraalrijke coagulanten (nigari) op basis van calcium en magnesium.
Tofoe is een calorie-arm en eiwitrijk product dat alle essentiële aminozuren en mineralen bevat.
De Big Mac is een hamburger van de fastfoodketen McDonald's, die bedacht is door de Amerikaanse franchisenemer Jim Delligatti in 1968. Het broodje werd een wereldwijd succes en is inmiddels het vlaggenschip van de onderneming geworden. Het bestaat uit twee schijven rundergehakt met sla, kaas, augurk, ui en Big Macsaus tussen een driedelig sesambroodje.
Het Amerikaanse tijdschrift The Economist publiceert jaarlijks de zogenoemde Big Mac-index. De prijs van een Big Mac wordt hierin als referentiepunt om de kosten voor het levensonderhoud in de wereld met elkaar te vergelijken gebruikt.
Het deeg dat als basis dient voor de broodbereiding, bestaat in principe uit meel en water waaraan gist of zuurdesem en meestal zout is toegevoegd. Daarnaast worden voor speciale soorten brood nog andere toevoegingen gedaan.
Brood bestaat uit wit brood en bruin brood, ook wel tarwebrood genoemd. Gemaakt van diverse soorten granen.
Bakkers maken vele varianten zoals (grof) volkoren, meergranen, met vaak eigen benamingen zoals Plaat of Knip (wit of bruin), Casino, Waldkorn, et cetera.
Brood kan gesneden of ongesneden worden verkocht bij een speciale bakkerij, supermarkt of op de markt.
Het is rode wijn op smaak gebracht met vruchtjes, meestal sinaasappel, aangevuld met suiker of honing en kaneel. Soms wordt de sangria extra licht en fris gemaakt door toevoeging van koolzuurhoudend mineraalwater. Meestal wordt er extra alcohol aan toegevoegd, bijvoorbeeld likeur of brandewijn.
Melk is een vloeistof (een emulsie van vetdruppels in water) die wordt geproduceerd door vrouwelijke zoogdieren die net een nakomeling hebben gebaard. De melk die mensen produceren heet moedermelk. Voor de productie van melk voor de voedingsindustrie wordt meestal koemelk gebruikt. Het woord melk is afkomstig uit het middennederlands (ca. 1253 gesignaleerd). In het oudhollands komt het woord 'mlechan' voor – andere varianten hierop zijn: milch, mælk en mlec. Eén liter koemelk weegt 1030 gram. Op veel kleinere schaal worden geitenmelk en schapenmelk gebruikt. In o.a. Rusland wordt ook paardenmelk geproduceerd.
Voor het beter bewaren van melk ondergaat de rauwe melk in de melkfabriek een aantal bewerkingen. Om melk langer houdbaar te maken moeten de meeste bacteriën worden gedood. Gekookte melk heeft echter een sterk veranderde smaak. De kunst is nu een compromis te vinden tussen houdbaarheid en smaak.
Tequila wordt gemaakt in het gebied rond Santiago de Tequila, een stad in de Mexicaanse staat Jalisco in het westen van het land. Tequila is de naam van bepaalde soort mezcal; dit is een verzamelnaam voor elke alcoholische drank die uit het sap van de agave wordt gedistilleerd. De productieregio en de agavesoort is het enige dat tequila onderscheidt van andere mezcals. De naam tequila is een beschermd handelsmerk en mag alleen gedragen worden door mezcals uit de streek rond Santiago de Tequila en dragen de titel Hecho en México (made in Mexico).
Tequila moet voor minstens 51% uit agavesap bestaan, de rest is meestal suikerriet. Deze tequila's worden ook mixto genoemd. Hoge kwaliteit tequila's bestaan voor 100% uit Agave tequilana.
Tequila kan op zich gedronken worden, maar kan ook gebruikt worden in cocktails.
De bekendste coctail met tequila is de Tequila Sunrise (tequila met sinaasappelsap en grenadine)
Een tompoes of tompouce is een typisch Nederlands gebakje. Het bestaat uit een bovenkant van bladerdeeg, bedekt met (roze) glazuur. Daaronder een dikke laag met vanillebanketbakkersroom, en daaronder zit weer een laagje bladerdeeg. Met Koninginnedag en de grote voetbaltoernooien waaraan het Nederlands elftal meedoet wordt het glazuur meestal oranje gemaakt. Kenmerkend voor de tompoes is de "baksteenvorm", zoals dat door een gerenommeerde banketbakkerij wordt genoemd.
De tompoes werd voor het eerst gemaakt door een Amsterdamse banketbakker. Toentertijd deed het circus van de Amerikaanse showman Phineas Taylor Barnum Nederland aan. Het optreden van Charles Sherwood Stratton (1838–1883) maakte grote indruk. Hij was een dwerg van nog geen meter, die optrad onder de naam "General Tom Thumb", ofwel Generaal Tom Duim. In het Frans vertaald is dat Tom Pouce, waarna het gebakje de naam tompouce kreeg.
Een croissant (Frans voor wassende maan, hoor de uitspraakⓘ) is een broodje van opgerold bladerdeeg dat voor het bakken in de vorm van een halve maan wordt gebracht. De croissant is het traditionele ontbijtbroodje van Frankrijk. De croissant komt echter oorspronkelijk uit Oostenrijk. Volgens de overlevering groeven de Turken, tijdens de Turkse belegering van Wenen in 1683, een tunnel onder de stad, die uitkwam bij een bakkerij. De bakkers sloegen alarm waardoor de Turken werden verslagen. Als overwinningssymbool werd een halve-maansvormig broodje gebakken, dat we nog steeds kennen als de croissant. Marie Antoinette (1755–1793) echtgenote van Lodewijk XVI introduceerde het broodje in Frankrijk. Ze was een van de vele kinderen van keizer Frans I Stefan en keizerin Maria Theresia.
Friet is een gerecht van gefrituurdeaardappelreepjes. Van oorsprong komen frieten uit Dinant, in de provincie Namen van België. De traditie bestond erin om visjes te frituren. Door onvoldoende beschikbaarheid van de kleine riviervisjes die men traditioneel gebruikte, is men aardappelen gaan gebruiken, gesneden op het formaat van de kleine visjes, wat algemene inslag heeft gevonden. Verkeerdelijk spreken de Engelstaligen dus over French fries, een gewoonte die dateert van de Eerste Wereldoorlog. Canadese en Amerikaanse soldaten ontdekten de frieten aan het front achter de IJzer. Maar aangezien de voertaal in het leger Frans was, werd de herinnering aan 'French fries' mee naar huis genomen. Dit is in ieder geval de Belgische versie van de geschiedenis van de friet. De Fransen eisen evenzeer de creatie van de friet op, en verwijzen daabij naar 'de allereerste frituur' die op de Pont Neuf in Parijs zou hebben gestaan.
Een borrelnootje is meestal een pinda) met een krokant laagje eromheen, met een kruidensmaak. Borrelnootjes werd als merknaam geïntroduceerd door Calvé (een merk van Unilever), maar dit bedrijf heeft de naam in 1996 verkocht aan zoutjesfabrikant Duyvis. Alleen Duyvis mag deze nootjes dus verkopen onder de naam 'borrelnootjes'. Door een reclamecampagne die direct daarna van start ging, waarin acteur Gerard Cox langs de deuren ging als notenverkoper, werden Duyvis en borrelnoten onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Calvé verkoopt zijn nootjes sindsdien onder de naam knabbelnoten.
Port is een zoete wijnsoort uit Portugal, met een alcoholgraad die tussen 19 en 22 procent ligt. Port kan enkel gemaakt worden in de Douro vallei in het noorden van Portugal. Dit komt door het klimaat dat daar heerst. Port wordt sinds het midden van de 15e eeuw gemaakt.
Sinds de 19e eeuw wordt gebruikgemaakt van de mutage-techniek. Dit is een techniek waarbij door middel van toevoeging van extra alcohol het gistingsproces voortijdig gestopt wordt waardoor niet alle suikers in alcohol omgezet worden, zodat de zoete smaak van port ontstaat, en het alcoholgehalte dan tussen 18 en 20 procent zal liggen.
Lambiek (ook lambik of lambic) is een streekbier uit het Zennedal, waarin ook Brussel is gelegen, en vooral het Pajottenland ten zuidwesten van Brussel. Het bier ontstaat door spontane gisting met wilde gisten uit de buitenlucht. Het bier wordt gebrouwen met gemoute gerst, ongemoute tarwe en veel oude hop en het gist in eikenhouten vaten. De naam "lambiek" of "lambik" of "lambic" is ofwel een verbastering van de naam van de gemeente Lembeek of afkomstig van de gelijkenis van de brouwketel met de alambiek van jeneverstokers.
Lambiek is het oudste van de nog bestaande bieren en wellicht rond 1300 ontstaan. Uit een decreet van 1559 blijkt, dat het toen al lang gebrouwen werd. Er wordt 500.000 hectoliter per jaar van gebrouwen, waarvan 200.000 hectoliter door brouwerij Belle-Vue van de InBev groep. Lambiek kan puur gedronken worden van het vat, maar de meeste lambiek dient als grondstof voor geuze, krieklambiek of faro.
Een magnetron (Vlaams: microgolf) is de Nederlandse benaming voor een soort oven waarin met microgolfstralingvoedsel verwarmd of gekookt kan worden. Nederland is waarschijnlijk het enige land waar de oven genoemd is naar de interne component die de microgolfstraling opwekt. In de meeste andere landen is de naam gebaseerd op de werking van de oven, de microgolven. Sinds ongeveer 1980 behoort de magnetron tot de standaardinventaris van een keuken.
Erwtensoep (ook wel 'snert' genoemd) is een gerecht dat in Nederland veel in de winter gegeten wordt. Andere landen, zoals Engeland en Duitsland, kennen ook erwtensoep, maar het traditionele Nederlands gerecht dat in de winter gegeten wordt is een sterk gebonden versie. De soep smaakt het beste als deze in een grote hoeveelheid wordt bereid, en daarna voor consumptie nog een dag blijft staan. Gekoeld blijft de soep een aantal dagen goed, maar hij kan ook prima worden ingevroren. De hoeveelheden van de diverse ingrediënten variëren. In totaal moet er zoveel groente aan de soep worden toegevoegd dat de massa bijzonder dik wordt, eerder lijkend op pap dan op soep.
Een ontbijt is de eerste maaltijd van de dag, die de meeste mensen in de ochtend nuttigen.
Een traditioneel Nederlands ontbijt bestaat vooral uit een lichte broodmaaltijd. Men kiest bijvoorbeeld een plak volkorenbrood of wittebrood, en smeert daarop boter of margarine, en daar weer op een keuze uit broodbeleg, zoals kaas, jam, hagelslag, pindakaas, ham (of andere soorten dun gesneden plakjes vlees).
Koffie is een meestal warm genuttigde drank die onder andere het oppeppende middel cafeïne bevat. Koffie wordt gemaakt van de ontvelde, gemalen, gedroogde, en geroosterde zaden van de koffieplant. Deze zaden worden koffiebonen genoemd, ondanks dat de vrucht een steenvrucht is en ze dus in een pit zitten. Door de bril van een plantkundige is dit een foute benaming want bonen zijn vruchten en geen zaden. Tijdens het roosteren - ook wel branden genoemd - ontstaan zo'n 700 verschillende chemische stoffen. De gebrande koffiebonen worden gemalen en ongemalen verkocht.
De koffie die wordt verkocht is meestal een mengsel van gebrande zaden van twee (botanische) koffiesoorten: Coffea arabica en Coffea robusta (synoniemCoffea canephora). Sommige Nederlandse fabrikanten maken een onderverdeling in goudmerk, zilvermerk en roodmerk.
Thee is een warme drank gemaakt van de gedroogde bladeren van de theeplant Camellia sinensis. De naam thee komt waarschijnlijk uit het Chinese dialect Minnanyu.
Van thee zetten wordt soms een heel ritueel gemaakt, maar thee zetten kan ook eenvoudig. Spoel eerst de pot om met heet water om hem heet te krijgen. Giet dan kokend heet water in de voorverwarmde pot en doe de thee er in, los of in een theezakje. Trek de thee een paar minuten. Bij lang trekken (meer dan 5 minuten) wordt de thee bitterder dan bij korter trekken (2-3 minuten).
Groene thee mag niet te heet getrokken worden, omdat hij dan te bitter smaakt. Giet daarom eerst de voorverwarmde pot voor een kwart vol met koud water en vul met kokend heet water aan.
De avondmaaltijd of avondeten is vaak de hoofdmaaltijd, i.e. de belangrijkste maaltijd van de dag.
De andere twee maaltijden per dag zijn het ontbijt en de middagmaaltijd die vaak een meer eenvoudige invulling hebben. De avondmaaltijd vindt meestal plaats aan het eind van de dag, zo tussen 5 en 8 uur.
Bij de avondmaaltijd heeft men vaak een grotere variatie aan voedsel en eet men vaak in gezelschap van gezinsleden, of andere familieleden en/of vrienden. Hoewel de laatste decennia vaak alleen een hoofdgerecht genuttigd wordt als avondmaaltijd, bestaat een avondmaal van oudsher meestal uit een voorgerecht, een hoofdgerecht, en een nagerecht met de volgende invulling:
Pudding of podding is een (meestal zoet) nagerecht op basis van melk, meelproducten of maïzena, meestal in de vorm van custardpoeder of gelatine. Pudding bestaat uit vocht, melk of vruchtensap, dat gebonden wordt met een geleermiddel. Als geleermiddel wordt meestal een eiwit gebruikt, eventueel aangevuld met zetmeel.
Er bestaan warme en koude puddingen. De warme soort wordt vaak gebonden met een zetmeel-substantie zoals tarwena of maïzena, al dan niet in combinatie met eieren (soms ook met alleen eieren). De koude soort wordt vaak gebonden met agar agar (een zeewier) of gelatine.
Roggebrood wordt vooral gemaakt en gegeten in de provincies Groningen, Friesland en Drenthe. Vierkantjes roggebrood belegd met een stukje haring worden ook wel geserveerd als borrelhapjes.
Er zijn hoofdzakelijk twee soorten roggebrood: Fries en Brabants roggebrood. Fries roggebrood wordt van hoofdzakelijk gebroken roggekorrels gemaakt en Brabants roggebrood van gemalen rogge.
Een pannenkoek is een gerecht dat wordt gemaakt van bloem, ei en melk en een klein beetje zout. Hoewel tegenwoordig veelal bloem wordt gebruikt, werd een pannenkoek oorspronkelijk van half boekweitmeel en half bloem gebakken. Sommigen maken een kunst van het omdraaien van een pannenkoek en werpen de pannenkoek vanuit de pan omhoog om hem weer omgedraaid in de pan terug te vangen. De pannenkoek wordt vaak opgerold of opgeplooid gegeten met zoete of hartige vulling. Men kan ze zowel warm als koud eten.
Het poffertje is een bepaald soort kleine pannenkoek.
Een flensje is een dunne pannenkoek.
Drie-in-de-pan, drie kleine dikke pannenkoekjes met rozijnen.
Vruchtensap is de verzamelnaam voor sap afkomstig van fruit. Met vruchtendrank wordt vaak een vruchtensap bedoeld dat uit meerdere soorten fruit bestaat.
Er zijn grofweg drie verschillende vruchtensappen te onderscheiden. Deze drie zijn:
Voordat deze bewerkingen plaatsvinden worden de vruchten eerst voorbewerkt. Dit staat los van de eerder genoemde bewerkingen. De voorbewerkingen zijn het sorteren, het wassen, het ontstelen en het kneuzen van de vruchten. Soms wordt het fruit nog behandeld met enzymen om een hogere sapopbrengst te krijgen. Bij alle verdere bewerkingen is het noodzakelijk om het fruit direct te persen om het bederf van het sap tegen te gaan.
Sushi (寿司) is een gerecht uit Japan. Het bestaat altijd uit een hapje rijst van een paar centimeter in verschillende vormen, met daarop of daartussen de overige ingrediënten, waaronder rauwe vis of andere zeevruchten, maar ook gaar gemaakte vis, gebakken ei, of groenten.
De oorsprong van sushi ligt in de conservering van vis door het te laten fermenteren met rijst, wat aan het begin van onze jaartelling in Zuidoost-Azië een gebruikelijke praktijk was. Deze conserveringsmethode spreidde zich uit over de rest van Azië en bereikte uiteindelijk ook Japan, waar men aan het begin van de Edoperiode (1603–1868) ook de rijst mee begon te eten wanneer de vis nog niet volledig gefermenteerd was.
Het woord stamt uit het Engels en is samengesteld (een porte-manteau) uit breakfast (ontbijt) en lunch. De historie van het woord brunch is niet precies bekend; mogelijk kwam het reeds in de 17e eeuw voor. Een brunch wordt soms op zaterdagochtend, maar bijna uitsluitend op zondagochtend georganiseerd. In restaurants wordt de brunch meestal vanaf 10 à 11 uur 's ochtends aangeboden, maar over het algemeen is ook een latere maaltijd die het ontbijt en de lunch combineert een brunch te noemen.
Al naargelang de grootte van de brunch, zal de hoeveelheid en het aantal soorten voedingsmiddelen evenredig zijn.
Een energiedrank is een drank die een stimulerende werking op mensen kan hebben. Er zijn twee soorten energiedrankjes: de zogenaamde sportdrankjes en drankjes die bedoeld zijn voor het verbeteren van mentale prestaties. Dit artikel gaat over deze laatste categorie.
Energiedranken zijn een enorm succes. De omzet van merken als Monster, Burn en Red Bull neemt (in België) al 5 jaar lang jaarlijks met 10 procent toe en er komen almaar meer merken bij. De marketing richt zich met name op jonge consumenten.
Vaak worden aan energiedrankjes stoffen toegevoegd die het effect van cafeïne versterken. Guarana bevat eveneens 40 tot 90 mg cafeïne en aan cafeïne verwante stoffen per gram droge stof en heeft hetzelfde stimulerende effect. Ook taurine zou de effecten van cafeïne op het zenuwstelsel kunnen versterken.
Boerenkool of boerenkoolstamppot is een stamppotgerecht gemaakt van boerenkool.Men kan de boerenkool zelf snijden maar dit is een tijdrovend werk.Veel boerenkool wordt daarom met name in de supermarkt voorgesneden in plastic zakken van 300 of 500 gram verkocht. Het recept is zo typisch Nederlands, dat wordt beweerd dat het het nationale gerecht is.
De boerenkool is het lekkerst als er een nacht vorst overheen is gegaan, doordat die dan suikers aanmaakt. De kool wordt dan ook vaak na de eerste nachtvorst geoogst, pas zelfs de dag dat het wordt gegeten.
Het restaurant is ontstaan in Parijs aan het eind van de 18e eeuw. Daarvoor waren er uiteraard al eetgelegenheden, die met name voeding en onderdak verschaften aan de sporadische reizigers. De huidige herberg (zoals we die in Frankrijk, Duitsland, Ierland of het Verenigd Koninkrijk nu nog kennen) is hier een afstammeling van. Kenmerkend voor de herberg is, dat de passant nood heeft aan onderdak en voeding, en genoegen neemt met wat voorradig is.
De vernieuwing die het restaurant brengt, is dat het restaurantbezoek het doel op zich is, en dat de bezoeker kiest uit meerdere mogelijke gerechten (menu à la carte). De Franse firma Michelin brengt zelfs een gids uit met daarin een overzicht van restaurants van een kwaliteit die zo goed is, dat men er graag voor omrijdt. De firma kent sterren aan restaurants toe als teken van de kwaliteit.
Couscous is zowel het belangrijkste ingrediënt van, als de verzamelnaam voor een zeer populair gerecht uit Noord-Afrika. Couscous bestaat uit kleine pastakorrels van gemalen durumtarwe, die in verschillende diktes worden verkocht. Couscous wordt traditioneel gemaakt door water met een beetje zout te sprenkelen in een kom met meel. Door de meel met de vingers te roeren worden kleine stukjes deeg gevormd. Deze worden tussen de handen fijngewreven en gezeefd zodat couscouskorrels ontstaan die ongeveer even groot zijn (meestal 1–3 mm).
Couscous wordt veel gegeten in Noord-Afrika, vooral in de gebieden boven de Sahara. Hoe verder richting het Midden-Oosten hoe minder vaak couscous wordt gegeten. Ook in Sicilië wordt couscous gegeten.
Couscous is al een oud gerecht. Volgens sommigen werd het al in de 11e eeuw door de Berbervolken van Noord-Algerije en Marokko gegeten.
Spaghetti is een ronde pastasliert, waarmee typisch Italiaansegerechten kunnen worden gemaakt. Spaghetti wordt, onder de naam itriyya voor het eerst vermeld in een Syrisch-Arabisch woordenboek door Isho bar Ali, een arts en lexicograaf in de negende eeuw als product van Siciliaanse boeren dat met scheepsladingen tegelijk wordt geëxporteerd.
De legende dat Marco Polo spaghetti uit China zou hebben meegebracht is een broodje aap en is in de wereld gezet door de Macaroni Journal, een publicatie van de voedselindustie om pastaproducten te populariseren in de VS. De Italianen zijn trots op hun regionale recepten. Naast de Spaghetti Milanese en Napolitana is de bekendste variant zeker de Spaghetti Bolognese, hoewel een Italiaan het vaak met tagliatelle zal eten.
Een gehaktbal is een vleesproduct dat wordt gemaakt door gehakt tot een bal te draaien en daarna te braden. Om de bal niet uit elkaar te laten vallen in de koekenpan kan voor het bakken een ei en brood, verkruimelde beschuit of paneermeel worden toegevoegd. Meestal wordt peper en zout toegevoegd, en soms andere kruiden of bijvoorbeeld knoflook en uiensnippers. In Vlaanderen noemt men een (dikwijls afgeplatte) gehaktbal doorgaans frikadel.
Een gehaktbal die met een hardgekookt ei is gevuld, is een vogelnestje.
De gehaktbal is al sinds lange tijd een veel voorkomend voedingsmiddel, veelal met jus of mosterd geserveerd. Naarmate vroeger de armoede groter was bestond de gehaktbal meer uit brood, maar nog steeds vindt men het lekker veel brood toe te voegen. In België worden gehaktballen meestal geserveerd met tomatensaus.
