Les Misérables (musical)

Les Misérables, Les Mis of Les Miz is een musical uit 1985 die is gebaseerd op het gelijknamige boek van Victor Hugo uit 1862. In 1980 werd de roman door Claude-Michel Schönberg en Alain Boublil bewerkt tot een Franse musical. Vijf jaar later werd een Engelse vertaling gemaakt. In 1991 vertaalde Seth Gaaikema de musical in het Nederlands. In 2019 vierde de musical zijn 35e verjaardag.^[1] Op 13 juli 2019 sloot de originele West End-productie en werd op 16 januari 2020 vervangen door een nieuwe productie.^[2]

Bekende nummers van deze musical, die een Tony Award voor beste musical won, zijn: "I Dreamed a Dream", "One Day More", "A Heart Full of Love", "Stars", "Bring Him Home", "Do You Hear the People Sing?", "Master of the House" en "On My Own".

In 2012 verscheen de gelijknamige filmversie van de musical.

De personages in de musical hebben te maken met vele misstanden in Frankrijk. Ze willen signalen aan het volk geven om te gaan strijden en een revolutie te beginnen. De hoofdpersoon uit de musical, Jean Valjean, heeft vijf jaar in de gevangenis gezeten voor het stelen van een stuk brood, en nog veertien jaar voor vluchtpogingen. Hij komt voorwaardelijk vrij, maar door het aannemen van een nieuwe identiteit overtreedt hij de voorwaarden. De politie-inspecteur Javert komt achter Valjeans nieuwe identiteit en raakt geobsedeerd om hem te vinden. Fantine, een alleenstaande moeder, komt terecht in de prostitutie om haar dochter Cosette te helpen. De Thénardiers, onbetrouwbare herbergiers bij wie Cosette totaal verwaarloosd wordt, hebben Cosette in huis genomen. Hun echte dochter, Éponine, wordt in alles verwend en voorgetrokken. Na het overlijden van Fantine wordt Cosette geadopteerd door Jean Valjean. Cosette wordt later verliefd op Marius Pontmercy, een van de studentenopstandelingen. Éponine wordt later, net als Cosette, verliefd op Marius. Marius is echter al verliefd op Cosette. Studentenleider Enjolras plant samen met de studenten een revolutie (de Parijse Juni-opstand van 1832) om daarmee de armen te helpen. Gavroche is een straatkind dat de studenten helpt met hun plan. Verder bestaat het ensemble uit prostituees, studentenopstandelingen, fabrieksarbeiders en vele anderen.

Cameron Mackintosh kreeg in 1982, zes maanden nadat hij de musical Cats op de planken zette, van regisseur Peter Ferago de muziek van de Franse versie van Les Misérables te horen. Ferago was verkocht toen hij de muziek hoorde en vroeg aan Mackintosh of hij een Engelse versie wilde produceren. Mackintosh had hier in het begin zijn twijfels over. Uiteindelijk besloot hij toch om een productie te starten. De journalist en dichter James Fenton zou in eerste instantie de Engelse liedteksten schrijven. Vervolgens kreeg Herbert Kretzmer de eer om dit te doen. Alain Boublil had de Franse liedteksten geschreven. Een deel van zijn werk heeft Kretzmer "ruw vertaald", een ander deel is strikt overgenomen vanuit het Frans naar het Engels. Ook zijn er extra liederen geschreven voor de Engelse versie, door zowel Kretzmer als Trevor Nunn. Trevor Nunn en John Caird kregen de regie in handen. De Royal Shakespeare Company zorgde ervoor dat de musical op de planken kwam. Roger Allam en Alun Armstrong, werknemers van dit bedrijf, werkten mee aan dit hele gebeuren. Op 8 oktober 1985 vond de première van de musical plaats in het Barbican Centre in Londen. Later verhuisde de productie naar het eveneens in Londen gelegen Palace Theatre. Nog later naar het Londense Queen's Theatre, waar de musical nog steeds draait. De meningen van recensenten over de musical liepen uiteen. Sommige literair geleerden vonden het prachtig om een stuk van de Franse literatuur te zien, anderen vonden de musical te zwaar. Al met al is de musical onder het publiek een groot succes.

Acte I

1815, Digne

Jean Valjean is, na vijf jaar dwangarbeid wegens het stelen van een brood, en nog veertien jaar voor vluchtpogingen, voorwaardelijk vrijgelaten. Hij merkt dat zijn gele vrijheidsbrief, die hij bij wet verplicht is te tonen, hem veroordeelt tot het leven van een paria. Alleen de vrome Bisschop Myriel van Digne behandelt hem vriendelijk. Valjean, verbitterd door jaren van ontbering, "beloont" de goedheid van de bisschop door het stelen van diens zilveren bestek. Valjean wordt gearresteerd en teruggebracht door de politie. Hij is verbijsterd als de bisschop, om hem te redden, liegt tegen de politie en hem bovendien nog twee waardevolle kandelaars schenkt. (Omlaag, omlaag) Jean Valjean besluit heimelijk om een nieuw leven te beginnen, in strijd met de voorwaarden van zijn vrijlating. (Wat deed ik, Heer?)

1823, Montreuil-sur-mer

Het is acht jaar later. Valjean heeft zijn vrijlatingsbrief verscheurd en zijn naam veranderd in Monsieur Madeleine. Hij heeft zich opgewerkt tot eigenaar van een fabriek en burgemeester van Montreuil. Een van zijn werknemers, Fantine, heeft in het geheim een onwettig kind. Wanneer de andere vrouwen hierachter komen, eisen ze haar ontslag. De voorman, wiens avances zij heeft afgewezen, gooit haar op straat. (Aan het eind van de dag) Fantine zingt over haar gebroken dromen en over de vader van haar dochter die haar verlaten heeft. (Mijn droom) Wanhopig op zoek naar geld om medicijnen en de verzorging van haar dochter te betalen, besluit Fantine haar medaillon en haar prachtige haarlokken te verkopen. Ze sluit zich aan bij de prostituees en verkoopt zichzelf. (Lekkere meiden) Volkomen vernederd door haar nieuwe beroep raakt ze in gevecht met een potentiële klant. Op het moment dat Javert haar gevangen wil nemen verschijnt de burgemeester. (Fantines arrestatie) Bewust van zijn eigen verantwoordelijkheid in het lot van zijn voormalige fabrieksarbeidster eist Valjean dat ze naar een ziekenhuis wordt gebracht. Kort hierna redt burgemeester Monsier Madeleine een man die bekneld is geraakt onder een gekantelde kar. Dit herinnert Javert aan de buitengewone kracht van de veroordeelde nummer 24601, Jean Valjean, een man die zijn woord brak, een man die hij jarenlang achtervolgde en die hij naar eigen zeggen, zojuist gevangen heeft genomen. Valjean wil niet dat in plaats van hem een ander in de gevangenis terechtkomt en bekent dat hij veroordeelde 24601 is. (Wie ben ik?) Tot zijn grote verbazing wordt hij echter vrijgesproken van het zich niet houden aan de voorwaarden van zijn invrijheidstelling. Hij beseft dat hem nog weinig tijd rest om Fantine te bezoeken en haast zich naar het ziekenhuis. In het ziekenhuis belooft Valjean de stervende Fantine haar dochter Cosette te vinden en voor haar te zorgen. (Kom bij mij) Op dat moment komt Javert binnen om hem te arresteren, maar Valjean slaat Javert van zich af en ontsnapt. (Man tegen man)

1823, Montfermeil

Cosette woont al vijf jaar bij de familie Thénardier die een herberg drijft. Op vreselijke wijze misbruiken ze het meisje als sloofje terwijl ze hun eigen dochter Éponine mateloos verwennen. Cosette droomt van een beter leven. (Mijn luchtkasteel) Valjean vindt Cosette als ze in het donker water aan het scheppen is uit de put. Ondertussen vieren de Thénardiers feest, nadat ze verschillende manieren hebben gevonden om hun klanten op te lichten. (Baas van het hele spul) Hij betaalt de Thénardiers om Cosette mee te mogen nemen en brengt haar naar Parijs. Javert zit hem op de hielen. (De Thénardier Wals)

1832, Parijs

Negen jaar later; het is zeer onrustig in de stad vanwege de naderende val van de populaire generaal Lamarque, de enige man in de regering die zich het lot van de armen aantrekt. (Omlaag) Het straatkind Gavroche is in zijn element tussen de prostituees en armen van de hoofdstad. Een van de straatbendes wordt geleid door Thénardier en zijn vrouw. Ze proberen Jean Valjean en Cosette te overvallen. Deze worden ontzet door Javert die Valjean niet heeft herkend totdat deze zich in veiligheid heeft gebracht. Javert staart naar de sterren en zingt over zijn obsessie om Valjean te pakken te krijgen. (Ster) Éponine, de dochter van de Thénardiers die heimelijk verliefd is op de student Marius, stemt met tegenzin in hem te helpen Cosette te vinden, op wie Marius verliefd is geworden. In de tussentijd bereidt een groep idealistische studenten zich voor op de revolutie, die ongetwijfeld zal uitbreken als generaal Lamarque sterft. (Rood zwart) Als Gavroche het nieuws van de dood van de Generaal brengt, gaan de studenten onder leiding van Enjolras de straat op om steun van het volk te krijgen. (Hoor je 't zingen op de straat?) Alleen Marius is afgeleid door zijn gedachten aan die mysterieuze Cosette. Cosette wordt verteerd door haar gevoelens voor Marius. Valjean realiseert zich dat de veranderingen zich bij zijn "dochter" snel voltrekken, maar hij weigert haar iets over haar jeugd te vertellen. (In mijn hart) Ondanks haar eigen gevoelens voor Marius brengt een bedroefde Éponine hem naar Cosette. (Mijn hart zingt voor jou) Ze voorkomt bovendien een poging van haar vaders bende om het huis van Valjean te beroven. (Poging tot inbraak) Valjean, overtuigd dat het Javert was die zich bij het huis schuilhield, zegt Cosette dat ze zich moeten voorbereiden het land te ontvluchten. (Schimmen uit het verleden) Aan de vooravond van de revolutie bekijken de studenten en Javert de situatie vanuit verschillende gezichtspunten. Cosette en Marius zijn verscheurd door wanhoop, niet wetend of zij elkaar ooit weer zullen zien. Éponine treurt over het verlies van Marius, Valjean ziet uit naar de veiligheid van de ballingschap. Ondertussen dromen de Thénardiers van een rijke, clandestiene buit als gevolg van de chaos die gaat komen. (Nog een dag)

Acte II

De studenten bereiden zich voor op een barricade bouwen. Javert geeft zich uit als rebel en biedt zich aan om de regeringstroepen te bespioneren. Als Marius ziet dat Éponine zich heeft aangesloten bij de opstand, stuurt hij haar met een brief naar Cosette met het doel beiden in veiligheid te brengen. De brief wordt door Valjean onderschept in de Rue Plumet. Eponine besluit om, ondanks wat Marius tegen haar heeft gezegd, toch naar hem terug te gaan op de barricade. (Heel alleen) De barricade is gebouwd, de revolutionairen negeren een waarschuwing van het leger dat ze zich moeten overgeven of sterven. (In naam van de vrijheid) De kleine Gavroche ontmaskert Javert als spion van de politie. (Wij Ukkies) In een poging om terug te keren naar de barricade, wordt Éponine neergeschoten en sterft zij in de armen van Marius. (Regen maakt de velden groen) Valjean, op zoek naar Marius, komt op de barricade en redt het leven van Enjolras. Als beloning wordt hem de kans gegeven Javert te doden, maar in plaats daarvan laat hij hem gaan. De studenten installeren zich voor een nacht op de barricade. (Drink met mij op lang voorbij) In de stilte van de nacht bidt Valjean tot God om Marius te sparen in het vreselijk gevecht dat komen gaat. (Breng hem thuis) De volgende dag, wanneer de munitie dreigt op te raken, gaat Gavroche eropuit om meer te verzamelen. Hij wordt neergeschoten. Alle rebellen worden gedood, zo ook hun leider Enjolras. (Het beslissende gevecht) Valjean vlucht met de bewusteloze Marius op zijn schouder via de riolen. Thénardier doorkruist ook de riolen om de lijken te bestelen. (Hond eet hond) Terwijl Valjean even rust, steelt Thénardier een ring van de hand van de bewusteloze Marius. Valjean treedt nog eenmaal in het daglicht voor een confrontatie met Javert. Hij smeekt om tijd, zodat hij Marius naar het ziekenhuis kan brengen. Javert besluit om hem te laten gaan. Zijn onbuigbare principes over het recht zijn aan stukken geslagen door de barmhartigheid van Valjean. Hij doodt zichzelf door een sprong in het kolkende water van de Seine. (Javerts zelfmoord) Een aantal Parijse vrouwen heeft zich neergelegd bij de mislukte opstand en rouwen om de slachtoffers. (Cirkels) Marius rouwt om de dood van zijn vrienden. (Lege stoelen, lege tafels) Zich niet bewust van wie hem heeft gered, herstelt Marius door de goede zorgen van Cosette. (Elke dag) Valjean vertelt de waarheid over zijn verleden aan Marius. Hij staat erop weg te gaan zodra het jonge stel getrouwd is. Dat is beter dan de vroomheid en veiligheid van hun samenzijn door zijn aanwezigheid te besmetten. Op de bruiloft van Marius en Cosette (Bruiloftslied) proberen de Thénardiers Marius te chanteren. (Bedelaars op het feest) Monsieur Thénardier zegt dat Cosettes vader een moordenaar is en als bewijs laat hij een ring zien die hij gestolen heeft van het lijk in het riool op de dag dat de barricade viel. Het is Marius' eigen ring. Hij realiseert zich dat het Valjean was die hem die nacht heeft gered. Cosette en hij gaan naar Valjean waar Cosette voor het eerst in haar leven hoort over haar eigen verleden. De oude man sterft en verenigt zich met de geesten van Fantine, Éponine en al diegenen die stierven op de barricaden. (Finale)

	Engelse versie	Nederlandse versie	Gezongen door
	First Act	Eerste Akte
	Prologue: 1815, Toulon	Proloog: 1815, Toulon	Instrumentaal
1	Work Song	Omlaag, omlaag	Valjean, Javert & anderen
2	What have I done?	Wat deed ik, Heer?	Valjean
	1823, Montreuil-sur-Mer	1823, Montreuil-sur-Mer	Instrumentaal
3	At the end of the day	Aan het eind van de dag	Fantine, Valjean & anderen
4	I dreamed a dream	Mijn droom	Fantine
5	Lovely Ladies	Lekkere meiden	Fantine & anderen
6	Fantine's Arrest	Fantines arrestatie *	Fantine, Javert & Jean Valjean
7	Who am I?	Wie ben ik?	Valjean
8	Come to me	Kom bij mij (Fantines dood)	Fantine & Valjean
9	The Confrontation	Man tegen man *	Valjean & Javert
	1823, Montfermeil	1823, Montfermeil	Instrumentaal
10	Castle on a cloud	Mijn luchtkasteel	Kleine Cosette
11	Master of the House	Baas van het hele spul	Madame en monsieur Thénardier
12	Thénardier Waltz	De Thénardierwals *	Madame en monsieur Thénardier & Jean Valjean
	1832, Paris	1832, Parijs	Instrumentaal
13	Look Down	Omlaag *	Enjolras, Marius & anderen
14	Stars	Ster	Javert
15	Red and black	Rood zwart	Enjolras & Marius
16	Do you hear the people sing?	Hoor je 't zingen op de straat?	Enjolras
17	In my life	In mijn hart *	Cosette & Valjean
18	A heart full of love	Mijn hart zingt voor jou	Cosette & Marius
19	Attack on Rue Plumet	Poging tot inbraak *	Monsieur Thénardier, Éponine, Marius, Valjean, Cosette & anderen
20	One day more	Nog een dag	Valjean, Marius, Cosette, Éponine, Enjolras, Javert, madame en monsieur Thénardier & anderen
	Second Act	Tweede Akte
1	On my own	Heel alleen	Éponine
2	Building the Barricade	In naam van de vrijheid *	Enjolras & anderen
3	Little People	Wij Ukkies *	Gavroche, Javert & Enjolras
4	A little fall of rain	Regen maakt de velden groen *	Éponine & Marius
5	Drink with me	Drink met mij op lang voorbij	Marius & anderen
6	Bring him home	Breng hem thuis	Valjean
7	The Final Battle	Het Beslissende gevecht	Enjolras & anderen
8	Dog eats dog	Hond eet hond *	Monsieur Thénardier
9	Javert's suicide	Javerts zelfmoord	Javert & Valjean
10	Turning	Cirkels *	Vrouwen
11	Empty chairs at empty tables	Lege stoelen, lege tafels	Marius
12	Every day	Elke dag *	Cosette & Marius
13	Wedding chorale	Bruiloftslied	Marius, madame en monsieur Thénardier & anderen
14	Beggars at the feast	Bedelaars op het feest	Madame en monsieur Thénardier
15	Finale	Finale	Allen
* Niet op soundtrack Nederlandse musical 2008

Zie hieronder een lijst van personages:

Personage[3]	Zangstem[3]	Beschrijving
Jean Valjean	tenor	Valjean heeft negentien jaar in de gevangenis gezeten voor het stelen van een stuk brood en vanwege vele ontsnappingspogingen. De rest van zijn leven zal hij in proeftijd blijven en moet hij overal waar hij komt een brief laten zien waarop de goedkeuring van zijn vrijlating staat. Hij overtreedt de voorwaarden van zijn proeftijd door een nieuwe identiteit aan te nemen en wordt fabriekseigenaar en later de rijke burgemeester van een kleine stad. Later adopteert hij Cosette, de dochter van Fantine. Aan het eind sterft hij en de geest van Fantine komt hem danken voor het opvoeden van haar kind.
Javert	bariton of bas-bariton	Respecteert de wet boven alles. Hij is vastbesloten Valjean te achtervolgen en te laten veroordelen om op die manier voor gerechtigheid te zorgen. Hij gelooft simpelweg niet dat mensen kunnen veranderen. Als hij tot dat inzicht komt pleegt hij zelfmoord.
De bisschop van Digne	bas-bariton	De bisschop geeft Valjean na zijn vrijlating een tijdje onderdak, schenkt hem een servies van zilver en spreekt hem moed in.
Fantine	mezzosopraan	Een fabrieksarbeidster die haar baan verliest omdat ze een onwettig kind heeft en dit niet getolereerd wordt. Haar dochter krijgt onderdak van de Thénardiers, in ruil voor geld, omdat ze niet in staat is om voor haar kind te zorgen. Ze voelde zich genoodzaakt de prostitutie in te gaan om de Thénardiers te kunnen blijven betalen.
Jonge Cosette	mezzosopraan	De tienjarige Cosette is de dochter van Fantine. Ze wordt als slaaf behandeld door de Thénardiers.
Madame Thénardier	mezzosopraan	De onbetrouwbare vrouw van Monsieur Thénardier.
Monsieur Thénardier	bariton of tenor	Een tweederangs dief die een herberg runt in een kleine stad.
Gavroche	jongenssopraan	Gavroche is een straatkind dat de straat goed in de gaten houdt en helpt met de revolutie.
Enjolras	bariton of tenor	Enjolras is de leider van de studentenopstand.
Marius Pontmercy	tenor	Marius is een studentenopstandeling die goed bevriend is met Éponine, maar verliefd is op Cosette.
Éponine Thénardier	mezzosopraan	Dochter van de Thénardiers. Éponine groeit samen met Cosette op, maar wordt in tegenstelling tot haar in alles voorgetrokken. Later wordt ze verliefd op Marius.
Cosette	sopraan	Cosette, dochter van Fantine, wordt verliefd op Marius.

De wereldpremière van de musical was in september 1980 in het Palais des Sports in Parijs. De bedoeling was om de show acht maanden te laten lopen, maar na 107 shows stopte men wegens de tegenvallende bezoekersaantallen. Gezien de korte looptijd was de musical hiermee in Frankrijk een flop te noemen.

In 1982 bracht Peter Ferago, een jonge regisseur, de muziek van Les Misérables onder de aandacht van producent Cameron Mackintosh. Mackintosh zag wel een markt in een nieuwe musicalproductie. Herbert Kretzmer vertaalde en bewerkte de Franse liedteksten in het Engels en voegde nieuw materiaal toe. Trevor Nunn en John Caird deden de regie en adaptatie. De geheel aangepaste musical startte op 8 oktober 1985 in het Barbican Centre in Londen. Na de openingsrun van drie maanden ging de productie over naar het Palace Theatre en ging daarna door naar het eveneens aan Londens Shaftesbury Avenue gelegen Queen's Theatre, waar de musical tot op heden wordt uitgevoerd en hiermee sinds 2006 de langst lopende musical ooit is.

De oorspronkelijke cast van de Londense productie bestond uit:

• Jean Valjean - Colm Wilkinson
• Javert - Roger Allam
• Marius - Michael Ball
• Cosette - Rebecca Caine
• Fantine - Patti LuPone
• Éponine - Frances Ruffelle
• Enjolras - David Burt
• Thénardier - Alun Armstrong
• Madame Thénardier - Sue Jane Tanner
• Gavroche - Ian Tucker

De première van de productie op Broadway was op 12 maart 1987. De productie werd genomineerd voor twaalf Tony Awards, waarvan er acht werden gewonnen, inclusief die voor beste musical en originele muziek. De productie liep tot 18 mei 2003. Met een totaal van 6680 opvoeringen is het de op drie na meest opgevoerde show in de geschiedenis van Broadway. Op 9 november 2006 startte een volledig nieuwe, herziene versie van de musical in het Broadhurst Theatre.^[4]

De oorspronkelijke cast van de Broadway-productie bestond uit:

• Jean Valjean - Colm Wilkinson
• Javert - Terrence Mann
• Marius - David Bryant
• Cosette - Judy Kuhn
• Fantine - Randy Graff
• Éponine - Frances Ruffelle
• Enjolras - Michael Maguire
• Thénardier - Leo Burmester
• Madame Thénardier - Jennifer But
• Gavroche - Braden Danner

In 1991 en 1992 werd Les Misérables voor de eerste keer opgevoerd in Nederland, in het Amsterdamse Carré en in het nieuwe Circustheater in Scheveningen. Veel Nederlandstalige acteurs maakten indertijd hun opwachting en hebben sindsdien de kans gehad om nog in vele andere musicals te mogen spelen. Vanaf 2008 werd de musical voor de tweede keer in Nederland opgevoerd, met een nieuwe generatie musicalacteurs. De try-outs begonnen op 1 april 2008. Op 20 april 2008 ging de musical in première in het Nieuwe Luxor Theater in Rotterdam. De tweede versie stond tot ongeveer het einde van 2008 op de planken en verhuisde begin 2009 naar Carré. De versies uit 2008 en uit 1991 werden geproduceerd door Joop van den Ende. Volgens een uitspraak van een van de spelers, Carlo Boszhard, was de uitvoering van 2008 "de grootste, de mooiste musical ever".^[5]

In de versie van 2008 werden nieuwe arrangementen gebruikt, gemaakt door Stephen Metcalfe. Volgens Joop van den Ende Theaterproducties zouden deze nieuwe arrangementen na optredens in Nederland in alle Les Misérables-producties over de hele wereld gebruikt worden. In 2023 werd Les Mis voor de derde keer opgevoerd in een aantal theaters door het hele land, maar ook in België.^[6]

Rol	cast 1991-1992 (Joop van den Ende Theaterproducties)	cast 2008-2009 (Stage Entertainment)	cast 2023-2024 (De Graaf & Cornelissen Entertainment)
Jean Valjean	Henk Poort	René van Kooten	Milan van Waardenburg
Alternate Jean Valjean	Ronald Beerepoot, Robert Valter	Tony Neef	René van Kooten
Understudy Jean Valjean	Robert Valter	Richard Spijkers, Wim Van Den Driessche	Dirk van den Brand, Yoran de Bont
Javert	Ernst Daniël Smid	Wim Van Den Driessche	Freek Bartels, Nordin De Moor
Understudy Javert	Peter De Smet, Bas Groenenberg, Alberto ter Doest	Guido Gottenbos, Richard Spijkers	Yoran de Bont, Yoshua van den Broek
Marius	Danny de Munk	Jamai Loman	Michael Muyderman
Understudy Marius	Dennis Kivit, Edwin de Jongh, Rolf Koster	Pieter van Nieuwenhuyze, Remko Harms	Brecht van Arnhem, Jary Sluijter
Cosette	Joke de Kruijf	Suzan Seegers	Sem Gerritsma
Understudy Cosette	Margot Giselle, Marika Lansen, Delia Mayer	Manon Novak, Afra Voesenek	Pamela Kroes, Lisanne Veeneman
Éponine	Vera Mann	Céline Purcell	Vajèn van den Bosch, Ianthe Tavernier
Understudy Éponine	Marika Lansen, Marjolein Spijkers, Wilma Bakker, Edith Taal	Barbara de Wit, Maudy Bremer, Tashka Cijntje*	Janne Kolpa, April van Amelsvoort
Fantine	Pia Douwes	Nurlaila Karim	Channah Hewitt
Understudy Fantine	Betty Vermeulen, Maya Hakvoort, Lizzy Haslinghuis	Fanny Drenthe, Janneke van Duijnhoven	Isaura Kuyt, Pamela Kroes
Enjolras	Bill van Dijk	Freek Bartels, Dieter Troubleyn	Mark Roy Luykx
Understudy Enjolras	Uwe Kröger, Rik Luycx, Alberto ter Doest	Marcel Visscher, Rutger Bulsing	Yoshua van den Broek, Sem van der Hijden
Thénardier	Paul de Leeuw, Door Van Boeckel	Carlo Boszhard	Yannick Plugers
Alternate Thénardier	Bert Luttjeboer	Richard Groenendijk, Jack van Gelder	-
Understudy Thénardier	Erik Milo*, Bert Luttjeboer, Arthur Schlemper, Filip Bolluyt	Gerben Grimmius, Jochem Feste Roozemond	Sjoerd Oomen, Leon de Graaf
Madame Thénardier	Simone Kleinsma, Irene Kuiper	Marjolein Algera	Ellen Pieters
Alternate Madame Thénardier	Irene Kuiper, Doris Baaten	-	-
Understudy Madame Thénardier	Doris Baaten, Betty Vermeulen	Kirsten Cools, Hilke Bierman, Daniëlle Veneman	Saskia Schäfer, Kim Reizevoort
Gavroche	Oren Schrijver, Jorge Verkroost, Roon Staal, Floris van der Linden, Bouk Bouwmeeser, Merijn De Jong, Max Fossen, Spike Huisman, Bastiaan Korving, Bram Schouw, Peter van der Leeuw, Matijs Wessels, Pieter Pas, Hank van Tulder, Remko ter Riet, Tijs Wessels, Tobias Hendriksen, Bas Sondervan, Gerrit Pieter Heida, Sven van het Oosten, Jeroen Bleiksloot, Willem Dekker, Bas van Gils, Andreas van Leeuwen, Michaël Deinema, Paul Koster, Tommie Hattink, Kim IJspeert, Marjolein Spijkers (us) en Wilma Bakker (us)	Max de Boer, Enzo Coenen, Rick Mackenbach, Tom van Marrewijk, Vinni Peverelli, Wytze de Swart, Bram Zoontjes, Max van Alphen, Melle Berendse, Ruben Renet en Veerle Casteleyn (us*)	Luca van Ammers, Carlos Amno, Noah Fontijn, Max Roest, Aïden Joshua Maij, Roman Perrier, Ruben Philips, Waylon Elzer, Tobias Tuit, Max Geevers en Janne Kolpa (us)
Kleine Cosette	Dewi Douwes, Nikki Fossen, Kim La Croix, Rosa Schogt, Anne Catrien Smits, Tae Soon Meddens, Esther Bootsma, Natasha van Waardenburg, Manon van der Meer, Astra Tjon a Tjen, Karina Kombrink, Joyce Durville, Denise Tollens, Lieneke Kroon, Leonie Klaver, Fleur Heegstra, Marije van der Knaap, Anne-Minke Meijer, Steffie van de Wier, Charlotte Overbosch, Bianca Sabbé, Madelief Kok, Bonnie de Vries en Heleen Heeris	Irina Wustenfeld, Zilver Dudink, Melissa Groeneveld, Tara Hetharia, Valerie Pos, Gaby Smidt, Rosa Tieman, Zala de Casparis, Melissa Hoogeveen, Marit van der Hor, Alyssa Kerskes, Roxy Krijgsman en Liselotte Wilberink	Liva van der Hoeven, Frédérique van Baarsen, Julia Warga, Nora Schustow, Amy Pontjodikromo, Elin van der Hoeven, Elise-Lotte de Bree en Jazmin Yo-An Timisela
Kleine Éponine	Chantal Koppe, Noortje Terwind, Nina Idouri, Nikitsa Jovanovic, Nina Dongen, Sarah de Wit, Anouk van Grevenhof, Nicole van Tuyll, Floortje Boon, Wietse Eshuis, Charon Aarts, Jalil Labjaoui, Floor Deinema, Priscilla Bakker, Ella Boelens, Eline van Diggelen, Maaike Roele, Bonnie Luyten, Joyce van Tuyl, Kelly Robertson, Erin Leonard, Sindy Lucassen, Maria Westerhuis, Froukje de Vries en Annelies Eichholtz	Denise Dietzel, Alanis Blom, Elaine Hakkaart, Samantha Klaren, Richelle Plantinga, Gaby Visscher, Nori de Winter, Nicole van Dorp, Bibiche Pompe, Amber de Rooij, Quinty Stok, Sonja Verhoeven, Sua Wilschut en Gaby Visscher	Jasmin Feldman, Emi van der Meer, Aivy van den Berg, Fenne Windgassen, Elise-Lotte de Bree, Jazmin Yo-An Timisela, Elora Vermeer, Olivia Ipek van der Tweel, Jaime-Lee Rose Biervliet en Lauren Fuijkschot
ENSEMBLEROLLEN:
Geketenden/Dwangarbeiders	Robert Valter, Erik Milo*, Peter De Smet, Dennis Kivit, Uwe Kröger	Dirk Postma, Rutger Bulsing, Remko Harms, Marcel Visscher, Jochem Feste Roozemond	Dirk van den Brand, Yoran de Bont, Jary Sluijter, Yoshua van den Broek, Joost van der Aa
Arbeider	Stanley Burleson	Marcel Visscher	Sem van der Hijden
Herbergiersvrouw	Margot Giselle	Michelle Splietelhof	Janne Kolpa
Herbergier	Arthur Schlemper, Filip Bolluyt	Jochem Feste Roozemond	Yoran de Bont
Bisschop van Digne	Bert Luttjeboer, Alberto ter Doest (us)	Guido Gottenbos	Rick Zwart, Sjoerd Oomen (us), Pepijn van Bokhoven (us)
Politieagenten	Rik Luycx, Thomas Hurter	Gerben Grimmius, Jurko van Veenendaal	Leon de Graaf, Brecht van Arnhem
Ploegbaas	Erik Milo*, Bas Groenenberg, Arnold Le Belle	Richard Spijkers	Sjoerd Oomen, Joost van der Aa (us), Yoshua van den Broek (us)
Fabrieksmeisje	Maya Hakvoort, Marjolein Keuning, Wilma Bakker	Michelle Splietelhof	Isaura Kuyt, Kim Reizevoort (us), April van Amelsvoort (us)
Matrozen	Uwe Kröger, Robert Valter, Dennis Kivit	Marcel Visscher, Pieter van Nieuwenhuyze, Pieter Klinck	Yoshua van den Broek, Yoran de Bont, Jary Sluijter
Oude vrouw 1	Irene Kuiper, Delia Mayer	Janneke van Duijnhoven	Donna-Jo Aarts, Sanne den Besten (us)
Oude vrouw 2	Doris Baaten, Delia Mayer	Hilke Bierman	Annefleur van den Berg
Pooier	Thomas Hurter, Dennis Kivit	Jochem Feste Roozemond	Leon de Graaf
Bamatabois	Peter De Smet, Stanley Burleson (us), Rik Luycx (us)	Jurko van Veenendaal	Dirk van den Brand, Pepijn van Bokhoven (us), Joost van der Aa (us)
Legerofficier	Alberto ter Doest	Niels Jacobs	Daan van Dalen, Niels Bouwmeester, Ronald Jorritsma
Mevrouw	Lizzy Haslinghuis	Kirsten Cools	Saskia Schäfer
Montparnasse	Stanley Burleson, Rick Somsen	Marcel Visscher	Leon de Graaf
Babet	Rik Luycx	Gerben Grimmius	Joost van der Aa
Brujon	Robert Valter	Guido Gottenbos	Sjoerd Oomen
Claquesous	Thomas Hurter, Dennis Kivit	Jochem Feste Roozemond	Pepijn van Bokhoven
Combeferre	Bas Groenenberg, Arnold Le Belle	Dirk Postma	Yoshua van den Broek
Feuilly	Uwe Kröger, Greg Shand	Remko Harms	Sem van der Hijden
Courfeyrac	Erik Milo*, Edwin de Jongh	Jurko van Veenendaal	Dirk van den Brand
Joly	Dennis Kivit, Rolf Koster	Pieter Klinck	Jary Sluijter
Grantaire	Peter De Smet, Arthur Schlemper (us), Bert Luttjeboer (us), Filip Bolluyt (us), Stanley Burleson (us), Thomas Hurter (us)	Rutger Bulsing	Yoran de Bont, Leon de Graaf (us), Joost van der Aa (us)
Lesgles	Bert Luttjeboer, Alberto ter Doest (us)	Richard Spijkers	Rick Zwart
Jean Prouvaire	Arthur Schlemper, Filip Bolluyt	Pieter van Nieuwenhuyze	Brecht van Arnhem

* Nooit gespeeld

In 1998-1999 werd Les Misérables in de stadsschouwburg van Antwerpen in Vlaanderen opgevoerd. Hans Peter Janssens speelde de hoofdrol. Hij kreeg de titel "langst spelende Jean Valjean" voor zijn prestaties op West End (2000-2003) en speelde van 2006 tot en met 21 juni 2008 Javert in het Queens Theatre in Londen.

Rol	1998-1999	2023-2024
Jean Valjean	Hans Peter Janssens	Milan van Waardenburg
Understudy Jean Valjean	Ton Peeters, Marc Dollevoet	Dirk van den Brand, Yoran de Bont
Javert	Jan F. Danckaert	Nordin De Moor
Understudy Javert	Rob van der Meule, Jeroen van Delft	Yoran de Bont, Yoshua van den Broek
Marius	Rein Kolpa	Michael Muyderman
Understudy Marius	David Verbeeck, Jan Schepens, Robbert Besselaar	Brecht van Arnhem, Jary Sluijter
Cosette	Deborah Dutcher	Sem Gerritsma
Understudy Cosette	Sigrid van Coillie, Hilde Van Wesepoel	Pamela Kroes, Lisanne Veeneman
Fantine	Hilde Norga, Stephanie H. Tschöppe	Channah Hewitt
Understudy Fantine	Brigitte Derks, Nicole Hermans	Isaura Kuyt, Pamela Kroes
Éponine	Chadia Cambie, Sandra Kim	Ianthe Tavernier
Understudy Éponine	Kietje Sewrattan, Maudy Bremer	Janne Kolpa, April van Amelsvoort
Enjolras	Addo Kruizinga	Mark Roy Luykx
Understudy Enjolras	Jan Schepens, Gert-Jan Heuvelmans, Robbert Besselaar	Yoshua van den Broek, Sem van der Hijden
Thérnardier	Marc Lauwrys, Stefan Hamblok	Jonas Van Geel
Understudy Thénardier	Guido Naessens, Stefan Hamblok	Sjoerd Oomen
Madame Thérnardier	Daisy Thys	Goele De Raedt
Understudy Madame Thénardier	Emkay Sikora, Nicole Hermans	Kim Reizevoort
Gavroche	David Busschots, Thijs de Bree, Filip De Ceuster, Jelle Cleymans, Stefaan Colman, Jonathan Demoor, Jo Hens, Toon Hens en Nathan Horemans	Viktor Kryeziu, Matte Geirnaert, Mauro Degroote, Noah Fontijn en Janne Kolpa (us)
Kleine Cosette	Yaiza Alayon, Clara Cleymans, Isabelle Dumortier, Sophie Jaspers, Ruth Kennive, Eline Primusz, Marion Streulens, Ianthe Tavernier, Céline Verbeeck en Evelyne Willaert	Jeanne Herbots, Leonie Gysen en Elise-Lotte de Bree
Kleine Éponine	Melodie Arts, Evelyn Busschots, Marjan Codde, Lore Depooter, Stephanie van Gaal, Eline Ganseman, Leen Geentjens, Sara Gracia, Ulrike de Maeseneire en Daphne Paelinck	Nayah Bertels, Yasmine Huyghe en Elora Vermeer

De musical werd in Nederland voor de derde keer opgevoerd in een aantal theaters door het hele land, maar ook in België.^[6] Op 5 maart vond de grote galapremière van de vernieuwde versie van Les Misérables plaats in Koninklijk Theater Carré in het bijzijn van Cameron Mackintosh. Vanaf 23 april waren er nog optredens in respectievelijk het Theater aan het Vrijthof in Maastricht, schouwburg Orpheus in Apeldoorn, Martiniplaza in Groningen, World Forum in Den Haag, het Chassé Theater in Breda, het Amsterdamse Carré, het Nieuwe Luxor Theater in Rotterdam, Parktheater Eindhoven, Stadsschouwburg Antwerpen, Theater Heerlen, het Capitole in Gent, in januari 2024 afsluitend in de Stadsschouwburg in Antwerpen.

De musical is opgevoerd in Japan, Israël, Hongarije, Australië, IJsland, Noorwegen, Oostenrijk, Canada, Polen, Zweden, Denemarken, Nieuw-Zeeland, Tsjechië, Spanje, Ierland, Bermuda, Malta, Filipijnen, Mauritius, Singapore, Duitsland, Korea, Zuid-Afrika, Finland, Argentinië, Brazilië, Estland, China en Mexico. Les Miserables is in totaal in 21 talen opgevoerd.

Er zijn enkele noemenswaardige muziekopnamen van Les Misérables verkrijgbaar in het Engels. De vier bekendste opnamen zijn: de originele Londense versie, de originele Broadway-versie, de concertversie ter ere van de tiende verjaardag van Les Mis en de volledige symfonische versie.

De originele Londense versie was de eerste muziekopname van Les Mis in het Engels. Deze versie is opgenomen in 1985, toen deze musical "onofficieel" in wereldpremière ging. De officiële wereldpremière was in Parijs, maar aangezien deze productie flopte, wordt de originele Londense versie door velen als "de eerste echte" Les Misérables gezien.

De originele versie van Broadway is opgenomen in 1987, twee jaar na opnames van de originele Londense versie. Verschillende liedjes zijn aangepast. Die aanpassing is nog steeds te merken in de huidige versies van Les Mis. Net als bij de originele Londense versie zijn niet alle liedjes opgenomen in het album, omdat deze belangrijk zijn voor de plot (bijvoorbeeld Fantine's Arrest, The Runaway Cart, The Final Battle). Beide versies laten dezelfde liedjes achterwege op hun cd's.

Deze versie was de opname van een concert van Les Misérables uit 1995, ter ere van het tienjarig bestaan van de Engelse Les Misérables (de originele versie uit Parijs niet meegerekend). Omdat het een concert betreft, werden alle liederen "live" ten gehore gebracht. Dit zorgde ervoor dat de opname van het concert anders overkwam dan de andere opnames die geregistreerd werden in een opnamestudio. Ook zong een koor mee om de ziekte aids onder de aandacht te brengen. De liederen werden achter elkaar opgenomen, zonder pauzes en in één keer. Het album bevat ook toespraken, die deel uitmaakten van het concert. Net als in de voorgaande versies werden bepaalde liederen niet gezongen, mede omdat sommige moeilijk waren om te zingen (bijvoorbeeld liedjes uit de hoofdplot, the Robbery).

De cast van deze concertversie bestond uit: Colm Wilkinson als Valjean, Philip Quast als Javert, Ruthie Henshall als Fantine, Alun Armstrong als Thénardier, Jenny Galloway als Madame Thénardier, Lea Salonga als Éponine, Adam Searles als Gavroche, Hannah Chick als de jonge Cosette, Michael Ball als Marius, Michael Maguire als Enjolras, Judy Kuhn als Cosette en Anthony Crivello als Grantaire.

De volledige symfonische versie werd opgenomen in 1988 en uitgebracht in 1990. Deze opname is tot op heden de enige Engelse versie waarin alle muziek uit de musical op cd is uitgebracht. De andere versie betreft een Tsjechische productie. Cameron Mackintosh was eerst van plan de Australische cast voor deze versie te gebruiken.^[7] Hij kwam later op het idee om hiervoor internationale castleden van over de hele wereld te kiezen. Deze versie werd op drie plaatsen in de wereld opgenomen.^[8]

Het album, geproduceerd door David Caddick, won in 1991 een Grammy Award voor de "Best Musical Cast Show Album". De cast bestond uit Gary Morris als Valjean, Philip Quast als Javert, Debra Byrne als Fantine, Gay Soper als Madame Thénardier, Barry James als Thénardier, Kaho Shimada als Éponine, Michael Ball als Marius, Anthony Warlow als Enjolras en Tracy Shayne als Cosette.

• Plays and Players London Theatre Critics' Award voor beste nieuwe musical - 11 van de 23 nominaties waren voor Les Misérables.

• Tony Award voor beste musical (gewonnen)
• Tony Award voor beste libretto - Claude-Michel Schönberg en Alain Boublil (gewonnen)
• Tony Award voor beste originele muziek - Claude-Michel Schönberg, Alain Boublil en Herbert Kretzmer (gewonnen)
• Tony Award voor beste mannelijke hoofdrol in een musical - Terrence Mann
• Tony Award voor beste mannelijke hoofdrol in een musical - Colm Wilkinson
• Tony Award voor beste mannelijke bijrol in een musical - Michael Maguire (gewonnen)
• Tony Award voor beste vrouwelijke bijrol in een musical - Frances Ruffelle (gewonnen)
• Tony Award voor beste vrouwelijke bijrol in een musical - Judy Kuhn
• Tony Award voor beste set voor een musical - John Napier (gewonnen)
• Tony Award voor beste kostuums voor een musical - Andreane Neofitou
• Tony Award voor beste belichting voor een musical - David Hersey (gewonnen)
• Tony Award voor beste regie van een musical - Trevor Nunn en John Caird (gewonnen)

• John Kraaijkamp Musical Award voor beste mannelijke hoofdrol in een grote musical - Wim van den Driessche
• John Kraaijkamp Musical Award voor beste mannelijke hoofdrol in een grote musical - René van Kooten (gewonnen)
• John Kraaijkamp Musical Award voor beste vrouwelijke bijrol in een grote musical - Marjolein Algera
• John Kraaijkamp Musical Award voor beste mannelijke bijrol in een grote musical - Jamai Loman (gewonnen)
• John Kraaijkamp Musical Award voor aanstormend talent - Freek Bartels (gewonnen)
• John Kraaijkamp Musical Award voor beste lichtontwerp - David Hersey en Richard Pacholski (gewonnen)
• John Kraaijkamp Musical Award voor beste script - Alain Boublil en Jean- Marc Natel^[9]

• ANWB Publieksprijs - beste grote musical

Voor een prijs in de categorie Grote Musical moeten minimaal twaalf leden van de cast op het podium staan.

• Deze musical zorgde in de jaren tachtig samen met andere musicals als Cats, The Phantom of the Opera en Miss Saigon voor een flinke toestroom van mensen naar Broadway.
• De afbeelding die onafscheidelijk verbonden is met dit werk is de afbeelding van Cosette. Meestal is ze te zien van schouder tot hoofd met op de achtergrond de Franse vlag. Deze afbeelding is gebaseerd op het werk van Emile Bayard, die in het originele boek van Les Misérables uit 1862 te vinden is.

Album met eventuele hitnotering(en) in de Nederlandse Album Top 100	Datum van verschijnen	Datum van binnenkomst	Hoogste positie	Aantal weken	Opmerkingen
Les Misérables	1991	18-05-1991	13	11	Soundtrack Nederlandse musical 1991
Les Misérables	2008	05-07-2008	11	19	Soundtrack Nederlandse musical 2008

Album met hitnotering(en) in de Vlaamse Ultratop 200 albums	Datum van verschijnen	Datum van binnenkomst	Hoogste positie	Aantal weken	Opmerkingen
Les Misérables	1998	08-08-1998	3	13	Soundtrack originele Broadway cast