Dovenetel

Dovenetel
Taxonomische indeling
Rijk:	Plantae (Planten)
Stam:	Embryophyta (Landplanten)
Klasse:	Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade:	Bedektzadigen
Clade:	'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Clade:	Lamiiden
Orde:	Lamiales
Familie:	Lamiaceae (Lipbloemenfamilie)
Geslacht
	Lamium; L. (1753)
	Bloemdiagram
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Dovenetel op Wikispecies
Portaal	Biologie

Dovenetel (Lamium) is een geslacht uit de lipbloemenfamilie (Lamiaceae). Het geslacht bevat zowel eenjarige als vaste planten. Er worden ook cultivars gekweekt, waarvan de bladkartels soms bijna weggeselecteerd zijn.

Dovenetel en brandnetel; mimicry

De naam dovenetel komt van de oude betekenis doof = niet werkend, gedoofd. De bladeren en stengels lijken sterk op die van de brandnetel, maar hebben geen netels met mierenzuur. Dovenetels groeien in dezelfde stikstofrijke, niet te droge habitat als brandnetels, bijvoorbeeld in bermen en bosranden. De gelijkenis tussen de twee is daarom een geval van mimicry van Bates. De meeste dieren die kennisgemaakt hebben met de brandnetel, zullen de dovenetel met rust laten.

Toch is de dovenetel vrij gemakkelijk van de brandnetel te onderscheiden:

De bladkartels van de dovenetel zijn duidelijk 'slordiger'.
De bladnerven van de dovenetels zijn meer geprononceerd, ook van de bovenkant gezien.
In dovenetelblad of stengels zitten altijd wel wat roodbruine elementen: vlekjes of nerven bijvoorbeeld. Bij brandnetels komt dit nooit voor.
De hoofdstengels van dovenetels zijn vierkant, met duidelijke ribben, terwijl brandnetelstengels maar licht geribd zijn, bijna rond.
Dovenetels hebben karakteristieke, kleurige lipbloemen. Omdat brandnetels geen lipbloemigen zijn, hebben die een totaal andere bloeiwijze, onopvallend, geelgroen tot bruingroen.

Gebruik

Eten en drinken

^[1]

De rijpe bloemen van de witte dovenetel laten makkelijk los van de plant, waarna de nectar er makkelijk uit te zuigen is.
De bloemen van alle soorten zijn eetbaar.
De jonge blaadjes van alle soorten zijn geschikt voor salade, in de soep, of kort gekookt, zoals spinazie.
Van het gedroogde blad kun je thee trekken.

Volksgeneeskunde

Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.

^[1]

Thee van de witte dovenetel wordt gebruikt tegen bloedarmoede, darmaandoeningen, ontstekingen en menstruatiestoornissen.
Thee van de gele dovenetel in het badwater wordt gebruikt tegen alle urine- en blaasaandoeningen bij mannen.

Soorten

De ongeveer veertig soorten planten van dit geslacht zijn inheems op het Euraziatisch continent en in Noord-Afrika.

In Nederland en België komen de volgende soorten voor:

Brede dovenetel (Lamium confertum)
Gevlekte dovenetel (Lamium maculatum)
Hoenderbeet (Lamium amplexicaule)
Ingesneden dovenetel (Lamium hybridum)
Paarse dovenetel (Lamium purpureum)
Witte dovenetel (Lamium album)

Ook Gele dovenetel (Lamiastrum galeobdolon) werd vroeger bij Lamium ingedeeld. Tegenwoordig wordt deze bij Lamiastrum ingedeeld.

Enkele soorten die niet in de lage landen voorkomen zijn:

Lamium molucellifolium

Buiten de Benelux komen nog voor:

Referenties

↑ ^a ^b Daniëlle Houbrechts, www.kruidjes.be

Zie de categorie Lamium van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[autogenerated1-1] Daniëlle Houbrechts, www.kruidjes.be

[1]