Goerdzjaani (stad)
Stad in Georgië 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Geografie | |||
| Regio | Kacheti | ||
| Gemeente | Goerdzjaani | ||
| Hoogte | 400 m | ||
| Coördinaten | 41° 45' NB, 45° 48' OL | ||
| Bevolking | |||
| Inwoners (2024) | 7.261 [1] | ||
| Etniciteit (2014) | Georgisch (96,8%) Armeens (1,4%) | ||
| Overige informatie | |||
| Stad sinds | 1934 | ||
| Tijdzone | UTC+4 | ||
| Website | gurjaani | ||
| Goerdzjaani in Kacheti | |||
 | |||
| Foto's | |||
| |||
| |||
Goerdzjaani (Georgisch: გურჯაანი) is een stad in het zuidoosten van Georgië met 7.261 inwoners (2024), gelegen in de regio Kacheti. Het is het bestuurlijk centrum van de gelijknamige gemeente. De stad is gesitueerd aan de voet van het Gomborigebergte in de Alazani-vallei op ongeveer 400 meter boven zeeniveau. Goerdzjaani ligt 80 kilometer hemelsbreed van hoofdstad Tbilisi, of 110 kilometer over de weg. De omgeving van de stad is een belangrijk Georgisch wijnbouwgebied, wat ook tot uitdrukking komt in de bijnaam van de gemeente, Wijnmakerij Gemeente.
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]
Goerdzjaani werd door de Georgische 18e eeuwse historicus, cartograaf en geograaf Vachoesjti Bagrationi in zijn standaardwerk Beschrijving van het Koninkrijk Georgië beschreven als een districtscentrum waar de adellijke families Vatsjnadze en Andronikasjvili woonden. Volgens de Baltisch-Duitse ontdekkingsreiziger Johann Anton Güldenstädt was Goerdjzaani in de jaren 1870 verlaten.[2]
Kuuroord Achtala
[bewerken | brontekst bewerken]De Andronikasjvili-familie bezat tot 1924 het in Goerdzjaani gelegen kuuroord Achtala. Het kuuroord bestond uit sanatoria en hete modderbaden met medicinale werking.[3] Na de Georgisch-Abchazische burgeroorlog in 1992-1993 diende het kuuroord jarenlang als opvangplaats voor vluchtelingen uit Abchazië. In 2018 werd het kuuroord geprivatiseerd en herontwikkeld.[4]
Districts- en wijncentrum
[bewerken | brontekst bewerken]In 1930 werd Goerdzjaani bestuurscentrum van het nieuwe gelijknamige rajon en werd de nederzetting daarna ontwikkeld tot een regionaal centrum in de productie van levensmiddelen zoals wijn, blikvoer, sterke drank, baksteenfabricage en mechanica. In 1934 werd Goerdzjaani tot stad gepromoveerd.[5] Anno 21e eeuw zijn verschillende private wijnmakerijen in de stad gevestigd, maar wijn wordt al vele eeuwen gemaakt in Kacheti. De fabrieksmatige productie kwam in de Sovjet-Unie op gang, en in Goerdzjaani kwamen in de jaren 1920 en 1930 onderzoeks- en testcentra voor de viticultuur.[6]
Demografie
[bewerken | brontekst bewerken]Begin 2024 had Goerdzjaani 7.261 inwoners,[1] een daling van 9,5% sinds de volkstelling van 2014. De bevolking van Goerdzjaani bestond in 2014 vrijwel geheel uit Georgiërs (97%). De belangrijkste etnische minderheden zijn Armeniërs (1,4%), Russen (0,8%) en enkele tientallen Osseten.[7]
| Jaar | 1923 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002[8] | 2014 | 2020 | 2024 | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aantal | 4.923 |  4.553 |
 8.086 |
10.279 |
10.954 |
12.872 |
10.029 |
8.024 |
7.563 |
7.261
| ||||
| Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden[9][10][8] | ||||||||||||||
Bezienswaardigheden
[bewerken | brontekst bewerken]
Er zijn in de stad diverse musea en wijnproeverijen.
- Huismuseum van de gevierde Georgische en Sovjet filmactrice Nato Vatsjnadze (1904-1953) in de residentie van haar familie. Opgericht in 1981.[12]
- Huismuseum van dichter Joseb Nonesjvili (1918-1980).[13]
- Herdenkingsmuseum van de overwinning. Museumcomplex ter nagedachtenis aan de Grote Vaderlandse Oorlog met een expositieruimte, amfitheater en monumenten.[14]
- Net buiten de stad de Goerdjzaani Kvelatsminda-kerk uit de 8e of 9e eeuw. De enige kerk in Georgië met twee koepels. In de 20e en 21e eeuw zijn er restauratie werkzaamheden uitgevoerd.[15]
Vervoer
[bewerken | brontekst bewerken]Goerdzjaani is met de rest van het land en de regio verbonden via de nationale route Sh42 (Bakoertsiche - Goerdzjaani - Telavi - Achmeta) die in het 9 kilometer zuidelijker gelegen Bakoertische aansluit op de Kacheti Highway S5. De Sh170 verbindt Goerdzjaani met een cluster van dorpen en bedrijvigheid middenin de Alazani-vallei en met de noordzijde van de vallei.
De stad heeft sinds 1915 een spoorwegstation toen de "Kacheti spoorlijn" Tbilisi - Sagaredzjo - Goerdzjaani - Telavi geopend werd. Ook kwam er een tak van Goerdzjaani naar Tsnori. In de jaren 1990 werden de passagiersdiensten op deze lijn echter opgeschort en sindsdien rijden er sporadisch goederentreinen.[16] Regelmatig wordt geopperd de passagiersverbinding weer tot leven te wekken.[17]
Stedenbanden
[bewerken | brontekst bewerken]Goerdzjaani onderhoudt stedenbanden met:[18]
Geboren in Goerdzjaani
[bewerken | brontekst bewerken]- Natela Jankosjvili (1918-2007), Georgisch kunstschilderes van het neo-expressionisme die zich weigerde te conformeren aan het sociaal realisme dat gewenst was onder de Sovjet-Unie. Een huismuseum werd in 2006 in Tbilisi geopend.[19]
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- (ka) Website Goerdzjaani
Referenties
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ a b (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2024). Gearchiveerd op 20 september 2022. Geraadpleegd op 23 juli 2024.
- ↑ (ka) Topoarchaeologisch woordenboek van Kartli - Goerdjzaani. National Parliamentary Library of Georgia. Gearchiveerd op 15 juli 2023. Geraadpleegd op 17 augustus 2022.
- ↑ (en) Selling “Akhtala” is a Way Out. Human Rights Center Georgia (26 januari 2006). Geraadpleegd op 17 augustus 2022.
- ↑ (en) Resort Akhtala to be sold for 3, 755 million GEL. Human Rights Center Georgia (22 mei 2018). Geraadpleegd op 17 augustus 2022.
- ↑ (ru) Definition of "Goerdzjaani". Great Soviet Encyclopedia, 3rd edition 1969–1978. Gearchiveerd op 17 augustus 2022. Geraadpleegd op 17 augustus 2022.
- ↑ (ka) Goerdzjaani wijn appellatie met geografische kaart. Nationaal Wijnagentschap Georgië. Geraadpleegd op 17 augustus 2022.
- ↑ (en) Ethnic composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 31 maart 2023. Geraadpleegd op 13 mei 2023.
- ↑ a b Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie[11], "1. Introduction", Pagina 1.
- ↑ (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 24 september 2022. Geraadpleegd op 25 juli 2022.
- ↑ (en) Ethnic composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 25 september 2022. Geraadpleegd op 14 augustus 2022.
- ↑ (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 1 januari 2022.
- ↑ (en) Nato Vachnadze House Museum. Georgische Museumassociatie. Gearchiveerd op 17 augustus 2022. Geraadpleegd op 17 augustus 2022.
- ↑ (en) Ioseb Noneshvili House Museum. Georgische Museumassociatie. Gearchiveerd op 17 augustus 2022. Geraadpleegd op 17 augustus 2022.
- ↑ (ka) Memorial Museum of Glory. Georgische Museumassociatie. Geraadpleegd op 17 augustus 2022.
- ↑ (ka) Allerheiligen van Goerdzjaani - #7017. Cultureel Erfgoed Portaal. Gearchiveerd op 17 augustus 2022. Geraadpleegd op 17 augustus 2022.
- ↑ (ka) Kakheti trainless railway. GRASS Factcheck (28 oktober 2016). Geraadpleegd op 9 augustus 2022.
- ↑ (ka) რკინიგზა კახეთში - დაპირება, რომელსაც ზურგს ჯერჯერობით არაფერი უმაგრებს (Spoorweg in Kacheti - een belofte die nog nergens door is gestaafd). Radio Tavisupleba (RFE/RL) (1 juli 2021). Geraadpleegd op 9 augustus 2022.
- ↑ (ka) დამეგობრებული ქალაქები (Stedenbanden). Gemeente website Goerdzjaani. Gearchiveerd op 9 augustus 2022. Geraadpleegd op 14 augustus 2022.
- ↑ (en) Natela Iankoshvili House Museum. Georgische Museumassociatie. Gearchiveerd op 17 augustus 2022. Geraadpleegd op 17 augustus 2022.
