Burg (Brugge)

De Burg is een plein en voormalige vesting in Brugge.

De site behoort tot de oudste kern van de stad. Oorspronkelijk was het een omwalde burcht voorzien van toegangspoorten. Hij was gelegen op het knooppunt van de mogelijk Romeinse weg Oudenburg-Aardenburg (de "Zandstraat") en de Reie. De burcht had een oppervlakte van circa 1 ha. Graaf Arnulf I (889-965) bouwde de Brugse burcht uit tot een machtscentrum met keizerlijke allures, een gebied van 1,5 ha. Van de 11de tot het einde van de 13de eeuw bevond zich aan de westzijde van het plein een van de residenties van de graven van Vlaanderen, Het Steen. Binnen de versterking werd in het noorden de burchtkerk opgetrokken, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Donaas. Later werd het bijhorend kapittel van kanunniken gesticht. Hieraan ontleende de burcht zijn tweeledige functie: de zuidelijke helft had een civiele functie en de noordelijke helft een kerkelijke. Toen Brugge in 1559 een bisdom werd, werd de Sint-Donaaskerk een kathedraal.

In de nacht van 13 op 14 februari 1967 werd op de Burg een bomaanslag gepleegd aan de poort van het gerechtshof.^[1] Er vielen geen doden, maar de glas-in-loodramen van het stadhuis, het gerechtshof en de Basiliek van het Heilig Bloed werden compleet verwoest. Ondanks tientallen huiszoekingen en verhoren is de zaak nooit opgehelderd.

Het huidige plein wordt omringd door verschillende historische gebouwen, zoals het vroegere Landhuis van het Brugse Vrije, de voormalige Civiele Griffie, het stadhuis, de Heilig Bloedbasiliek en Sint-Basiliuskapel en de voormalige Sint-Donaasproosdij. In de kelders van het Crowne Plaza Hotel is een deel van de fundamenten van de in 1799 afgebroken Sint-Donaaskathedraal te bezichtigen.

Sinds de sloop van de kathedraal is het plein zowat verdubbeld in oppervlakte tot circa 1,1 hectare, en daarmee groter dan de Grote Markt. Het blijft echter opgesplitst in twee herkenbare op elkaar aansluitende delen.

Tussen de Burg en de Philipstockstraat loopt een korte straat, die Burgstraat heet.

De Burg is vandaag – naast een favoriet decor voor verschillende voorstellingen en optredens – een belangrijke toeristische trekpleister.

• Felix Brenart
• Justin de Viry
• Bernard-François de Chauvelin
• Pietro Arborio
• Jean-François Soult
• Felix de Mûelenaere
• Adolphe de Vrière
• Alberic Ruzette
• Leon Ruzette
• Leon Janssens de Bisthoven
• Pierre van Outryve d'Ydewalle
• Olivier Vanneste
• Paul Breyne
• Emmanuel De Cloedt
• Carl Decaluwé

• Adolphe DUCLOS, Bruges, Histoire et souvenirs, Brugge, 1910
• Max SERVAIS, Het stadhuis en de Burg van Brugge, 1956
• Albert SCHOUTEET, De straatnamen van Brugge. Oorsprong en betekenis, Brugge, 1977, ISBN 9789062675036.
• Brigitte BEERNAERT, Het Steen. Een benadering van de vroegere Brugse gevangenis, in: Van Middeleeuwen tot heden. Bladeren door Brugse kunst en geschiedenis, Brugge, 1983, p. 20-28.
• Brigitte BEERNAERT & Jan ESTHER, Burg 12, de bovenzaal van het stadhuis, in: 19de-eeuwse architectuur in de binnenstad, Open monumentendag, Brugge, 1990.
• Brigitte BEERNAERT & Jan ESTHER, Burg 13, de Heilig-Bloedbasiliek, in: 19de-eeuwse architectuur in de binnenstad, Open monumentendag, Brugge, 1990.
• Hubert DE WITTE, e.a., De Brugse Burg, Brugge, 1991.
• Jan ESTHER, Het Burgplein en de Mallebergplaats. De huizen en hun bewoners in de 19de eeuw, in: De Brugse Burg, red. H. De Witte, Brugge, 1991, p. 252-266.
• Brigitte BEERNAERT e. a., Burg 11, het Landhuis van het Brugse Vrije, in: 18de-eeuwse architectuur in de binnenstad, Open Monumentendag 1991, Brugge, 1991.
• Brigitte BEERNAERT e. a., Burg 11a, het Stadsarchief, in: Burgerlijke openbare gebouwen, Open Monumentendag 1995, Brugge, 1995.
• Brigitte BEERNAERT e. a., Burg 11a, de schouw van het Brugse Vrije, in: Burgerlijke openbare gebouwen, Open Monumentendag 1995, Brugge, 1995.
• Brigitte BEERNAERT e. a., Burg 12, het Stadhuis, in: Burgerlijke openbare gebouwen, Open Monumentendag 1995, Brugge, 1995.
• Brigitte BEERNAERT e. a., Heilig-Bloedkapel en Sint-Ivokapel, in: Zorg & zin voor kleur, Open Monumentendah Brugge 1996, Brugge, 1996.
• W. CARLIER, Het Burgplein van Marcus Gerards tot heden, in: Brugse Gidsenkroniek, 1996, nr. 4, p. 51-61.
• Luc DEVLIEGHER, Enkele nota's over de burcht en de oudste stadsomwalling van Brugge, in: Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis, "Société d'Emulation" te Brugge, 1997, p. 5-24.

• Brigitte BEERNAERT e. a., Residentie van de gouverneur, in: 10 jaar monumenten en feest, Open monumentendagen 1998, Brugge, 1998.
• Brigitte BEERNAERT e. a., Burg 12, de gotische zaal van het stadhuis, in: 10 jaar monumenten en feest, Open monumentendagen 1998, Brugge, 1998.
• Brigitte BEERNAERT e. a., Burg 13, de Heilig-Bloedbasiliek, in: 10 jaar monumenten en feest, Open monumentendagen 1998, Brugge, 1998.
• Brigitte BEERNAERT e. a., Burg 3, Residentie van de gouverneur, in: Monument en Tijd, Open monumentendagen Brugge 2000, Brugge, 2000.
• Brigitte BEERNAERT e. a., Burg 3, Residentie van de gouverneur, in: Monument en metaal, Open monumentendagen Brugge 2001, Brugge, 2001.
• Brigitte BEERNAERT, Burg 3, Tuin en residentie van de gouverneur, in: Een tuin is meer dan er staat, Open Monumentendagen Brugge, 2002, Brugge, 2002.
• Brigitte BEERNAERT, Burg 12,n de gotische zaal, in: Een tuin is meer dan er staat, Open Monumentendagen Brugge, 2002, Brugge, 2002.
• Brigitte BEERNAERT, Burg 13, de H.-Bloedkapel, in: Een tuin is meer dan er staat, Open Monumentendagen Brugge, 2002, Brugge, 2002.
• Brigitte BEERNAERT e. a., Burg 3, Residentie van de gouverneur, in: Monument en steen, Open monumentendagen Brugge 2003, Brugge, 2003.
• Brigitte BEERNAERT, Burg 11, de Keizer Karelschouw, in: Monument en hout, Open monumentendagen Brugge 2005, Brugge, 2005.
• Frans DEBRABANDERE, Brugse plaatsnamen, in: Brugge die Scone, 2006.
• Brigitte BEERNAERT e. a., Burg 3, de gouverneursresidentie, in: Import - Export, Open monumentendagen Brugge 2006, Brugge, 2006.
• Brigitte BEERNAERT e. a., Burg 11, de Civiele Griffie, in: Import - Export, Open monumentendagen Brugge 2006, Brugge, 2006.
• Brigitte BEERNAERT e. a., Burg 11a, de Keizer Karelschouw, in: De vier elementen, Open Monumentendag 2010, Brugge, 2010.
• Brigitte BEERNAERT e. a., Burg 11a, Het stadsarchief als voormalige 'Vierschaar van het Brugse Vrije, in: 'Conflict', Open Monumentendag 2011, Brugge, 2011.
• Chris WEYMEIS, Brugge van Academiestraat tot Zwijnstraat. Geschiedenis van de straten in de binnenstad, Deel I, A-D, Brugge, 2011.
• Brigitte BEERNAERT e.a. Burg 3, de residentie van de gouverneur, in: Het beste van 25 jaar, Open monumentendagen 2013, Brugge, 2013.
• Christophe DESCHAUMES, Burg 3. Ambtswoning van de gouverneur van West-Vlaanderen, in: Brugge 2018. Open monumentendagen, Brugge, 2018.

• De Burg in de Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed

Zie de categorie Burg (Brugge) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.