Back to the Future (filmtrilogie)

Back to the Future is een Amerikaanse sciencefiction-filmtrilogie van Robert Zemeckis, naar het script van Zemeckis en Bob Gale. De hoofdrollen worden vervuld door Michael J. Fox en Christopher Lloyd. De eerste film werd uitgebracht in 1985 en nadat deze een succes bleek, werden deel twee en drie gemaakt en uitgebracht in respectievelijk 1989 en 1990.

In de films staat het thema tijdreizen en de gevolgen hiervan centraal. Hoofdpersonages in de films zijn Marty McFly en Dr. Emmett Brown. Het succes van de films leidde tot een spin-off in de vorm van een animatieserie. Daarnaast verscheen in het pretpark Universal Studios de attractie Back to the Future: The Ride.

De films in de trilogie zijn:

• Back to the Future (1985)
• Back to the Future Part II (1989)
• Back to the Future Part III (1990)

De films gaan over de avonturen van de scholier Marty McFly en uitvinder dr. Emmett L. Brown ("Doc") in uiteenlopende tijdsperiodes: het verleden (1885 en 1955), de tegenwoordige tijd (1985) en de toekomst (2015).

De eerste film was financieel een groot succes en werd wereldwijd enthousiast ontvangen. Sinds de release op VHS eindigde de film met de woorden: To be continued... Dit slot was door de schrijvers niet als een belofte bedoeld, maar als een open einde om aan te geven dat de avonturen van Marty en Doc nog niet afgelopen waren. Fans van de film oefenden echter zoveel druk uit, dat Universal Studios besloot om daadwerkelijk een vervolg te maken. Deel II en III werden tegelijk gefilmd, wat in die tijd nog niet vaak was gedaan. Tegenwoordig gebeurt het meer, zoals bij deel twee en drie van The Matrix, Pirates of the Caribbean, de Lord of the Rings-cyclus en Kill Bill. De tweede en derde film werden met een tussentijd van een half jaar in de bioscopen gebracht, maar waren minder succesvol dan de oorspronkelijke film.

Onder de fans bevond zich onder meer de band ZZ Top, die in de derde film (letterlijk) meespeelt, en de toenmalige president van de Verenigde Staten Ronald Reagan (1911-2004). Reagan citeerde uit de film in zijn State of the Union in 1986:

Never has there been a more exciting time to be alive, a time of rousing wonder and heroic achievement. As they said in the film Back to the Future: Where we're going, we don't need roads.

(Het leven is nog nooit zo spannend geweest als tegenwoordig, het is een tijd van inspirerende ontdekkingen en heroïsche prestaties. Zoals men in de film Back to the Future zegt: Daar waar wij naartoe gaan, hebben we geen wegen nodig.)

Wellicht werd Reagan op de film gewezen, omdat er een grapje ten koste van hem in werd gemaakt. Hoe dan ook, Reagan kon Back to the Future erg waarderen en overwoog zelfs om in het derde deel mee te spelen.

De trilogie wordt als een moderne Hollywood-klassieker beschouwd en gewaardeerd om haar humor, opvallende personages en de kunst om ingewikkelde theorieën over tijdreizen te gebruiken zonder het publiek in verwarring te brengen. De reeks is na dertig jaar nog steeds erg populair, wat blijkt uit de verkoopcijfers van de in 2002 op video en dvd uitgebrachte box.

In deel 1 reist de 17-jarige Marty McFly per ongeluk terug naar het jaar 1955 met de tijdmachine van dr. Emmett Brown. In 1955 verstoort hij daardoor de ontmoeting tussen zijn vader en moeder. Tot overmaat van ramp blijkt ook nog eens dat er geen plutonium is voor een tijdreis, waardoor Marty vast lijkt te zitten in het verleden. Marty krijgt hulp van de 1955-versie van Dr. Brown en werkt met hem een plan uit om terug te keren naar 1985. Maar voordat hij dit kan, moet hij zijn ouders weer bij elkaar zien te krijgen, anders zal hij nooit geboren worden.

In deel 2 reizen Dr. Brown, Marty en zijn vriendin Jennifer naar het jaar 2015 omdat Marty’s toekomstige zoon hun hulp nodig heeft. Maar terwijl Doc en Marty in Marty’s huis zijn, steelt de oude Biff Tannen de tijdmachine en reist terug naar het jaar 1955, waar hij zijn jongere versie een sportkalender geeft met alle sportuitslagen van de komende jaren. Wanneer Doc en Marty terugkeren naar 1985, ontdekken ze dat Biff de kalender heeft gebruikt om met gokken een fortuin te verkrijgen. Hij is hierdoor een machtig man geworden en blijkt zelfs Marty's stiefvader te zijn. Het is nu aan Doc en Marty om terug te gaan naar 1955 en te voorkomen dat Biff de kalender ooit zal gebruiken.

Aan het eind van de vorige film verdween de tijdmachine na te zijn geraakt door de bliksem. Via een 70 jaar oude brief gericht aan hem ontdekt Marty dat door de blikseminslag Doc met de tijdmachine in het jaar 1885 is beland. Samen met de Doc uit 1955 herstelt Marty de tijdmachine die door Doc in 1885 was verstopt in een grot en reist terug naar 1885 om Doc op te halen. Haast is geboden, aangezien Doc over enkele dagen zal worden doodgeschoten. Echter, bij aankomst in 1885 scheurt de benzinetank van de DeLorean en zonder benzine is het niet mogelijk om de benodigde snelheid voor een tijdreis te halen. Bovendien wordt Doc verliefd op de schoollerares, Clara Clayton en zou het liefst in 1885 blijven.

Zie Lijst van personages uit Back to the Future voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Marty McFly en Doc Brown staan beide in Empire's lijst van "100 Grootste filmpersonages ooit".^[1][2]

De opnames van Back to the Future werden oorspronkelijk gestart met Eric Stoltz als Marty McFly. Het productieteam besloot echter na enige tijd dat Stolz toch niet de juiste acteur voor de rol was. Michael J. Fox, die eerder was gepeild maar zich indertijd niet vrij kon maken van de opnames van de comedy Family Ties, bleek nu wel beschikbaar en werd in tweede instantie in de rol gecast.

Voor aanvang van de opnames van deel II en III werd Crispin Glover benaderd om opnieuw de rol van George McFly te spelen, maar hij was van mening dat hij een te laag salaris kreeg aangeboden en weigerde. Jeffrey Weissman nam de rol over, maar voor het deel van het verhaal dat zich in 1955 afspeelde, werden ook oude opnames met Glover gebruikt. Glover spande met succes een proces aan tegen het hergebruik van dit materiaal en ook omdat men door het gebruik van een dubbelganger en make-up deed lijken dat hij wel in deze film meespeelde, aangezien dit niet in het oorspronkelijke contract was opgenomen. Sindsdien zijn daar in Hollywood duidelijkere regels over.

In 1991 verscheen de animatieserie Back to the Future: The Animated Series. De serie gaat verder na de derde film. De serie liep twee seizoenen van elk 13 afleveringen. Veel fans beschouwen de animatieserie echter niet als onderdeel van de filmtrilogie.

In de loop der jaren zijn verschillende computerspellen uitgebracht gebaseerd op de films, waaronder:

• Back to the Future
• Back to the Future Part II & III
• Super Back to the Future II
• Back to the Future II
• Back to the Future III
• Back to the Future III
• Universal Studios Theme Park Adventure - bevat een Back to the Future: The Ride minispel.
• In 1990 bracht Data East Pinball (nu Stern Pinball) de flipperkast Back to the Future: The Pinball uit, ontworpen door Joe Kaminkow, met muziek van Brian Schmidt.
• In 2006 bracht International Game Technology een gokspel genaamd Back to the Future Video Slots uit, ontworpen door Joe Kaminkow, geschreven en geregisseerd door Bob Gale.
• Back to the Future: The Game, een avonturenspel dat zich afspeelt 3 maanden na het laatste deel van de trilogie.

Zie DeLorean-tijdmachine voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De tijdmachine die in de Back to the Future trilogie wordt gebruikt is ingebouwd in een DeLorean. Deze werd gekozen omwille van het futuristische uiterlijk van de auto.

De auto kan door de tijd reizen dankzij de 'flux capacitor'. Deze werkt alleen bij een snelheid van 88 mijl per uur (140 km per uur), en bij 1,21 Jigowatt aan energie.

• In de animatieserie Danny Phantom is in de aflevering Double Cross My Heart een boek te zien dat geschreven is door een zekere George McFly.
• In een aflevering van de animatieserie The Fairly OddParents reist Timmy Turner terug naar de jaren 80. Kort voor zijn aankomst wordt de DeLorean gezien die net vertrekt naar een andere tijd.
• In de Stargate SG-1-aflevering 200 heeft Martin Lloyd het over een "flux capacitor".
• In de Stargate Atlantis aflevering Before I Sleep, noemt Majoor Sheppard de DeLorean in een discussie over tijdreizen, waarop Dr. McKay antwoord dat ze niet over “die film” moeten beginnen.
• De animatieserie Family Guy bevat meerdere referenties naar de filmtrilogie.
• In The Colbert Report werd vermeld dat Stephen Colbert denkt dat Back to the Future een documentaire is.
• In het spel Worms 4: Mayhem wordt ook door de tijd gereisd. In een missie zie je de klokkentoren, de kabel en de DeLorean. Als de tijdmachine kapot geschoten wordt verdwijnt hij en laat hij een brandend spoor achter.
• De Britse poprockband McFly is vernoemd naar Marty McFly.
• De Britse poppunkband Busted had met hun muziekvideo Year 3000 meerdere verwijzingen naar de film. In de tekst wordt onder andere gezongen over een "flux capacitor" en dat de tijdmachine "gelijk is aan een die ze in een film hebben gezien". In de videoclip is de DeLorean uit de film te zien, waarmee de band de toekomst bezoekt.
• In de televisieserie Spin City worden in seizoen 3, aflevering 18 (Back to the Future IV - Judgment Day) door Owen Kingston (Christopher Lloyd) en Mike Flaherty (Michael J. Fox) twee referenties gemaakt naar de films.
• In de televisieserie ICarly in de 1 april-aflevering heeft Spencer de kleren van Doc van het einde van de eerste film en het begin van de tweede film aan.
• in het spel Grand Theft Auto V is een sportkalender te zien. In het tweede huis van personage Franklin ligt er een op zijn bank.
• In de Netflix-serie Stranger Things gaan hoofdpersonen naar de film kijken.
• In de film Ready Player One rijdt de hoofdrolspeler als avatar in een DeLorean-tijdmachine.

• In alle drie de films komt er een personage voor dat rondloopt met een 3D-brilletje op, wat een verwijzing is naar de eerste 3D film ooit, The Power Of Love, wat tevens de titel is van de kandidaat-titelsong.
• Alle drie de films tonen Marty’s terugkeer naar 1985 van het eind van de eerste film.
• De beide vervolgfilms beginnen direct waar de vorige ophield, en tonen de laatste scène van de vorige film als eerste scène van de volgende.
• Back to the Future Part II is de eerste film waarin Elijah Wood meespeelde. Hij is een van de twee jongens die proberen het computerspel (Wild Gunman) in Cafe '80s (in 2015) te spelen.
• De Doc Brown uit 1955 refereert altijd naar de tijdmachine als "time vehicle". De Doc Brown uit 1985 refereert aan de tijdmachine als "de DeLorean". Let op: In de derde film in de grot bij Boot Hill in Delgado mijn refereert de Doc Brown uit 1955 één keer "time machine" in plaats van "time vehicle".
• De actrice die Jennifer speelde in de eerste film, Claudia Wells, verscheen niet in de vervolgen. Ze werd hierin vervangen door Elisabeth Shue. De openingsscène van de tweede film, tevens de eindscène van de eerste, werd opnieuw gefilmd voor Back to the Future Part II, met Shue in de rol van Jennifer.
• Zowel in de eerste als in de tweede film kreeg Marty een andere naam. In het eerste deel werd hij Calvin Klein genoemd. Dit was bij toeval, omdat zijn (toekomstige) moeder deze naam op zijn ondergoed zag. Het ondergoed met de merknaam Calvin Klein zou pas vanaf 1968 op de markt gebracht worden. Marty herstelt dat en zegt dat hij Marty genoemd wordt, maar laat zijn achternaam achterwege. Ook in de tweede film, die zich gedeeltelijk op dezelfde dag afspeelde als in deel 1, dook deze naam weer op. In de derde film kiest Marty zijn naam zelf. Hij laat zich Clint Eastwood noemen, om zo niet te laten blijken dat hij familie is van de McFly's die hij op dat moment leert kennen.
• In deel 1, aan het einde van het schoolfeest, merkt Lorraine Baines op dat Marty best wel een mooie naam is. Zo zou Marty dus aan zijn naam zijn gekomen. Lorraine en George McFly zouden echter nog tot hun derde kind wachten om deze Marty te noemen.
• Diverse vergelijkbare scènes zijn in alle drie de films terug te vinden.
  • Marty jaagt in elk deel in een café iemand van de Tannen-familie tegen zich in het harnas waarna hij achtervolgd wordt.
  • In elke film raakt Marty een keer bewusteloos en denkt hij bij het ontwaken dat alles een droom was maar ontdekt na enige tijd dat het toch werkelijkheid is.
  • In deel I en II rijdt Biff Tannen met zijn auto tegen een mesthoop, in deel III valt Bufford "Mad Dog" Tannen, zijn overgrootvader, in een mesthoop nadat hij door Marty geveld is.
  • In elk deel denkt Marty op het einde dat Doc dood is, maar dan blijkt hij nog te leven.
• C. Thomas Howell was gecast voor de rol van Marty McFly. Op het laatste ogenblik werd deze gegeven aan Eric Stoltz. Tijdens het filmen van de eerste film werd Eric ontslagen omdat de crew vond dat hij er toch te oud uitzag om nog een tiener te spelen. Hij werd vervangen door Michael J. Fox.
• In de film is de titelsong The Power of Love van Huey Lewis and the News. Huey Lewis speelt zelf ook een rol in de film als het jurylid die in het begin van de eerste film de band van Marty afkeurt voor het schoolbal. Marty speelde als auditie de titelsong op zijn gitaar.
• In Back to the Future II wordt Marty`s collega Needles gespeeld door Flea, de bassist van de Red Hot Chili Peppers.
• Op 21 oktober 2015, de dag waar Marty en Doc in de tweede film naartoe reizen wanneer ze naar de toekomst gaan, werd op meerdere plaatsen ter wereld een eerbetoon aan de filmtrilogie gehouden; Back to the Future Day. Zo vertoonde in Nederland JT Bioscopen in haar vestigingen een filmmarathon van alle drie de films. In Los Angeles werd het "We're going back" evenement gehouden, waarbij mensen verkleed als Marty en Doc aan deel konden nemen. Ook de media speelden in op deze datum. Zo kwam de ARD op Facebook met een speciale nieuwsuitzending waarin een journaal dat aansluit op de gebeurtenissen uit Back to the Future II werd gepresenteerd. De kranten De Volkskrant, Algemeen Dagblad en Metro weidden een voorpagina-artikel aan de filmserie.^[7]
• Crispin Glover speelde Marty's vader in de eerste film, terwijl hij in het echt jonger is dan Michael J. Fox.

Zie de categorie Back to the Future (franchise) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.