Arca (geslacht)

Arca Fossiel voorkomen: Jura tot recent
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Onderrijk: Metazoa Stam: Mollusca (Weekdieren) Klasse: Bivalvia (Tweekleppigen) Onderklasse: Autobranchia Orde: Arcida Superfamilie: Arcoidea Familie: Arcidae (Arkschelpen)
Geslacht
Arca Linnaeus, 1758
Synoniemen
Lijst Arca (Arca) Linnaeus, 1758 Tetrarca F. Nordsieck, 1969 Navicula Blainville, 1825 Cibota Mörch, 1853 Daphnoderma Poli, 1795 Byssoarca Swainson, 1833 Arca (Byssoarca) Swainson, 1833
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Arca op Wikispecies
(en) World Register of Marine Species
Portaal    Biologie

Arca^[1] is een geslacht van tweekleppige weekdieren, dat fossiel bekend is vanaf het Jura. Tegenwoordig bestaan er nog enkele soorten van dit geslacht.

De even scharnierende, meestal bolvormige behuizingen zijn middelgroot tot groot en bereiken een maximale lengte van ongeveer tien centimeter. Ze zijn bijna trapeziumvormig tot rechthoekig, bij sommige soorten wordt de grootste breedte bereikt in het achterste deel van de behuizing. Ze zijn altijd aanzienlijk langer dan hoog (meestal L / H-index> 1,5 tot meer dan 2). De brede wervels staan ver uit elkaar en zijn naar voren gebogen. Ze liggen voor het midden van de dorsale marge, d.w.z. de behuizing achter de vortex is altijd min of meer aanzienlijk langer dan vóór de vortex. Een byssus is altijd aanwezig. Het doorgangspunt voor de byssus bevindt zich ongeveer in het midden van de ventrale marge. Op dit punt gaan de kleppen open, zelfs wanneer de behuizing is gesloten. Een min of meer uitgesproken rug (carina) loopt van de wervels naar de overgang van de achterste marge naar de ventrale marge. De achterste marge is vaak min of meer ingesprongen. De ventrale marge is niet gekarteld. De behuizingen zijn echter vaak nogal variabel binnen één type.

De rand van het slot is lang, recht of licht gebogen of gebogen met veel vergelijkbare tanden. De tanden zijn verticaal of schuin tot bijna parallel aan de rand van het slot. Tussen de wervels ligt het brede ligamentveld met ruitvormige patronen en vaak met ribbels. De versiering bestaat uit sterke radiale en concentrische ribben die een rasterpatroon kunnen vormen. Veel Arca-soorten zijn gekleurd met levendige patronen. Veel soorten hebben eenvoudige ogen aan de rand van de vacht. De lengte van de schelp bedraagt circa vijf tot 7,5 centimeter.

De behuizing van de Barbatia-soort is meestal iets kleiner en langwerpiger-eivormig. Ze zijn meestal plat, d.w.z. niet bijzonder opgeblazen. De dorsale marge strekt zich niet uit over de gehele lengte van de behuizing. Een kiel van de wervel naar de achterrand ontbreekt op het achterste behuizingsdeel, of er wordt alleen een zwakke kiel gevormd. Het geslacht Acar heeft daarentegen omhulsels die niet of slechts een heel klein beetje aan de ventrale rand opengaan. De rug van de wervel naar de achterste rand is meestal niet erg uitgesproken.

De soort van het geslacht bewoont wereldwijd warme en tropische zeeën, slechts een paar soorten komen zelfs op gematigde breedten voor. De meeste van hen zijn inwoners van ondieper water van het getijdengebied tot ongeveer honderd meter waterdiepte. Slechts enkele soorten dringen door tot grotere diepten. De soorten van het geslacht Arca zijn meestal bewoners van een harde ondergrond die zich met Byssus-draden aan het harde substraat hechten.

De Paleobiology-database bevat meer dan tachtig (verdere) fossiele soorten, die ondertussen al zijn toegewezen aan andere geslachten. De moeilijkheid bij het benoemen van een betrouwbaar aantal soorten is dat het geslacht Arca vroeger veel breder was, maar nu is verdeeld in een paar kleinere geslachten. Veel soorten bleven zonder revisie bij het geslacht Arca, maar zouden waarschijnlijk in een van de Arca's afgezonderde geslachten kunnen voorkomen. De MolluscaBase behandelt de volgende geslachten als synoniemen: Byssoarca (Swainson, 1833, Cibota Mörch, 1853), Daphnoderma (Poli, 1795), Navicula (Blainville, 1825) en Tetrarca (F. Nordsieck, 1969). Huber (2010) laat in totaal vier groepen binnen het geslacht Arca, maar hij scheidt ze niet in termen van vorm en nomenclatuur. Dit zijn Arca (Arca) = Arca s. st. of de noae-groep, Arca (Tetrarca) (Nordsieck, 1969) of de tetragona-groep (met Arca tetragona (Poli, 1795), Arca acuminata (Krauss, 1848) en Arca ocellata (Reeve, 1844)), de zogenaamde avellana-groep met Arca patriarchalis (Röding, 1798) (= avellana (Lamarck, 1819)), Arca imbricata (Bruguière, 1789), Arca mutabilis (GB Sowerby I, 1833), Arca turbatrix (Oliver & Cosel, 1993), Arca ventricosa (Lamarck, 1819) en Arca volucris (Reeve, 1844) en een vierde groep, die wordt gekenmerkt door Arca boucardi (Jousseaume, 1894).