Campeonato Paulista

Campeonato Paulista Série A1
Land	Brazilië
Regio	São Paulo
Bond	Federação Paulista de Futebol (FPF)
Opgericht	1902
Degradatie naar	Série A2
Aantal teams	16
Huidige kampioen	Palmeiras (2024)
Recordkampioen	Corinthians (30)
Website	futebolpaulista.com.br
Laatst bijgewerkt op: 3 mei 2024
Portaal    Voetbal

Het Campeonato Paulista, ook wel Paulistão is het staatskampioenschap voetbal van São Paulo. De competitie werd in 1902 gestart en geldt als oudste voetbalcompetitie in Brazilië.

De competitie wordt georganiseerd door de Federação Paulista de Futebol en bestaat uit drie niveaus. Aan de Série A1, het hoogste niveau, nemen 20 teams deel en de bovenste acht kwalificeren zich voor een knock-outronde om het kampioenschap. De onderste vier degraderen naar de Série A2 en van de tussenliggende ploegen kwalificeren de beste vier die niet uit de steden São Paulo of Santos zelf komen zich voor het Campeonato do Interior.

De competitie geldt als de sterkste van het land en staat ook al jaren op één op de CBF-ranking. Hierdoor mag de competitie als enige van het land vier clubs afvaardigen voor de Série D, clubs die al in hogere reeksen spelen niet meegerekend. Ook mogen er zes clubs naar de Copa do Brasil.

In 2002 organiseerde de FPF het superkampioenschap met de drie beste teams in het Torneio Rio-São Paulo van 2002 (Corinthians, São Paulo en Palmeiras) en de Paulista-kampioen van 2002 (Ituano). São Paulo won het kampioenschap.

Charles Miller introduceerde het voetbal in São Paulo in de jaren negentig van de negentiende eeuw. Op 14 december 1901 werd de Liga Paulista de Foot-Ball (LPF) opgericht door vijf clubs: São Paulo Athletic Club, Internacional, Mackenzie, Germânia en Paulistano. Tussen april en oktober 1902 streden deze teams in de eerste editie van het Campeonato Paulista om de title, die gewonnen werd door São Paulo Athletic. Miller werd met tien goals ook de eerste topschutter van Brazilië. In tegenstelling tot buurlanden Argentinië en Uruguay was het voetbal in de begindagen enkel voor de elite.

Het voetbal werd al snel populair en Paulista, een club waar de kinderen van de rijkste families bij speelden, werd een van de sterkere teams. Na de komst van het Engelse team Corinthian, een amateurteam uit Londen dat makkelijk won van de Braziliaanse teams, werd het voetbal nog populairder en werd er zelfs een nieuwe club naar het Britse team vernoemd, Corinthians.

De sport werd natuurlijk ook populair bij de lagere klassen van de bevolking. Dit zorgde voor een probleem bij de LPF, die vond dat voetbal een elitesport moest blijven. Hierdoor werd er een nieuwe bond opgericht, de Associação Paulista de Esportes Atléticos (APEA), die de sport promootte bij alle sociale klassen. Corinthians,Palestra Itália (een nieuwe club van Italiaanse immigranten) en Paulistano hielpen met het opzetten van de nieuwe competitie.

De LPF werd ontbonden in 1917 en tot 1926 bleef de APEA de enige voetbalbond in São Paulo. Sterkere teams, grotere supportersaantallen en sterspelers als Neco (Corinthians) en Arthur Friedenreich (Paulistano), droegen bij aan de voetbalmanie die voetbal veranderde van een buitenlandse funsport tot de meest populaire sport van het land. Er kwamen debatten of voetbal geprofessionaliseerd moest worden of puur een amateursport moest blijven. Paulistano, het best presterende team uit die tijd, weigerde om een profclub te worden en verliet de competitie om de nieuwe Liga de Amadores de Futebol (LAF) te stichten. Tot dan toe waren de meeste deelnemers uit de stad São Paulo en een paar uit Santos, maar nu kwamen er ook clubs uit kleinere steden.

Tegen 1930 waren zowel de LAF als de traditieclub Paulistano ontbonden en begon er een nieuw tijdperk voor het voetbal in São Paulo. Spelers werden profvoetballers in 1933. Corinthians en Palestra Itália begonnen met de verovering van het voetbal, maar er kwam nog een derde kaper op de kust. Enkele oud-leden van Paulistano verenigden zich met een andere ter ziele gegane amateurclub, AA das Palmeiras en richtten São Paulo FC op, deze club ging in 1935 ten onder en wordt herinnerd als São Paulo da Floresta. De voetballers fuseerden met een kleinere sportclub tot het nieuwe São Paulo FC, dat ook een grootmacht zou worden.

De APEA werd ontbonden in 1938 en de nieuwe profcompetitie die in 1933 van start gegaan was en al enkele naamswijzigingen ondergaan had nam op 22 april 1941 de huidige naam Federação Paulista de Futebol, (FPF) aan. São Paulo haalde Leônidas da Silva binnen en won vijf van de volgende acht titels. De populaire club Palestra Itália wijzigde in 1943 de clubnaam in Palmeiras omdat Italië de tegenstander was in de Tweede Wereldoorlog. Het voetbal groeide en in 1948 werd de tweede klasse ingevoerd wat opnieuw de kans gaf aan kleinere clubs om in de competitie te spelen. XV de Piracicaba was de eerste club die kon promoveren.

Van 1937 tot 1954 verdeelden São Paulo, Palmeiras en Corinthians de titels onderling. Santos moest wachten op de topstatus. Na de komst van voetballegende Pelé in 1957 brak een nieuw tijdperk aan en hij hielp Santos met het winnen van negen van de twaalf volgende kampioenschappen. Tussen 1957 en 1965 werd hij elk jaar topschutter en kon in één seizoen een keer 58 keer scoren. Ook op nationaal en internationaal niveau domineerde Santos, dat zelfs twee wereldtitels binnen haalde. In de jaren zestig was Palmeiras, met Dudu en Ademir da Guia, de enige club die weerwerk kon bieden aan Santos.

Vanaf 1959 kwamen er nationale competities, waar ook de clubs uit de staat São Paulo domineerden. In 1977 won Corinthians nog eens het staatskampioenschap na een droogteperiode van 24 jaar. Begin jaren tachtig was een strijd tussen het Corinthians van Sócrates) en het São Paulo van Serginho Chulapa. Eind jaren tachtig maakten spelers als Müller en Silas het mooie weer bij São Paulo. In 1986 won Inter de Limeira de staatstitel door Palmeiras in de finale te verslaan. Het was de eerste keer dat een team buiten Santos of São Paulo de staatstitel kon winnen.

In 1990 werd de finale zelfs volledig beslecht door teams buiten de twee grote steden met Bragantino tegen Novorizontino Guarani uit de nochtans ook niet kleine stad Campinas slaagde er nooit in om de staatstitel te winnen, terwijl ze zich in 1978 wel tot landskampioen konden kronen. Palmeiras had midden jaren negentig een zeer sterk team met Rivaldo, Roberto Carlos, Edmundo, César Sampaio. Corinthians won vijf keer de titel tussen 1995 en 2003 en werd zo met 25 titels de meest succesvolle club uit de eerste honderd jaar.

Sinds 2000 boet de competitie jaar na jaar aan populariteit in. De grootste clubs behandelen de competitie als opwarmertje voor de meer lucratievere Copa Libertadores en de Série A. Toch blijft deze competitie net als anders staatscompetities in het land zijn belang behouden doordat jonge talenten zich hier kunnen ontwikkelen. In 2017 werd het aantal van twintig teams teruggebracht naar zestien.

Op nationaal niveau domineren de clubs van São Paulo de competitie. Bij de invoering van de Taça Brasil, de eerste nationale competitie, was Santos in 1959 finalist, en moest het afleggen tegen Bahia. Het volgende jaar werd Palmeiras landskampioen en de volgende vijf jaar werd Santos landskampioen. In 1966 werd de club vicekampioen en in 1967 was het weer Palmeiras dat feest vierde. Doordat enkel staatskampioenen hier aan mee konden doen hebben enkel deze twee teams deelgenomen aan de Taça Brasil. In 1968 nam geen team uit São Paulo deel omdat de clubs kozen voor het Torneio Roberto Gomes Pedrosa. Dit was een voortzetting van het Torneio Rio-São Paulo, uitgebreid met enkele andere sterke competities. De kleine staten mochten geen deelnemers zenden. Buiten Santos en Palmeiras speelden ook São Paulo en Corinthians alle vier de edities. Palmeiras won twee keer en werd één keer tweede, ook Santos kon een titel winnen en Corinthians werd twee keer derde. Portuguesa nam drie keer deel en ook Ponte Preta één keer.

In 1971 werd de Série A ingevoerd. Hier mochten weer alle staten meerdere vertegenwoordigers sturen. Vanaf 1986 werd de competitie drastisch ingekort en hadden niet meer alle staten recht op een deelnemer. In totaal speelden 24 clubs uit de staat ooit in de Série A. Santos en São Paulo trokken zich in seizoen 1979 terug uit de competitie maar speelden voor de rest alle seizoenen in de Série A. Corinthians, dat zich ook had teruggetrokken in 1979 degradeerde ook een keer in 2007. Palmeiras degradeerde al drie keer. Palmeiras won in 1972 en 1973 de titel en in 1977 werd São Paulo kampioen. Guarani, dat nooit de staatstitel kon winnen slaagde er wel in om in 1978 landskampioen te worden. In de jaren tachtig kon enkel São Paulo een titel winnen. De jaren negentig waren veel succesvoller met drie titels voor Corinthians, twee voor Palmeiras en een voor São Paulo. Santos won in 2002 en 2004 de landstitel, Corinthians in 2005 en 2011 en São Paulo drie keer op rij van 2006 tot 2008. Portuguesa speelde van in het begin tot 2002 met enkele onderbrekingen in de Série A en werd in 1996 vicekampioen. In 2008 keerde de club voor één seizoen terug en daarna van 2012 tot 2013, hierna degradeerde de club twee keer op rij en in 2015 degradeerde de club ook uit het Campeonato Paulista. Guarani speelde van 1973 tot 2004 met enkele onderbrekingen in de Série A en keerde terug in 2010. De club speelt nog steeds in de Série C, maar degradeerde in 2013 wel al uit het Campeonato Paulista. Stadsgenoot Ponte Preta speelde van 1976 tot 1986 met uitzondering van seizoen 1979 in de Série A en van 1998 tot 2006, van 2012 tot 2013 en opnieuw vanaf 2015 in de Série A. Palmeiras won in 2016 voor de negende keer de landstitel, Corinthians in 2017 voor de zevende keer. In 2019 werd Palmeiras opnieuw kampioen.

Na 1986 konden nog enkele clubs in de hoogste klasse spelen buiten de grote clubs. Botafogo FC, Inter de Limeira en União São João speelden nog enkele seizoenen in de Série A. Bragantino speelde van 1990 tot 1998 in de Série A en werd in 1991 zelfs vicekampioen. In 2000 werd AD São Caetano vicekampioen, hoewel de club technisch gezien dat jaar niet in de Série A speelde, maar de Copa João Havelange, die dat jaar de competitie was had een ingewikkeld systeem. Een jaar later werd de club wel vicekampioen en in 2002 verloor de club zelfs de finale van de Copa Libertadores. In 2006 degradeerde de snel opgeklommen club uit de Série A en in 2013 ook uit de Série B en een jaar later zelfs uit de Série C, een jaar eerder degradeerde de club ook uit het Campeonato Paulista. In 2019 promoveerde Bragantino weer naar de Série A.

30 clubs speelden tot dusver in de Série B, Ponte Preta is hier met 21 seizoenen de koploper, gevolgd door Botafogo, Bragantino, XV de Piracicaba en Juventus. Mogi Mirim degradeerde hier in 2015 uit. In 2016 degradeerde Bragantino ook uit de Série B, maar in 2018 kon de club weer promotie afdwingen samen met staatsgenoot Botafogo FC. In 2020 degradeerden Botafogo en Oeste, na acht jaar. In 2021 slaagden Ituano en Novorizontino erin om naar de Série B te promoveren.

Meer dan 40 clubs speelden al in de Série C, Rio Branco is hier met 14 seizoenen de koploper. In 2016 degradeerde Portuguesa twee seizoenen na de val uit Série B ook uit de Série C, alsook Guaratinguetá. São Bento kon dan wel weer promoveren vanuit de Série D en versierde in 2017 zelfs een tweede promotie op rij, maar degradeerde in 2019 wel weer. Dat jaar kon ook Ituano promotie afdwingen naar de Série C. In 2020 degradeerde São Bento opnieuw, terwijl Mirassol en Novorizontino uit de Série D konden promoveren. In 2021 volgde voor Oeste een tweede degradatie op rij. Ferroviária kon in 2023 promotie afdwingen naar de Série C.

Club met de meeste titels

• LPF — Liga Paulista de Foot-Ball
• APEA — Associação Paulista de Esportes Atléticos
• LAF — Liga Amadores de Futebol
• LFESP — Liga de Futebol do Estado de São Paulo
• Sinds 1941 1941 werden alle edities georganiseerd door de FPF — Federação Paulista de Futebol

Club	Stad	Titels	Seizoenen
Corinthians	São Paulo	30	1914, 1916, 1922, 1923, 1924, 1928, 1929, 1930, 1937, 1938, 1939, 1941, 1951, 1952, 1954, 1977, 1979, 1982, 1983, 1988, 1995, 1997, 1999, 2001, 2003, 2009, 2013, 2017, 2018, 2019
Palmeiras (Palestra Italia voor 1942)	São Paulo	26	1920, 1926, 1927, 1932, 1933, 1934, 1936, 1940, 1942, 1944, 1947, 1950, 1959, 1963, 1966, 1972, 1974, 1976, 1993, 1994, 1996, 2008, 2020, 2022, 2023, 2024
Santos	Santos	22	1935, 1955, 1956, 1958, 1960, 1961, 1962, 1964, 1965, 1967, 1968, 1969, 1973, 1978, 1984, 2006, 2007, 2010, 2011, 2012, 2015, 2016
São Paulo	São Paulo	22	1931, 1943, 1945, 1946, 1948, 1949, 1953, 1957, 1970, 1971, 1975, 1980, 1981, 1985, 1987, 1989, 1991, 1992, 1998, 2000, 2005, 2021
Paulistano	São Paulo	11	1905, 1908, 1913, 1916, 1917, 1918, 1919, 1921, 1926, 1927, 1929
São Paulo Athletic Club	São Paulo	4	1902, 1903, 1904, 1911
Portuguesa	São Paulo	3	1935, 1936, 1973
AA das Palmeiras	São Paulo	3	1909, 1910, 1915
Ituano	Itu	2	2002, 2014
Americano	São Paulo	2	1912, 1913
Germânia	São Paulo	2	1906, 1915
Internacional	São Paulo	2	1907, 1928
AA São Bento	São Paulo	2	1914, 1925
São Caetano	São Caetano do Sul	1	2004
Internacional de Limeira	Limeira	1	1986
Bragantino	Bragança Paulista	1	1990

Vetgedrukt de clubs die in 2024 in de hoogste klasse spelen.

Club	Stad	/123	Periode (1902-2024)
Corinthians	São Paulo	110	1913-1914, 1916-2001, 2003-
Santos	Santos	109	1913, 1916-2001, 2003-
Palmeiras	São Paulo	108	1916-2001, 2003-
São Paulo	São Paulo	94	1930-2001, 2003-
Portuguesa	São Paulo	94	1920-1936, 1938-2001, 2003-2006, 2008-2012, 2014-2015, 2023-
Juventus	São Paulo	71	1930-1932, 1935-1954, 1956-1993, 1995-1998, 2002-2004, 2006-2008
Guarani	Campinas	71	1927-1931, 1950-2001, 2003-2006, 2008-2009, 2012-2013, 2019-
Ponte Preta	Campinas	59	1928-1929, 1951-1960, 1970-1987, 1990-1995, 2000-2001, 2003-2022, 2024-
Botafogo	Ribeirão Preto	59	1957-1993, 1996-1997, 2000-2003, 2009-
Portuguesa Santista	Santos	50	1929, 1935-1953, 1956-1961, 1965-1978, 1997-2006
Ferroviária	Araraquara	48	1956-1965, 1967-1996, 2016-2023
Ypiranga	São Paulo	46	1910-1936, 1938-1954, 1957-1958
XV de Piracicaba	Piracicaba	46	1949-1965, 1968-1980, 1984-1993, 1995, 2012-2016
América	São José do Rio Preto	44	1958-1960, 1964-1997, 2000, 2002-2007
EC São Bento	Sorocaba	38	1963-1991, 2006-2007, 2015-2019, 2021, 2023
Noroeste	Bauru	37	1954-1966, 1971-1981, 1985, 1987-1993, 2006-2009, 2011
Comercial FC	Ribeirão Preto	30	1927, 1959-1968, 1970-1986, 2012, 2014
Jabaquara[1]	Santos	30	1927-1929, 1935-1952, 1955-1963
Ituano	Itu	30	1990-1994, 1998-1999, 2002-
Santo André	Santo André	29	1982-1994, 2002-2007, 2009-2011, 2017-2018, 2020-
Mogi Mirim	Mogi Mirim	28	1986-1994, 1996-2006, 2009-2016
Internacional	São Paulo	28	1902-1909, 1912-1915, 1917-1932
Paulista	Jundiaí	28	1926-1929, 1969-1978, 1985-1986, 2003-2014
Paulistano	São Paulo	28	1902-1929
Inter de Limeira	Limeira	28	1979-1993, 1997-2003, 2005, 2020-
Germânia	São Paulo	27	1902-1916, 1921-1932
XV de Jaú	Jaú	26	1952-1959, 1977-1993, 1996
Marília	Marília	25	1972-1985, 1991-1993, 2003-2009, 2015
Red Bull Bragantino [2]	Bragança Paulista	25	1966, 1989-1995, 2006-2015, 2018-
Nacional [3]	São Paulo	23	1936-1953, 1956-1959, 1974
AA das Palmeiras	São Paulo	22	1904-1906, 1909-1910, 1913-1929
AA São Bento	São Paulo	19	1914-1919, 1921-1933
Rio Branco EC	Americana	18	1991-2007
União São João	Araras	18	1988-2005
Comercial FC	São Paulo	16	1939-1949, 1951-1953, 1958-1959
São Caetano	São Caetano do Sul	16	1993, 2001, 2003-2013, 2018-2019, 2021
Mirassol	Mirassol	14	2008-2013, 2017-
Linense	Lins	13	1953-1957, 2011-2018
Sírio	São Paulo	13	1921-1926, 1928-1934
Taubaté	Taubaté	13	1955-1962, 1980-1984
Mackenzie College	São Paulo	13	1902-1906, 1912-1919
Minas Gerais[4]	São Paulo	13	1914-1916, 1918-1927
São José	São José dos Campos	12	1981-1983, 1988-1993, 1997-1999
Grêmio Esportivo Novorizontino	Novo Horizonte	11	1986-1996
São Paulo Athletic	São Paulo	11	1902-1912
Oeste[5]	Barueri	10	2004, 2009-2014, 2016, 2019-2020
São Bernardo	São Bernardo do Campo	9	2011, 2013-2017, 2021-
Americano	São Paulo	8	1907-1913, 1916
Araçatuba	Araçatuba	8	1992-1993, 1995-2000
União Agrícola Barbarense	Santa Bárbara d'Oeste	8	1999-2005, 2013
Grêmio Novorizontino	Novo Horizonte	8	2016-2022, 2024-
Atlético Santista	Santos	7	1926-1932
Prudentina	Presidente Prudente	6	1962-1967
Rio Claro	Rio Claro	6	2007-2008, 2010, 2014-2016
Água Santa	Diadema	5	2016, 2020, 2021-
Guaratinguetá[6]	Guaratinguetá	5	2007-2009, 2001-2012
Catanduvense	Catanduva	5	1989-1993
Francana	Franca	5	1978-1982
Barueri	Presidente Prudente	5	2007-2011
Matonense	Matão	5	1998-2002
Red Bull Brasil	Campinas	5	2015-2019
Atlético Sorocaba	Sorocaba	4	2004-2005, 2013-2014
Antárctica	São Paulo	4	1926-1929
Esportiva Guaratinguetá	Guaratinguetá	4	1961-1964
Independência	São Paulo	4	1926-1929
Audax	Osasco	4	2014-2017
AA São Bento	São Caetano do Sul	4	1954-1957
Campos Elíseos	São Paulo	3	1914-1916
Olímpia	Olímpia	3	1991-1993
CA Paulista	São Paulo	3	1934-1936
Penapolense	Penápolis	3	2013-2015
Sertãozinho	Sertãozinho	3	2007-2008, 2010
Sãocarlense	São Carlos	3	1991-1993
SC Luzitano	São Paulo	3	1914-1916
Taquaritinga	Taquaritinga	3	1983-1984, 1993
Sílex	São Paulo	3	1926-1927, 1929
Sportivo América	São Paulo	3	1930-1931
Luzitano FC	São Paulo	3	1936-1938
Capivariano	Capivari	2	2015-2016
São Caetano EC	São Caetano do Sul	2	1935-1936
Estudantes de São Paulo	São Paulo	2	1935-1936
Humberto I	São Paulo	2	1935-1936
CA Internacional	Santos	2	1907-1908
Maranhão	São Paulo	2	1915-1916
Ordem e Progresso	São Paulo	2	1935-1936
Primeiro de Maio	São Bernardo do Campo	2	1927, 1936
Radium	Mococa	2	1951-1952
Rio Preto	São José do Rio Preto	2	1974, 2008
Saad	São Caetano do Sul	2	1974-1975
CA Albion[7]	São Paulo	2	1927, 1936
Scottish Wanderers	São Paulo	2	1914-1915
União Lapa	São Paulo	2	1916, 1928
Vicentino	São Paulo	2	1915-1916
Alumni	São Paulo	1	1916
Barra Funda	São Paulo	1	1927
Britannia	São Paulo	1	1926
EC Corinthians	Presidente Prudente	1	1960
Bandeirante	Birigui	1	1987
Corinthians de São Bernardo	São Bernardo do Campo	1	1927
Estudantes Paulista	São Paulo	1	1937
Grêmio Catanduvense	Catanduva	1	2012
Hydecroft	Jundiaí	1	1914
Ítalo	São Paulo	1	1916
Jardim América	São Paulo	1	1935
Libanês	São Paulo	1	1935
Monte Azul	Monte Azul Paulista	1	2010
Paysandu	São Paulo	1	1916
República	São Paulo	1	1927
Ruggerone	São Paulo	1	1916
Tremembé	São Paulo	1	1936
Velo Clube	Rio Claro	1	1979