Wolfgang Ketterle

Wolfgang Ketterle (* 21. Oktober 1957 in Heidelbarg) is en düütsch Physiker, Hoochschoollehrer. Hüm wurr 2001 de Nobelpries för Physik tospraaken.

Wolfgang Ketterle wurr 1957 as tweet vun dree Kinner boren un is in Eppelheim upwussen. Nah dat Abitur an dat Bunsen-Gymnasium in Heidelbarg fung he 1976 mit dat Physikstudium an de Ruprecht-Karls-Universität Heidelbarg an. Nah dat Vördiplom is he an de Technische Universität München wesselt. He hett dor de Richt Theoretische Physik inslahn un hett 1982 sien Diplomarbeit över de Spin-Relaxatschoon vun ungeordneten Materialien schreven, ansluutend wessel he an dat Max-Planck-Institut für Quantenoptik in Garching un de Ludwig-Maximilians-Universität in München to Herbert Walther un kreeg 1986 mit de Arbeit Spektroskopie am Heliumhydrid und am dreiatomigen Wasserstoff-Molekül sien Doktertitel.

Nah sien Garchinger Tiet is Ketterle weer nah Heidelbarg torüchwesselt, um an den Lehrstohl vun Jürgen Wolfrum Ünnersöken an Verbrennungsmotoren dörtoführen. 1990 wessel he weer sien Arbeitsrebeet un he is nah Amerika översiedelt, um in de Grupp vun David E. Pritchard an Problemen vun de Laserkühlung to arbeiten. 1993 hett he sück den Physics Department vun dat Massachusetts Institute of Technology (MIT) anslooten un hett hüüd den John-D.-MacArthur-Lehrstohl för Physik inne.

Wolfgang Ketterle weer van 1986 bit 2002 mit Gabriele Sauer verheiraadt, mit de he twee Söhns un een Dochter hett.

Ketterle hett wiels sien Promotschoon, de Existenz vun Heliumhydrid (HeH) nahtowiesen un eerstmals Spektren vun dit Molekül to winnen. Wiels sien Postdoc-Tiet in Garching gelung hüm dat todem, de HeH-Spektren vullständig to verkloren – Herbert Walther hett disse Leistung later mit den Satz: „Er hat ein Gebiet kreiert und es gleichzeitig getötet“ tosommenfaat.

He hörr 1995 to de eersten, de dat Ertüügen vun en Bose-Einstein-Kondensat gelung, 1997 demonstreer he eerstmals en Atomlaser. He wurr 2001 gemeensam mit Eric Allin Cornell un Carl Edwin Wieman mit den Physik-Nobelpries „für die Erzeugung der Bose-Einstein-Kondensation in verdünnten Gasen aus Alkaliatomen und für frühe grundsätzliche Studien über die Eigenschaften der Kondensate“ uttekent.

• 1996: David and Lucile Packard Fellowship
• 1997: Rabipries, American Physical Society
• 1997: Fellow vun den American Physical Society
• 1997: Gustav-Hertz-Pries, Deutsche Physikalische Gesellschaft
• 1998: Discover Magazine Award för Technische Innovatschonen
• 1999 Wahl in den American Academy of Arts and Sciences
• 1999: Fritz-London-Pries för Deeptemperaturphysik
• 1999: Dannie-Heineman-Pries, Akademie vun de Wetenschapen, Chöttingen
• 2000: Benjamin-Franklin-Medaille för Physik
• 2001: Liddmaat vun de Heidelbarger Akademie vun de Wetenschapen
• 2001: Nobelpries för Physik
• 2002: Groot Bundsverdeenstkrüüz mit Steern un Schullerband
• 2002: Verdeenstmedaille vun dat Land Baden-Württemberg
• 2004: MIT Killian Award
• 2005: Liddmaat vun de Deutschen Akademie der Naturforscher Leopoldina, siet 2008 Nationale Akademie der Wissenschaften
• 2009: Leonie-Wild-Medaille
• 2011: Utwärtig Liddmaat vun de Russische Akademie vun de Wetenschapen

Wolfgang Ketterle. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• Wolfgang Ketterle up de Sieden vun den Nobelpries
• DNB-Katalog
• Websteed vun Wolfgang Ketterle an dat Physik Departement vun dat Massachusetts Institute of Technology (MIT)
• Websteed vun Wolfgang Ketterle an dat Research Lab vun dat MIT
• Ton-Mitsnitt vun en allgemeen hollen Vördrag vun Wolfgang Ketterle över Bose-Einstein-Kondensate (1998)
• Video der Lesung Bose-Einstein Condensates: The Coldest Matter in the Universe (MIT, 11. Oktober 2001) (engelsch)
• Interview mit Prof. Ketterle