Smöltpunkt

As Smölttemperatur warrt de Temperatur betekent, bi de en cheemschen Stoff vun de fasten in de fletige Tostand (Phaas) övergeiht. De Smölttemperatur is afhangig vun’n Stoff, aver – anners as de Kaakpunkt – blots teemlich wenig vun’n Druck (Smöltdruck). De Smölttemperatur un de Druck warrt tosamen as Smöltpunkt betekent, wobi disse jümmer den Tostand vun en Reintostand beschrifft un en Deel vun de Smöltkurv in en Phasendiagramm is.

För reine Elementen is de Smöltpunkt de glieke as de Verklaampunkt un blifft wiel den helen Smöltvörgang gliek. Dör Verunreinigen oder bi Mischen warrt de Smölttemperatur normalerwies sieter (Smöltpunktrünnersetten). Butendem kann de Temperatur wiel den Smöltvörgang anstiegen, so dat in den Fall en Smöltrebeet vörliggt. Wenn de Verklaampunktstemperatur ünner de Smöltpunktstemperatur liggt, warrt vun en thermische Hysterees snackt. Dat is to’n Bispeel bi rein Water so. Ahn Nukleatschoonskemen un bi en Druck vun 1 bar früst Water bi ruchweg -40°C un smölt bi 0°C. Bi amorphe Warkstoffen, as to’n Bispeel bi Glääs un eenige Kunststoffen, warrt vun de Övergangstemperatur snackt. Ok de Bestimmen vun en Verweekenstemperatur is mööglich. Eenige Stoffen künnt nich smölten, vun wgen dat se vörher al cheemsch verfallt, wedder annere künnt bi Normalbedingen blots sublimeeren.

De Smölttemperatur tellt tossamen mit de Dicht, Riettaachheit, Fastigkeit, Duktilität, Hard un de Stiefigkeit to de Warkstoffegenschoppen vun en Material.

De Smöltpunkt hangt woll vun’n Druck af, man blots ’n ganz lütt beten. Üm den Smöltpunkt üm blots 1 K to ännern, müss de Druck in’n Dörsnitt üm ruchweg 100 bar grötter maakt warrn. Dat bedüüt, dat de Ännern vun’n Atmosphärendruck op de Eer – de bi den Kaakpunkt al grote Ännern maken künnt – bi’n Smöltvörgang praktisch keen Rull speelt.

För dat Smölten gellt as ok för annere Phaasümwanneln de Clausius-Clapeyron-Glieken, de in gote Negern för’t Smölten bi verscheden Drück de nafolgen Temperaturännern ΔT gifft:

${\displaystyle \Delta T={\frac {T_{M}\Delta V\Delta p}{H_{M}}}}$

Dorbi is T_M de Smöltpunkt, ΔV de Volumenännern bi’t Smölten, Δp de Ünnerscheed twüschen de Drück, de een sik ankiekt, un H_M de Smöltenthalpie. As aver de Volumenännern ΔT bi’t Smölten teemlich siet sünd, is ok de Druckafhangigkeit vun’n Smöltpunkt teemlich lütt. To’n Bispeel ännert dat Hochsetten vun’n Druck üm 100 bar den Smöltpunkt vun Ies üm −0,76 K. Dat heet, dat Ies ünner Druck lichter smölten deit, wiel de Smöltpunkt vun Tetrachlorkohlenstoff üm +3,7 K stiggt. Dat de Smöltpunkt vun Ies oder to’n Bispeel ok vun Wismut ünner Druck rünnersett warrt, kummt dorvun, dat jemehr Volumen bi’t Smölten lütter warrt. In den Fall sünd in de Glieken dat ΔV un dat ΔT negativ.

De Smöltpunkt vun Water hett en grote Bedüden in de Biologie un för dat Weder.

De Smöltpunktrünnersetten (Kryoskopie) dör löste Stoffen is een Grund, worüm Ies dör dat Strein vun Solt smölt warrn kann.

De Bestimmen vun den Smöltpunkt vun en cheemschen Stoff is ok von grote Bedüden in de qualitativen Analytik, wat ok de Identitätsproov inslutt, vun wegen dat vele Stoffen över jemehrn Smöltpunkt kennt warrn künnt. Över den Smöltpunkt kann ok de Reinheit vun Stoffen qualitätiv meten warrn, as Verunreinigen sietere Smölttemperaturen as Naklaapp hebbt. Fletige Stoffen oder Stoffen mit en sieten Smöltpunkt warrt dorto in licht kristalliseren Derivaten ümwannelt: Alkoholen künnt to’n Bispeel dör’t Meten vun de Smöltpunkten vun jemehr Ester vun de 4-Nitrobenzoesüür oder vun de 3,5-Dinitrobenzoesüür kennt warrn. De Stoff, de ünnersöcht warrn schall, warrt dorför in’t Biwesen vun lütte Mengden Swevelsüür ümsett. De Smöltpunkten vun disse Derivaten sünd normalerwies scharp.

De Derivaten vun de 3,5-Dinitrobenzoesüür hebbt in de Regel högere Smöltpunkten as de vun de 4-Nitrobenzoesüür^[1]. Se warrt jümmer denn lever nahmen, wenn de Smöltpunkt mit de 4-Nitrobenzoesüür to siet is un keen nipp un naue Bestimmen mehr mööglich warrt.

En ungefähre Meten kann een natürlich ok eenfach mit en Thermometer dör’t Opsmölten vun de Proov un dat Aflesen vun de Smölttemperatur maken.

För’t naue Bestimmen vun’n Smöltpunkt gifft dat verscheden Mööglichkeiten:

• Apparat na Thiele
• Apparat na Dr. Linström
• Hittdischapparat na Kofler – Kofler Hittbank, Tottoli
• Dynaamsch Differenzkalorimetrie (DSC)

1. ↑ CRC Handbook of Tables for Organic Compound Identification, Third Edition, 1984, ISBN 0-8493-0303-6.

• Phasendiagramm
• molar Smöltpunktrünnersetten
• Kaakpunkt