Kumeyaay
De Kumeyaay, ok bekannt as Tipai-Ipai, Kamia, oder dorvör as Diegueño, sünd en ut mehreren Stämmen bestahnd Volk vun nordamerikaansch Indianer in den butersten Süüdwesten vun Kalifornien as ok de Baja California in‘ Nordwesten vun Mexiko. In dat spaansch Spraakrebeet wurrd de Naam meestens Kumiai schreeven.
Se hemm fröher överwegend in en Rebeet leevt, dat sück vun den Warner Springs Valley in‘ Norden, den Imperial Valley in‘ Osten bit etwa 90 Kilometer südlich vun de [[Mexiko|mexikaansch Grenz trecken dee. Se sünd de eerst bekannten Bewahner vun den San Diego County, in de dat Volk siet mehr as 10.000 Johren leevt.[1]
Spraak
[ännern | Bornkood ännern]De Kumeyaay hörrn to den California-Delta-Yuma-Twieg vun de Cochimí-Yuma-Spraakfamilie. Fröher hett man de den Hoka-Spraaken torekent, hüüd is man sück dor nich mehr so seker. Allgemeen wurrn hüüd dree separate, aber ünnernanner eng verwandte Spraaken ünnerscheed:
- Ipai oder Iipay (ok Nördliches Diegueño)
- Kumeyaay oder Kumiai (ok Central Diegueño, Kamia oder Campo)
- Tipai oder Tiipay (ok Südliches Diegueño)
De Bedüüden vun de Beteeken Kumeyaay kennt man nich, aber Ipai oder Tipai staht beid jewiels för "Volk".[2] Eenige südliche Kumeyaay beteeken sück sülvst aber ok as MuttTipi - "Volk der Erde".
Historie
[ännern | Bornkood ännern]
As de eersten Witten 1542 mit de Expeditschoon van Juan Rodríguez Cabrillo in de Region ankommen deen, weer dat Volk vun de Jäger, Sammler un Gordenbuern dat eenzige in de Region siedeln Volk. Nehrensgrundlaag weern Fleesch, to’n Bispeel vun Haas un Rehwild, Fisch un Feldfrüchte. Se hemm dat umgeven Land kultiveert, hemm Brandrodung bruukt un hemm Systeme to Waterversörgen un Erosionskontroll ünnerhollen.
Mit de spaansch Invasion 1769 fung dat Verdrieven vun dat Volk vun sien oorsprünglich Siedlungsrebeet an. Hör Levensruum wurr up eenige Reservatschonen in Kalifornien begrenzt. De 12 hüüd noch vörhannen Stämme sünd de Barona, Campo, Ewiiaapaayp, Inaja-Cosmit, Jamul, LaPosta, Manzanita, Mesa Grande, San Pasqual, Santa Ysabel, Sycuan un Viejas. Se leven in de Region um San Diego, ünner annern in de Capitan Grande Indian Reservation.
Kiek ok
[ännern | Bornkood ännern]Enkeld Nahwiesen
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ Anthony R. Pico: The Kumeyaay Millenium
- ↑ Katharine Luomala: Tipai-Ipai. In: Handbook of North American Indians. Volume ed. Robert F. Heizer. Washington, DC: Smithsonian Institution, 1978. S. 592–609. ISBN 0-87474-187-4.
