Ionisatschoonsenergie
De Ionisatschoonsenergie (ok Ioniseerenergie oder Ioniseerenthalpie) is de Energie, de bruukt warrt, üm en Atom oder Molekül to ioniseren. Dat heet, dat en Elektron vun’t Atom oder Molekül afscheedt warrt. Allgemeen is de n-te Ionisatschoonsnergie de Energie, de opwennt warrn mutt, üm dat n-te Elektron aftoscheeden
En Atom oder Molekül dat vörher elektrisch neutral weer, bargt na’t Ioniseren en elektrische Ladung. De Ladungsünnerscheed twüschen den Atomkarn un de Elektronenhüll, de vörher utgleken weer, warrt dör dat Wegnehmen vun en Elektron schaven. Man seggt dorto „positiv ioniseert Atom oder Molekül“ oder ok Kation. Kenntekent warrt dat dör en hoochstellt „+-Teken“, dat an’t Formelteken achteran stellt warrt. So warrt to’n Bispeel en Natriumkation as Na+ schreven, wobi Na dat Atomteken för Natrium dorstellt.
Solang dat Kation noch Elektronen bargt, kann man dat dör Toföhren vun noch mehr Energie wieter ioniseren. De Energie, de dorför nödig is, stiggt aver mit jeder Ionisatschoon an. Mehrfack ioniseerte Atomen oder Molekülen warrt dör en dat „+-Teken“ vöranstellte Tall kenntekent. To’n Bispeel warrt dat dreefack ioniseerte Aluminiumkation as Al3+ schreven.
För en enkelte Elektron warrt de Ionisatschoonsernegie in eV/Atom angeven, för 1 Mol dorgegen in kJ/mol. Ümrekent warrt dat över den Betog vun eV to kJ mit de Avogadro-Tall NA: 1 eV = 96,485307 kJ/mol.
De Ionisatschoonsenergie kann dör Ioniseeren Strahlen, dör en hoge Temperatur vun’t Material oder ok dör cheemsche Reakschoon levert warrn.
Ionisatschoonsenergie un dat Periodensystem
[ännern | Bornkood ännern]
Wo groot de eerste Ionisatschoonsenergie is, hangt vör allen af vun’t gegensietige Antehn twüschen Atomkarn un dat Elektron, dat wegnahmen warrn schall. Disse Kraft warrt na dat Coulombsche Gesett as utrekent. Dorna stiggt de 1. Ioniseerenergie binnen een Periood jümmer an, vun wegen dat de Karnladung Z tonimmt. Binnen een Grupp dorgegen nimmt de Ioniseerenergie vun baven na ünnen af, vun wegen dat de Afstand r twüschen den Karn un dat Elektron jümmer grötter warrt. Bi’n Övergang vun een Periood na de nächsten, also to’n Bispeel vun Neon na Natrium, warrt de 1. Ioniseerenergie op’n Slag lütter, vun wegen dat sik – na dat Schalenmodell vun’t Atom – dat Elektron, dat wegnahmen warrn schall, op en ne’e Schaal ophollt.
In jede Periood hebbt de Alkalimetallen de lüttsten Ionisatschoonsenergien. De Eddelgasen dorgegen hebbt in jede Periood den gröttsten Weert. De Maxima un Minima warrt vun een Periood na de nächste jümmer lütter, wegen den anstiegen Afstand vun’n Karn, so dat jümmer weniger Energie opwennt warrn mutt, üm jem ut de Antreckkraft ruttolösen.