Christian Heinrich Friedrich Peters
Christian Heinrich Friedrich Peters (* 19. September 1813 in Kombüddel, Sleswig-Holsteen; † 18. Juli 1890 in Clinton, New York) weer en düütsch-US-amerikaanschen Astronom.
Leven un Wark
[ännern | Bornkood ännern]De Öllern vun Christian H. F. Peters weern Hartwig Peters (1784–1848), de siet 1825 Paster in Flensborg weer, un sien Ehfro Catharina Paulina Böckmann (1790–1878). He harr veer Bröder, vun de Eduard Peter Matthias Peters (* 1812; † 1873) Bövergerichtsafkaat in Meldörp weer, de dat Nanny-Peters-Stift in Meldörp opboet hett. Sien Broder Wilhelm Peters weer Naturforscher, de annere Broder, Otto Nikolaus Henning Peters (* 7. Januar 1819; † 1905) is later Propst in Flensborg worrn un harr en Parrsteed in de Flensborger Kark St. Marien. Sien jüngsten Broder, Hartwig Peters weer as Koopmann in Messina (Sizilien) ünnerwegens.
Peters studeer Astronomie un Mathematik bi J. F. Encke an de Berliner Universität un hett na sien Promotschoon as Hülpsmann vun den Mathematiker Carl Friedrich Gauß in Chöttingen arbeit.
Tosamen mit den Geoloog Wolfgang Sartorius vun Waltershausen güng he op en Exkursion na Sizilien, woneem he den Vulkan Ätna ünnersöcht hett. Vun disse Reis tüügt de Meridian in de Kathedrale vun Acireale. De besteiht ut en lange Reeg vun klöörte Fliesen, de tallrieke geograafsche un astronoomsche Meetwerten vun Peter sien geodäätschen Arbeiten un sien biograafschen Daten wiest.
(72) Feronia | 29. Mai 1861 |
(75) Eurydike | 22. September 1862 |
(77) Frigga | 12. November 1862 |
(85) Io | 19. September 1865 |
(88) Thisbe | 15. Juni 1866 |
(92) Undina | 7. Juli 1867 |
(98) Ianthe | 18. April 1868 |
(102) Miriam | 22. August 1868 |
(109) Felicitas | 9. Oktober 1869 |
(111) Ate | 14. August 1870 |
(112) Iphigenia | 19. September 1870 |
(114) Kassandra | 23. Juli 1871 |
(116) Sirona | 8. September 1871 |
(122) Gerda | 31. Juli 1872 |
(123) Brunhild | 31. Juli 1872 |
(124) Alkeste | 23. August 1872 |
(129) Antigone | 5. Februar 1873 |
(130) Elektra | 17. Februar 1873 |
(131) Vala | 24. Mai 1873 |
(135) Hertha | 18. Februar 1874 |
(144) Vibilia | 3. Juni 1875 |
(145) Adeona | 3. Juni 1875 |
(160) Una | 20. Februar 1876 |
(165) Loreley | 9. August 1876 |
(166) Rhodope | 15. August 1876 |
(167) Urda | 28. August 1876 |
(176) Iduna | 14. Oktober 1877 |
(185) Eunike | 1. März 1878 |
(188) Menippe | 18. Juni 1878 |
(189) Phthia | 9. September 1878 |
(190) Ismene | 22. September 1878 |
(191) Kolga | 30. September 1878 |
(194) Prokne | 21. März 1879 |
(196) Philomela | 14. Mai 1879 |
(199) Byblis | 9. Juli 1879 |
(200) Dynamene | 27. Juli 1879 |
(202) Chryseïs | 11. September 1879 |
(203) Pompeja | 25. September 1879 |
(206) Hersilia | 13. Oktober 1879 |
(209) Dido | 22. Oktober 1879 |
(213) Lilaea | 16. Februar 1880 |
(234) Barbara | 12. August 1883 |
(249) Ilse | 16. August 1885 |
(259) Aletheia | 28. Juni 1886 |
(261) Prymno | 31. Oktober 1886 |
(264) Libussa | 22. Dezember 1886 |
(270) Anahita | 8. Oktober 1887 |
(287) Nephthys | 25. August 1889 |
Later hett Peters an de Steernwacht Capodimonte in Neapel arbeit, woneem he Sünnplacken beobacht hett. 1846 hett he den bannig lichtswacken Komeet 80P/Peters-Hartley (1846 VI) opdeckt. De Bahnbestimmen dorto hebbt sik later as verkehrt rutstellt. Dorüm künn de Komeet eerst 1982 wedder opdeckt warrn.
To de Tiet weer de politische Laag in Italien unbestännig, so dat Peters 1849 na Frankriek flüchten müss. He güng vun dor ut ahn Besitt na Konstantinopel (dat hüütige Istanbul). Man wegen sien utermatigen Kennisse in Spraken – Peters snack blangen mehrere europääsche Spraken Ooltgreeksch, Latien, Araabsch, Persisch un Töörksch – is he wetenschopplische Berader vun Reshid Pascha, den Grootwesir vun’n Sultan Mejid II. worrn.
Op Anraden vun den US-amerikaanschen Bottschopper in de Törkie un mit en Schrieven vun Alexander vun Humboldt in de Tasch, de em as rutragen Peson anraden de, güng Peters 1854 na Noordamerika. He besöch de Steernwacht vun de Harvard-Universität un hett op en Drapen vun de American Association for the Advancement of Science in Providence, Rhode Island, en Vördrag över sien Sünnbeobachten hollen. Peters harr de Ansicht, dat dat op de Sünn gresige elektrische Störm geven de. Butendem harr he beobacht, dat sik de Sünnplacken nicht blots as Resultat vun de Rotatschoon in Richt vun’n Äquater bewegen deen, man ok langs den Längdengrad. 1856 is he in de American Academy of Arts and Sciences wählt worrn, 1876 in de National Academy of Sciences.
In de Tiet dorna weer Peters an de Dudley-Steernwacht in Albany, New York anstellt. Dor hett he an’n 25. Juli 1857 noch en Komet opdeckt. Man, de Positschoon weer slecht betahlt un dat geev jümmerto Arger twüschen de Wetenschopplers un de Geldgevers vun dat Institut.
In’t Johr 1859 hett Peters en Steed as Professer för Astronomie an’t Hamilton College in Clinton, New York, annahmen. Dat Institut harr en nee boete Steernwacht mit en 13-½-Toll-Refrakter, wat to de Tiet dat gröttste Teleskop in heel Amerika weer. Man, de Astronomie harr in de USA to de Tiet noch keen grote Bedüden, un so weer ok de Steed nich goot betahlt. Peters hett so ok wieterhen mit dat Mindste to’n Leven utkamen müsst. Ok in disse Tiet hett he Sünnplakcen beobacht. Man de Resultaten vun sien Arbeit weern eerst na sien Doot publizeert.
As Peters 1861 den Asteroid (72) Feronia opdeckt hett, hett de Fackwelt em wedder wohrnahmen. Peters harr vörhatt den Asteroid (66) Maja to söken, de vörher al vun H.P. Tuttle opdeckt weer un hett dorbi unvermodens sülvst en ne’en Asteroid funnen. In de Johren dorna hett he alltosamen 48 Asteroiden nee opdeckt. Dormit weer he to de Tiet de tweet-spoodriekste Asteroiden-Opdecker achter den Öösterrieker Johann Palisa
Na em sülvst is 2015 de Asteroid (100007) Peters nöömt worrn.
Publikatschonen (Utwahl)
[ännern | Bornkood ännern]- mit Edward Ball Knobel: Ptolemy’s Catalogue of Stars. A Revision of the Almagest. Washington 1915 (= Carnegie Institution of Washington. Publication No. 86).
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Biografie (engelsch)
- Publikatschonen vun C. H. F. Peters in’t Astrophysics Data System
- Naropen op C. H. F. Peters in’t Astrophysics Data System
- Kr.: Anzeig vun sien Doot. In: Astronomische Nachrichten, Bd. 125, 1890, S. 127 (Naropo op C.H.F. Peters)
- Christian Heinrich Friedrich Peters. In: Dansk biografisk Lexikon. XIII. Bind. Pelli– Reravius, S. 13