Iowa

	Iowa
Vlagge van Iowa	Woapen van Iowa
	; Kaarte van Iowa
	The Hawkeye State
Ofkorting	IA
Heufdstad	Des Moines
Tiedzone	Oost: UTC−6/−5
	Informasie
Oppervlak laand	145.746 km² (12,6%)
Inwonners; - Dichtheid	3.156.145 (2018) ; 21,6 inw./km²
	Geografie en bevolking
Too-etreaden	28 december 1846
Antal groafskoppen	8

Iowa (spreak uut: AI-jo-wa, engelske uutspråke /ˈaɪəwə/) is nen ståt in de Vereynigde Ståten van Amerika. Et ligget tüsken de rivyren de Mississippi (oust) en de Missouri en Groute Siouxrivyr (west). Et grenset an ses andere ståten: Wiskonsin up et noordwesten, Illinois up et ousten, Missouri up et süden, Nebraska up et westen, Süüd Dakota up et noordwesten en Minnesota up et noorden.

In koloniale tyden was Iowa deyl van Fransk Louisiana en Spaansk Louisiana. De ståtsvlagge is noch altyd baseerd up de vlagge van Frankryk. Rap nå den Anskaf van Louisiana begünnen de lüde med landbouw, wårup de lokale ekonomy slim sul gån löänen. Iowa ligt midden in de geografiske Maisgördel.^[1]

In de tweyde hälvde van et 20. jårhunderd wör de iowaanske ekonomy afwesselender, med fabriken, verwarkingsindustry, geldsaken, IT, biotechnology, en gröne energy^[2]

Iowa steyt 26. up de lyste van VS-ståten en gebeden når uppervlak en 30. up de lyste van VS-ståten en gebeden når inwoanertal.

Höyvdstad Des Moines hevt ouk medeyne de meyste inwoaners van den ståt. Een deyl van et steadelik gebeed rund de stad Omaha in den angrensenden ståt Nebraska löpt döär töt in et süüdwesten van Iowa.^[3] Iowa steyt te book as eyne van de veiligste ståten üm te woanen.^[4]

Naam

Den ståt danket syne naam an de Ioway, ne stamme van inheymske amerikanen.

Landsbeskryving

Iowa ligt tüsken veerrivyren: de Mississippi, de Groute Sioux-rivyr en de Missouri. De süüdgrense is de Des Moinesrivyr. Iowa hevt 99 gråfskappen.

Geology en terrein

Iowa is meyst höyvelachtig. In et westen van den ståt sit vöäle löss in de grund. Up et noorden an wordet de höyvels wat bargachtiger. Den ståt hevt meyrdere natuurlike mearen: Geystemear, et oust- en westokobojimear, in et noordwesten. Wydters gevt et noch een paar kunstmåtige mearen.

Landskap, begroiing en deers

Med 60% van et totale uppervlak is et gröätste deyl van Iowa burenland. Up höygere stükke is vöäle prairie en savanne (ne mengeling van grösland en böyme). Et noorden van den ståt wördt vake rekkend by de Great Plains (Groute Vlakte).

In de ståt groit vöäral langgrösprairie. Van de olde prairie-morrelanden is noch mär 5% oaver. Ouk et meyste van et oarsprunglike wold is vord.

Der leavt een paar bedreigde deersoorten in Iowa: den dwargstern, dwargpyper, indianavleadermuus, witte störe, iowaanske landslakke, Higginsougmussel en de Topeka-skyner. Bedreigde plantensoorten sint verskeidene orchideen, Mead's köäningsblome, prairiebuskklåver en Noordelike Blaue Monnikskappe.

Klimaat

Iowa hevt een vuchtig landklimaat, wårin as et 's soamers unmündig heate en 's winters unmündig kold worden kan. In Des Moines is de döärsneyde jårtemperatuur 10 °C. Den winterdag is et kold en gevt et vöäle sney.

In et vöärjår kümt der meystyds swår weader. Der sint in döärsneyde 50 stormdage et jår. De afelöäpen 30 jår warren der in döärsneyde 47 warvelwinden in et jår. In 2008 köämen der noch 12 lüde ümme in so nen storm.

Iowaanske soamers sint heate en vuchtig. Temperaturen ligget rund de 32 °C en uutsketers når 38 °C koamet noch wal es vöär. De winters kan et −28 °C worden. Et heatste ooit emeaten in den ståt is 48 °C, et köldste −44 °C.

Minimum- en maximumtemperaturen vöär verskillende iowaanske steaden (°F)
Stad	Jan	Feb	Mrt	Apr	Mei	Jun	Jul	Aug	Sep	Okt	Nov	Dec

Davenport^[5]	−1/−10,6	2,2/−7,2	8,9/−1,7	16,1/5	22,2/11,1	27,2/17,2	29,4/20,0	28,3/18,9	24,4/13,9	18,3/7,2	8,9/0	1,7/−6,7
Des Moines^[6]	−0,6/−10	2,2/−7,2	9,4/−1,1	16,7/5	22,2/11,1	27,8/16,7	30/19,4	28,9/18,3	24,4/12,8	17,2/6,1	8,9/−0,6	1,1/−7,8
Keokuk	34/17	39/21	50/30	63/42	73/52	83/62	87/67	85/65	78/56	66/44	51/33	33/21
Mason City	24/6	29/12	41/23	57/35	69/46	79/57	82/61	80/58	73/49	60/37	43/25	28/11
Sioux City	31/10	35/15	47/26	62/37	73/49	82/59	86/63	83/63	76/51	63/38	46/25	32/13

Literatuurverwysingen

Verenigde Staoten van Amerika

Staoten:		Alabama · Alaska · Arizona · Arkansas · Colorado · Connecticut · Delaware · Florida · Georgia · Hawaï · Idaho · Illinois · Indiana · Iowa · Kalifornië · Kansas · Kentucky · Louisiana · Maine · Maryland · Massachusetts · Michigan · Minnesota · Mississippi · Missouri · Montana · Nebraska · Nevada · Niej-Mexiko · Noord-Carolina · Noorddakota · Nyhampshire · Nyjersey · Nyjork · Ohio · Oklahoma · Oregon · Pennsylvanie · Rhode Island · Süüddakota · Tennessee · Texas · Utah · Vermont · Virginia · Washington · West Virginia · Wisconsin · Wyoming · Zuud-Carolina
Federaal distrikt:		Washington D.C.

[1] (Archiveerd) Merry, Carl A. (1996) "The Historic Period". Office of the State Archeologist at the University of Iowa. Bekeaken up 29 juni 2009.

[2] (Archiveerd)Iowa Department of Economic Development. "Major Industries in Iowa". Bekeaken up 29 juni 2009. (pdf)

[3] United States Census Bureau. "Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas Population Totals: 2010-2018". Bekeaken up 7 juni 2019.

[4] Insurance Journal. "N.H. Receives Lowest Crime Ranking; Nevada Ranks as Worst State". Wells Publishing 25 maert 2009. 8 augustus 2009.

[5] Weather.com. Monthly Averages for Davenport, Iowa. bekeaken up 1 november 2008

[6] Weather.com. Average Weather for Des Moines, IA – Temperature and Precipitation. Bekeaken up 18 february 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]