Fatalisme

Et Fatalisme is een wearldbeskouwing dee der van üütgeyt dat de geböärtenissen in de natuur en de måtskappye döär et lot ( Latyns fatum ) bepåld wörd. Fatalisten segget dat et lot syn eigen gang geyt, en dat y der as menske niks an veranderen künt.

Lüde künt gelöyven dat der goden et bint dee et verloup van et wearldgeböären bepålet. En net-as de filesoof Spinoza dached dat God etsülvde is as de natuur, en dat den warkt as oorsake-gevolg (ouk wal Determinisme enöömd). Byvöärbeyld unse vöärolder, de Germanen, gelöyvden dat de hougste macht in et heylal et Lot was. Sy nömeden dat ouk wal urleg, wat betekkend: de oor-ordening.

In China heb y ouk förms van fatalisme; Confusius kategoriseyreden ouk elk menske up name (vader, moder, söäne, süsse, kuning, denaar, en so meyr), en dår mosten sy dan ouk korekt nå leaven, volgens up eskreyven reagels. Et chinääsken woord ming betekkend name, mar hevt döär hüm ouk de betekkenisse van lot(sbestemming) ekreygen. De chinääske daoïsten gelöyved in eyne sülv-skeppende prinsype, de 'Dao'. De wearld verlöpt når de grillen van Dao, en een daoïst probeyrd synen kop löäge te maken döär stille weasen en händig an doon (sich vöäral lös te maken van de unnatuurlike filosofy van Confusius) ümme so sunder teagenwarkens med de stroum van et leaven med te gån.

Dit artikel is eskreaven in et sallandsk.