[go: up one dir, main page]

Aqbeż għall-kontentut

Aristotli

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Din hija reviżjoni antika ta' din il-paġna, hekk kif ġiet modifikata minn ToniSant (diskussjoni | kontribuzzjonijiet) nhar 17:36, 7 Marzu 2023. Din tista' tvarja mir-reviżjoni attwali.
(diff) ←Reviżjoni eqdem | Ara l-verżjoni attwali (diff) | Reviżjoni iġded→ (diff)
Aristotli
Ħajja
Twelid Stageira, 384 BC, 383 BC
Residenza Ateni
Ateni
Grupp etniku Griegi
Mewt Chalcis (en) Translate, 322 "BCE"
Post tad-dfin Stageira
Kawża tal-mewt kawżi naturali
suwiċidju (mard intestinali)
Familja
Missier Nicomachus
Konjuga/i Pythias (en) Translate
Koppja/i Herpyllis (en) Translate
Ulied
uri
Aħwa
uri
Edukazzjoni
Alma mater akkademja t'Ateni
Lingwi Grieg antik
Għalliema Platun
Studenti
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni filosofu
biologu
kożmologu
loġiku
żoologu
kritiku letterarju
matematiku
etiċista
epistemologu
filosfu politiku
bniedem universali
filosfu tal-lingwa
kittieb
astronomu
ġeografu
għalliem
tutur
ontologu
fiżiku
Xogħlijiet importanti Politics (en) Translate
Nicomachean Ethics (en) Translate
Metaphysics (en) Translate
Physics (en) Translate
Organon (en) Translate
Poetics (en) Translate
Constitution of the Athenians (en) Translate
Eudaimonia (en) Translate
Meteorology (en) Translate
Influwenzat minn Platun
Sokrate
Heraclitus (en) Translate
Parmenides (en) Translate
Zeno of Elea (en) Translate
Democritus (en) Translate
Anaximander (en) Translate
Epicurus (en) Translate
Hippocrates (en) Translate
Empedocles (en) Translate
Moviment skola peripatetika

Aristotli (Grieg Αριστοτέλης Aristotelēs) (twieled 384 qK f'Stagira, fil-Maċedonja, il-Greċja; miet 7 ta' Marzu, 322 qK f'Chalicis, Euboea, il-Greċja) kien filosfu Grieg. Aristotli bil-Malti hu magħruf ukoll bħala Aristotele, Aristotile u Aristotlu

Ħafna nies huma ta' l-opinjoni li flimkien ma' Platun, Aristotli huwa wieħed mill-iktar filosfi importanti fejn jidħol il-ħsieb tad-dinja tal-Punent. Jingħad li Aristotli kiteb madwar 150 ktieb.

Introduzzjoni

[immodifika | immodifika s-sors]
Aristotli, bust tal-irħam, kopja ta' bronż minn Lysippos, il-Mużew ta' Louvre.

Missier Aristotli, Nicomachus, kien it-tabib tar-re Amyntas tal-Maċedonja. Minn tmintax sa seba' u tletin sena, Aristotli għex Ateni, fejn kien ukoll wieħed mill-istudenti ta' Platun.

Il-filosfi l-kbar tal-Greċja antika kienu Aristotli, Platun, u Sokrate. Platun kien l-għalliem ta' Aristotli, u minn naħa tiegħu, Socrate għallem lil Platun. Dawn it-tliet ħassieba rnexxielhom isawwru l-filosofija tal-Punent kif nafuha llum, mill-filosofija Griega. Aristotli għallem lil Alessandru l-Kbir, li aktar 'il quddiem rebaħ il-Lvant Nofsani kollu.

L-ideat ta' Platun kienu primarjament li t-tagħrif li nieħdu mis-sensi huwa konfuż u mhux pur. L-għerf ġenwin jista' jittieħed biss mir-ruħ, wara li din titgħallem taħseb u jirnexxielha tiċħad id-dinja. Ir-ruħ biss jista' jkollha tagħrif dwar il-"Forom", jew aħjar, kif inhuma verament l-affarjiet. Id-dinja m'hija xejn aktar ħlief kopja ta' dawn il-"Forom" u għalhekk mhix perfetta.

Fuq dan l-aspett, Aristotli kien jaħsibha differenti. Huwa kien tal-fehma li l-għerf li nġibu mis-sensi huwa iktar importanti. Dawn il-ħsibijiet eventwalment saru l-bażi tal-metodu xjentifiku wara mijiet ta' snin. Parti kbira mill-kitbiet ta' Aristotli li għandna f'idejna illum il-ġurnata huma noti tad-diskorsi tiegħu. Xi xogħlijiet importanti tiegħu jinkludu Fiżika, Metafiżika, Etika, Politika, De Anima (Dwar ir-Ruħ), u Poetika.

Storja u influwenza tax-xogħol ta' Aristotli

[immodifika | immodifika s-sors]

Ftit li xejn nafu dwar x'sar mix-xogħolijiet ta' Aristotli wara li miet sa l-ewwel seklu qK. Hemm xi leġġendi li jgħidu li l-kollezzjoni sħiħa tal-kitbiet tiegħu tħalliet f'idejn Theophrastus, li kien is-suċċessur tiegħu. Jingħad li dan ta' l-aħħar ħeba x-xogħlijiet ta' Aristotli biex ma jħallix li dawn jinsterqu, jinsterqu jew inkella jiġu distrutti. Dawn kienu reġgħu nstabu fis-sena 70 qK.