Stereotaip
Dalam psikologi sosial, stereotaip ialah kepercayaan umum tentang kategori orang tertentu.[1] Ia adalah jangkaan yang mungkin ada pada setiap orang dalam kumpulan tertentu. Jenis jangkaan boleh berbeza-beza; ia boleh, sebagai contoh, menyasarkan keperibadian, pilihan, penampilan atau keupayaan kumpulan. Stereotaip kadangkala terlalu umum, tidak tepat, dan tahan terhadap maklumat baharu, tetapi kadangkala boleh tepat.[2]
Walaupun generalisasi sebegitu tentang kumpulan orang mungkin berguna apabila membuat keputusan pantas, mereka mungkin tersilap apabila digunakan pada individu tertentu dan merupakan antara sebab untuk sikap prejudis.
Pengistilahan
[sunting | sunting sumber]Istilah stereotaip berasal daripada kata Perancis stéréotype dan berasal daripada perkataan Yunani στερεός (stereos), "teguh, pepejal" dan τύπος (typos), kesan, oleh itu "kesan kukuh pada satu atau lebih idea/teori ."[3] Istilah ini pertama kali digunakan dalam perdagangan percetakan pada tahun 1798 oleh Firmin Didot untuk menggambarkan plat percetakan yang memyalin sebarang tipografi di mana plat pencetak pendua, atau stereotaip, digunakan untuk mencetak dan bukannya yang asal (lihat juga prinsip batik terap yang mirip) Di luar percetakan, rujukan pertama kepada "stereotaip" adalah pada tahun 1850, sebagai kata nama yang bermaksud imej kekal tanpa perubahan. Walau bagaimanapun, hanya pada tahun 1922 "stereotaip" pertama kali digunakan dalam konteks bidang psikologi moden oleh wartawan Amerika Syarikat Walter Lippmann dalam buku Public Opinion nukilan beliau.[4]
Jenis
[sunting | sunting sumber]Stereotaip terangan/eksplisit
[sunting | sunting sumber]Stereotaip terangan/eksplisit merujuk kepada stereotaip yang disedari terpegang, dan sedar bahawa seseorang itu gunakan untuk menilai orang. Jika orang A membuat pertimbangan tentang orang B tertentu daripada kumpulan G, dan orang A mempunyai stereotaip yang jelas untuk kumpulan G, berat sebelah keputusan mereka boleh dikurangkan sebahagiannya menggunakan kawalan sedar; walau bagaimanapun, percubaan untuk mengimbangi berat sebelah disebabkan kesedaran sedar tentang stereotaip sering gagal untuk menjadi benar-benar saksama, disebabkan sama ada memandang rendah atau terlalu menganggarkan jumlah bias yang dicipta oleh stereotaip.
Stereotaip tersirat
[sunting | sunting sumber]Stereotaip tersirat terletak pada alam bawah sedar individu, yang mereka tidak mempunyai kawalan atau kesedaran.
Dalam psikologi sosial, stereotaip ialah sebarang pemikiran yang diterima pakai secara meluas mengenai jenis individu tertentu atau cara tingkah laku tertentu yang bertujuan untuk mewakili keseluruhan kumpulan individu atau tingkah laku tersebut secara keseluruhan. Pemikiran atau kepercayaan ini mungkin mencerminkan realiti dengan tepat atau tidak. Dalam psikologi dan merentasi disiplin lain, konsep dan teori stereotaip yang berbeza wujud, kadang-kadang berkongsi persamaan, serta mengandungi unsur-unsur yang bercanggah. Malah dalam sains sosial dan beberapa sub-disiplin psikologi, stereotaip kadangkala dihasilkan semula dan boleh dikenal pasti dalam teori tertentu, contohnya, dalam andaian tentang budaya lain.
Rujukan
[sunting | sunting sumber]- ^ Cardwell, Mike (1999). Dictionary of psychology. Chicago Fitzroy Dearborn. ISBN 978-1579580643.
- ^ Myers, David G. (2013). Social psychology. Twenge, Jean M., 1971- (ed. 11th). New York, NY: McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-803529-6. OCLC 795645100.
- ^ "Etymologie de stéréotype". Centre Nationale de Ressources de Textuelles et Lexicalles. 2012. Dicapai pada 24 Disember 2023.
- ^ Kleg, Milton (1993). Hate, Prejudice and Racism. Albany: State University of New York Press. m/s. 135–137. ISBN 9780585054919.