Letupan gigi bersuara
| IPA – nombor | 104 + 408 |
| IPA – teks | d̪ |
| IPA – imej | |
| Entiti | d̪ |
| X-SAMPA | d_d |
| Kirshenbaum | d[ |
| Fail audio "nosound.ogg" tidak ditemui | |
Letupan gigi bersuara ialah sejenis bunyi konsonan yang terdapat dalam kebanyakan bahasa lisan, dilambangkan oleh aksara d̪ dalam Abjad Fonetik Antarabangsa (IPA) dan d_d dalam X-SAMPA.
Ciri-ciri
[sunting | sunting sumber]Ciri-ciri letupan gigi bersuara:
- Cara artikulasinya adalah letupan atau hentian, iaitu dihasilkan dengan menghalang aliran udara dalam saluran vokal.
- Daerah artikulasinya adalah gigi, iaitu disebut dengan lidah menyentuh gigi atas atau bawah, atau kedua-duanya sekali.
- Jenis pembunyiannya adalah bersuara, iaitu pita vokal bergelar ketika penyebutan.
- Ini ialah satu konsonan lisan, iaitu udara dibenarkan keluar melalui mulut.
- Ini ialah satu konsonan tengah, iaitu dihasilkan dengan membenarkan arus udara mengalir melalui tengah lidah dan bukan sisinya.
- Mekanisme arus udaranya adalah egresif pulmonik, iaitu disebut dengan menolak udara keluar dari paru-paru melalui saluran vokal, dan bukannya dari glotis atau mulut.
Penggunaan
[sunting | sunting sumber]| Bahasa | Perkataan | IPA | Erti | Catatan | |
|---|---|---|---|---|---|
| Arab | Baku[1] | دين | [ˈd̪iːn] | 'agama' | Rujuk fonologi bahasa Arab |
| Catalonia[2] | [[[Ortografi bahasa Catalonia|ull de bou]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [uʎ d̪ə ˈβɔw] | 'tingkap bulat' | Rujuk fonologi bahasa Catalonia | |
| Dinka[3] | [[[Abjad Dinka|dhek]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [d̪ek] | 'tersendiri' | Dibezakan dengan letupan gusi /d/ | |
| Inggeris | Ireland[4] | [[[Ortografi bahasa Inggeris|that]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [d̪æt] | 'itu' | Berpadan dengan /ð/ dalam loghat-loghat lain. Rujuk fonologi bahasa Inggeris |
| Georgia[5] | კუდი | [ˈkud̪i] | 'ekor' | ||
| Hindi[6] | [[[Devanāgarī|दाल]]] Error: {{Lang}}: aksara: deva tidak disokong untuk kod: hi (bantuan) | [d̪ɑːl] | 'dal' | Hindi membezakan bentuk berhembusan dan tak berhembusan. Rujuk fonologi bahasa Hindi-Urdu | |
| Ireland | [[[Ortografi bahasa Ireland|dorcha]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [ˈd̪ˠɔɾˠəxə] | 'gelap' | Rujuk fonologi bahasa Ireland | |
| Itali[7] | [[[Abjad Itali|dare]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [ˈd̪are] | 'memberi' | Lihat fonologi bahasa Itali | |
| Pashto | ﺪﻮﻩ | [ˈd̪wɑ] | 'dua' | ||
| Poland[8] | [[[Ortografi bahasa Poland|dom]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [d̪ɔm] | 'rumah' | Rujuk fonologi bahasa Poland | |
| Portugis[9] | [[[Ortografi bahasa Portugis|dar]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [d̪aɾ] | 'memberi' | Rujuk fonologi bahasa Portugis | |
| Rusia[10] | дышать | [d̪ɨˈʂatʲ] | 'bernafas' | Dibezakan dengan letupan gusi bersuara yang terlelangit. Rujuk fonologi bahasa Rusia | |
| Sepanyol[11] | [[[Ortografi bahasa Sepanyol|hundido]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [ũn̪ˈd̪iðo̞] | 'karam' | Rujuk fonologi bahasa Sepanyol | |
| Turki | [[[Ortografi bahasa Turki|dal]]] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan) | [d̪äl] | 'jari' | Rujuk fonologi bahasa Turki | |
| Zapotec | Tilquiapan[12] | dan | [d̪aŋ] | 'kawasan luar bandar' | |
Rujukan
[sunting | sunting sumber]- ^ Watson (2002:14)
- ^ Carbonell & Llisterri (1992:53)
- ^ Remijsen & Manyong (2009:115, 121)
- ^ Hickey (1984:241)
- ^ Shosted & Chikovani (2006:255)
- ^ Ladefoged (2005:141)
- ^ Rogers & d'Arcangeli (2004:117)
- ^ Jassem (2003:103)
- ^ Cruz-Ferreira (1995:91)
- ^ Jones & Ward (1969:99)
- ^ Martínez-Celdrán, Fernández-Planas & Carrera-Sabaté (2003:255)
- ^ Merrill (2008:108)
Bibliografi
[sunting | sunting sumber]- Carbonell, Joan F.; Llisterri, Joaquim (1992), "Catalan", Journal of the International Phonetic Association, 22 (1–2): 53–56, doi:10.1017/S0025100300004618
- Cruz-Ferreira, Madalena (1995), "European Portuguese", Journal of the International Phonetic Association, 25 (2): 90–94, doi:10.1017/S0025100300005223
- Hickey, Raymond (1984), "Coronal Segments in Irish English", Journal of Linguistics, 20 (2): 233–250
- Jassem, Wiktor (2003), "Polish", Journal of the International Phonetic Association, 33 (1): 103–107, doi:10.1017/S0025100303001191
- Jones, Daniel; Dennis, Ward (1969). The Phonetics of Russian. Cambridge University Press.
- Ladefoged, Peter (2005). Vowels and Consonants (ed. Second). Blackwell. Text "authorlink-Peter Ladefoged" ignored (bantuan)
- Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), "Castilian Spanish", Journal of the International Phonetic Association, 33 (2): 255–259, doi:10.1017/S0025100303001373
- Merrill, Elizabeth (2008), "Tilquipan Zapotec", Journal of the International Phonetic Association, 38 (1): 107–114
- Remijsen, Bert; Manyang, Caguor Adong (2009), "Luanyjang Dinka", Journal of the International Phonetic Association, 39 (1): 113–124
- Rogers, Derek; d'Arcangeli, Luciana (2004), "Italian", Journal of the International Phonetic Association, 34 (1): 117–121, doi:10.1017/S0025100304001628
- Shosted, Ryan K.; Vakhtang, Chikovani (2006), "Standard Georgian", Journal of the International Phonetic Association, 36 (2): 255–264, doi:10.1017/S0025100306002659
- Watson, Janet (2002). The Phonology and Morphology of Arabic. New York: Oxford University Press.