Iliad

L' Iliad ^[1] a l'è la püssee vegia övra de la literadüra greca. In principi l'era un puema epich ural, ch'el vör dì che a l'era minga druvaa per vess parlaa, minga legiüü, ma a l'era scrivüü giò in del XIII secul a.C. A l'è un puema epich devera lüngh faa sö de 24 capituj scrivüü in esameter. A l'è prubabilment basaa in sö un event real, l'atacch a Troia de i Micenee. El puema al gh'ha dent anca di prim mit grech e di legend. El scritur tradiziunal de l' Iliad a l'è l'Umer. A bun cünt, i stüdius i è minga segür se el puema a l'è staa devera scrivüü dumà de vön.

La storia la tö sit in la Guera Trujana. La parla de i cunfrunt de i guerer Achill e del re Agamenun. La storia la quata dumà una quai semana de la fin de la guera, ma anca la parla de i mit Grech in sö la guera. La cünta la storia de l'ira de Achill, fin a la mort e 'l füneral de l'Etur e l'assedi de Troia.

Insema a 'l so sequel, l' Udissea, a l'è vön di dü magiur puema epich greech. De tradiziun, tücc do i henn atribüii a l'Umer.

Un quaj persunagg impurtant in l' Iliad a l'è l'Achill, l'Udissee, l'Agamenun, el Menelao, el Priam, l'Etur, el Parid, e l'Elena.

El puema al descumencia cunt el diu Apollo ch'al gh'ha mandaa a i Grech una pest, perchè i gh'ha catüraa la fiöla de vön di so pret. L'Agamenun a l'è ubligaa a dàla indree, ma al ghe porta via anca la Briseid del so padron Achill. L'Achill a l'è inrabiaa e al refüda de cumbatt. Ma quand ch'el so amis Patroclo al ven mazzaa de l'Etur, al taca sö a cumbategh cuntra e al mazza l'Etur in d'un düell. Püssee tard, el pader de l'Etur, el Priam, al ven in secret de l'Achill a purtà indree el corp del so fiöö preferii per dàggh un füneral prupiaa, che l'Achill al ghe permett de fàll. El puema al sara sö cunt el füneral de l'Etur.

• Guera Trujana
• Udissea
• Umer

• Iliad Arqiviad qé: [1] , versiun online in ingles de l'Iliad
• Iliad in Grech Antich: del Perseus Project