Mus musculus
|
|
Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada. |
| Mus musculus L. | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Un Murigiö
| ||||||||||||||||||
| Classifigazion sientífiga | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Nomm binomial | ||||||||||||||||||
| Mus (Mus) musculus L., 1758 |
El Mus musculus (in Insübregh: Murigiö (de cà), Ratìn o Murgiö; in Bergamàsch: Rat; in Bressan: Sorèc; in Camün sorés o horèc), l'è un animal ruditur ben piscinin che'l pertuca a la fameja di murinae, la qual, a sua völta, la pertuca a la fameja di muridae (rat). I murigiö gh'è in asquas tücc i paes de'l mund.
I murigiö vegnen druaa int i laburatori in del fà esperiment.
Parensa di Murigiö
El murigiö, de'l crapin fin a'l dedree, a l'è lungh de set a vündes ghei, e'l gh'ha na cua che l'è lunga de set a des ghei. El pesa de vint a vintcinch gram. Però i murigiö bianch druaa int i laburatori hin de solet ben püssee gross. I dinc de sura de'l murigiö hinn un puu intajaa. El corp de sura l'è gris, gris-marun, però de suta a l'è d'un culur püssee ciar. La cua l'è ben squamada e la gh'ha anca un puu de pej. Quand ch'i murigiö de cà hinn chersüü sü de'l tüt, la difarensa cunt i murigiö de campagna la vegn ciara e patent già che i murigiö de campagna gh'han un cuin che l'è ben püssee cürt de la cua de'l murigiö de cà adült.
Möd de Viv
El Murigiö 'l va no a drumì d'inverna, però quand che l'è ben fregg giazzaa u 'l gh'ha poch de majà, a l'è bun de crudà in una trance e de restà inscí un bel puu de temp. I murigiö che viv in di sit indua gh'è tant de majà fan minga una scorta inscí granda. De solet i murigiö vegnen föra di sö pertüs de nocc, quand che i omen hinn in de'l lecc a drumì, però se senten ben segür u gh'han na bela fam, vegnen föra anca de dí.
Dürada de la sua Vida
Int i laburatori, i murigiö poden viv ánca püssee de düü-trii agn, però quij che viven deparlur poden minga speciass de viv inscí a lungh: gh'han desegür na vita ben püssee cürta.
Nemis Natüraj
El nemis natüral nümer vün di murigiö a l'è 'l gat. Pö gh'è anca 'l martur (anca ciamaa fuin), e in di er la stria bianca (che la cascia anch int i edifizzi). Delunsg di cà i murigiö vegnen casciaa anca di üsej rapazz, di strii de tücc i tip, di martur, e fignanch di gulp russ.