Îzoe Canâie

Îzoe Canâie
Îzoe Canâie; comunitæ outònoma
	(ES) Comunidad Autónoma de Canarias
	Îzoe Canâie – VedutaE Canâie da-o satèlite
Localizaçión
Stâto	Spàgna
Aministraçión
Capolêugo	Santa Cruz de Tenerife; Las Palmas de Gran Canaria
Prescidénte	Ángel Víctor Torres (PSOE) da-o 12-07-2019
Dæta de instituçión	10 de agósto do 1982
Teritöio
Coordinæ:; do capolêugo	28°00′N 15°45′W
Superfìcce	7 446,95 km²
Abitanti	2 176 412 (2022)
Denscitæ	292,26 ab./km²
Provìnse	Las Palmas; Santa Cruz de Tenerife
Comùn	88
Âtre informaçioìn
Léngoe	Spagnòllo
CAP	CN
Fûzo oràrio	Fuso orario mancànte (man)
ISO 3166-2	ES-CN
Nomme abitanti	(es) canari ò isleño
PIL	(nominâle) 42.656 mln de €
PIL procapite	(nominâle) 18.990 €
Raprezentànsa parlamentâre	15 congrescìsti, 13 senatoî
Ìnno	Himno de Canarias
Cartògrafîa
	Îzoe Canâie – Localizzazione
	Îzoe Canâie – MappaMàppa fìxica de Îzoe Canâie
Scîto instituçionâle
	Wikidata · Info

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ

E Îzoe Canâie (Islas Canarias in spagnòllo) són 'n arçipélago de òrìgine vulcànica scitoòu inte l'Òcêano Atlàntico, a-o nòrd-èst de l'Àfrica, ch'o l'é a sêde de unn-a de comunitæ outònome da Spàgna, a Comunitæ Outònoma de Canâie (Comunidad Autónoma de Canarias in spagnòllo). E Canâie són unn-a de naçionalitæ stòriche do régno spagnòllo^[3]^[4] e unn-a de regioìn ultraperifériche de l'Unión Eoropêa^[5].

In sciâ bâze do sò Statûto d'Outonomîa^[6], e capitâle da comunitæ outònoma són e dôe çitæ de Santa Cruz de Tenerife e de Las Palmas de Gran Canaria^[6].

Giögrafîa

L'arçipélago de Îzoe Canâie o se conpónn-e de éutto îzoe, çìnque izoöti, éutto schéuggi e o mâ. Da-o pónto de vìsto polìtico, l'arçipélago o l'é formòu de sètte îzoe co-in'aministraçión indipendénte e unn-a, La Graciosa, ch'a l'é aministrâ cómme 'na pedanía^{[n. 1]}. E îzoe co-ina sò aministraçión són quélle de El Hierro, La Gomera, La Palma e Tenerife, che fórman a provìnsa de Santa Cruz de Tenerife, e quélle de Fuerteventura, Gran Canaria e Lanzarote, inta provìnsa de Las Palmas^{[n. 2]}. Ciù de ste îzoe chi, gh'é i izoöti dezabitæ de Montaña Clara, Alegranza, Roque del Este e Roque del Oeste che fórman l'arçipélago Chinijo insémme a l'îzoa de La Graciosa, e quéllo de Lobos, tùtti drénto a-a provìnsa de Las Palmas^{[n. 3]}. Gh'é pöi di schéuggi che se trêuvan inte ægoe de l'arçipélago, sàiva a dî quélli de Salmor, Fasnia, Bonanza, Garachico e Anaga inta provìnsa de Santa Cruz de Tenerife e quélli de Gando e Farallón de Sardina inte quélla de Gran Canaria. In sciâ fìn, o teritöio da comunitæ outònoma o l'inclùdde e ægoe d'in gîo a l'arçipélago ascì, ch'én drénto a zöna marìtima speciâle da comunitæ outònoma, determinâ da l'unión di pónti estrêmi de îzoe e di izoöti^[6]. E Canâie són l'ùnica comunitæ outònoma spagnòlla a-avéi di tòcchi de mâ cómme pàrte costitoénte da sò superfìcce^[9].

L'arçipélago o se trêuva inte l'Àfrica de nòrd-òvest, da-arénte a-a còsta do Maròcco do sùd e do Sahara de Ponénte do nòrd, tra e cordinæ 27º 37' e 29º 25' de latitùdine nòrd e 13º 20' e 18º 10' de longitùdine òvest^[10]. L'îzoa de Fuerteventura a l'é a 95 km da-a còsta africànn-a. A distànsa mìnima co-o continénte eoropêo a l'é de ciù ò mêno 940 km, sàiva a dî quélla tra l'izoöto de Alegranza e o câo de Sagres, in Portogàllo. Pi-â sò poxiçión giögràfica, l'arçipélago o l'é a región ciù a sùd e ciù a ponénte do Régno de Spàgna. Storicaménte, e Canâie són dónca stæte o pónte tra tréi continénti: l'Àfrica, l'América e l'Eoröpa^[11].

Stöia

E Canâie són stæte tórna descovèrte da-i eoropêi inte l'ànno 1312, co-o desbàrco do navegatô zenéize Lanzaòtto Maroxéllo in sce l'îzoa de Lanzarote, che da lê a l'à pigiòu o nómme.