Kölsj

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Nuts. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Kölsj is 't dialek va Kölle. 't Liek einegszins op de Limburgse dialekte: 't behuurt tot de Ripuarische dialekgroop, wie ouch 't Kèrkraods.

Woorden

Hoegduutsj	Kölsch	Limburgs	Hollensj
schieben/ziehen	däue/trecke	duje/trèkke	duwen/trèkken
etwas	jet	get	iets
Eisbein	Hämsche	sjeenkske, sjinkske	ham
Kind, Kinder	Panz, Pänz	kindj, kinger	kind, kinderen
Tante, Onkel	Uhm, Ühm	tant(e), nónk(e)/oom	tante, oom
(sterbens-)krank aussehen	beripscht ußsinn	sjterveskrank, sjterveskrank oetzeen	doodziek uitzien
nackt	bläck	naksj, naaksj, bloat	naakt
Oberbett	Plümo	dèkbèd	dekbed
oder	ov	of	of
Ossi	Pimmock	Ossi, (Oost-Duutsjer ?), Oas-Duutsjer	Oost-Duitser
Zwiebel	Ölsch, Öllisch	un	ui
reden	kalle, schwade	kalle, zjwetse, moele	praten
Schmutz, Streit	Knies	onnuts, ruzie, ruzing, sjtried	strijd, ruzie
schon, bereits	ald	al	al
schon, (ein)mal	enz	ins	eens
Spatz bzw. Fliege	Mösch	mösj en vleeg	mus en vlieg
verrückt	jeck	gek	gek
Wahlkölner	Immi	Immigrant naar Kölle	Immigrant naar Keulen
Dachstuhl, Dachboden, Dachbereich	Läuf, Läuv	zolder, zölder, uuëverloop	zolder

Väöl weurd weure oet oersjpronkelike omsjrievinge gebaore:

Akkordeon	Quetschebüggel	kwitsjbuul, kwetsjbuul,trèkzak	accordeon
Bett	Lappekeß	bèd	bed
Geizhals	Knießbüggel, Knießkopp	näöje, nèje

Andere Vokabeln sind aus mittlerweile wenig gebräuchlichen oder anders belegten Synonymen entstanden:

Tür	Pooz	duur, deur	deur
Schmerz	Ping	pien	pijn
weg	fott	voet	weg, verdwenen

Weer anger wuurd ontsjtaon oet de algemein omgangstaol:

Auto	Kess	wage, auto	auto
Wohnung	Bud	boet	woning

't oze vader op Kölsj

Dees ies 'n moderne kölsje versie van 't oze vader, van de poet Jean Jenniches (1894-1979) ^[1]

Vatterunser

Leeve Herrjott, hellich ess Dinge Name.
Vum Himmel us rejeers Do et janze Weltall
noh Dingem Welle.
Wie ne Vatter sorgs Do för de Minschheit,
die he op de Äd Di Rich erwaden deit.
Vill Nut es en der Welt, döm bedde mer:
maach doch, dat keine Minsch mieh muss
Hunger ligge.
Nemm vun uns alle Sündeschold,
domet och jederein ess jnädich de eije
Schöldner.
Helf Do uns, dat meer alle Versökunge
widderstonn,
un halt alles vun uns fähn, wat unsem
iwije Heil schade künnt.

Amen.

Brónne

↑ van de pagina 139, Jean Jenniches: Foder för Laachduve, Greven Verlag, Kölle, 2009. ISBN 978-3-7743-0435-2

Dit artikel is e sjtumpke. De kans Wikipedia helpe door 't aan te völle

[1] van de pagina 139, Jean Jenniches: Foder för Laachduve, Greven Verlag, Kölle, 2009. ISBN 978-3-7743-0435-2

[1]