Arsjipel

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

'n Arsjipel of eilandjgroep is 'n landjvorm die besteitj oet 'n kitting of e cluster aan eilenj. Arsjipelle bestaon döks inne aope zieë. Arsjipelle zeen döks vólkanische eilenj, die zeen óntstange langs oceanische rögken of vólkanische hotspots. E veurbild van 'n arsjipel óntstange door 'nen hotspot is Hawaï, 'n lankgerekdje arsjipel bestäöndje oet hóngerdje eilenj.

't Waord "arsjipel" is aafgelèdj gewaore van 'nen alternatieve naam veure Egeïsche Zieë, "Archipelagos", det litterlik "houfzieë" mèntj (oete Griekse wäörd archos "leier" en pelagos "zieë"). De Egeïsche Zieë ligk tösse Griekelandj en Törkieje en tèltj väöl eilenj. 't Waord "arsjipel" mèndje oearsprunkelik den ouch: 'n zieë mit väöl eilenj d'rin ('n eilandjzië), pas later is 't accent versjaove nao de eilenj die inne zieë ligke ('n eilandjgroep).

Arsjipelle die inne Egeïsche Zieë ligken en toet Griekelandj behuuere zeen ónger anger de Sporade, Dodekanesos enne Cyclade.

De vief grótste lenjer die oet 'n arsjipel bestaon zeen Indonesië, Japan, de Filipiene, Nuuj-Zieëlandj en 't Vereinig Keuninkriek. 't Grótste landj det in 'n arsjipel ligk is Indonesië. De arsjipel mit 't grótste aantaal aan eilenj is de Finse arsjipel.