Saskia van Uylenburgh
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Saskia (Saakje) van Uylenburgh (Leeuwarde, 2 augustus 1612 - Amsterdam, 14 juni 1642) waor de groete leefde vaan de sjèlder Rembrandt van Rijn en stoont model veur 'n deil vaan zien belaankriekste werke. 't Koppel kraog veer kinder, woevaan 'rs drei kort nao de geboorte storve. Titus, 't jongste keend, bleef 't langst in leve. Rembrandt trouwde neet mie obbenuits; daomèt zouw heer de erfenis vaan Saskia höbbe verspäöld.
Biografie
[bewirk | brón bewèrke]Saskia van Uylenburgh woort gebore in Leeuwarde, es dochter vaan de juris Rombertus van Uylenburgh en Sjoukje Ozinga. Zie waor de jongste vaan ach kinder oet 'n rieke femilie. Häöre pap waor betrokke bij de opriechting vaan de Hoegesjaol vaan Franeker. Heer woort in 1584 börgemeister vaan Leeuwarde, en daoneve aofgevaardigde vaan de provincie Friesland nao Den Haag. Heer woort in 1584 oetgenudeg in Delf veur euverlègk bij Willem de Zwijger, dee nao de maoltied door Balthasar Gerards woort vermaord. Wie Saskia zeve waor, storf häör mam, en in 1624 storf ouch häöre pap. Zoe waor zie op häör twelfde wees. Ze woort mèt häör breurke Geert en zusterke Titia opgenome in 't gezin vaan häör awwer zuster Hiskje van Uylenburgh in Sint Annaparochie, die waor getrouwd mèt de juris Gerrit van Loo, de secretaris vaan de grietenij het Bildt.
Woersjienelek lierde zie via häöre noonk, de Amsterdamse kunshandeleer Hendrick Uylenburgh, de sjèlder Rembrandt kinne, dee in deen tied wèrkde op 't atelier in de Sint Antoniesbreestraat. Op 8 juni 1633 verloofde Saskia en Rembrandt ziech. Op 10 juni 1634 teikende Rembrandt 't oondertrouw-register vaan de Oude Kerk in Amsterdam. Veur Saskia teikende dominee Johannes Silvius, dee mèt 'n nisje vaan Saskia getrouwd waor. Rembrandt maakde de volgenden daag 'n teikening in zèlverstif vaan Saskia mèt 'nen hoed en blom. De broelof voond plaots op 22 juni 1634 in Sint Annaparochie. Vaan Rembrandt's femilie waor niemes aonwezeg. 't Houwelek woord ingezegend door Ds. Rudolphus Hermanus Luinga. Saskia woende in deen tied in Franeker, want zie heelp häöre zwaoger Johannes Maccovius, 'ne Poolse hoeglieraar, naotot zien vrouw Antje gestorve waor.
In 1636 beveel Saskia vaan häören ierste zoon, mer Rombertus storf twie maond nao de geboorte. In 1638 storf ouch Cornelia, 't twiede keend, inkel weke nao de geboorte. In 1639 verhuisde 't echpaar vaan de Nieuwe Doelenstraat nao wat allewijl de Jodenbreestraat heit. In 1640 woort ouch 't daarde keend begraove. In 1641 woort Titus gebore en dee zouw 'n belaankrieke plaots innumme in 't leve vaan Rembrandt.
In 1642 storf Saskia op 29-jaorige leeftied, al-evel aon tuberculose. Zie woort begraove in de Oude Kerk in Amsterdam. Rembrandt, dee kort daoveur de Nachtwacht had aofgemaak, riechde ziech nao häören doed tien jaor lang op etse en teikeninge. In 1649, 't jaor tot heer ruizing kraog mèt de min Geertje Dircx, die mèt häöm wèlde trouwe, zouw Rembrandt gaaroet niks producere. In 1663 heet heer 't graaf vaan Saskia verkoch, um Hendrickje Stoffels te kinne laote begraove.