Kathedraal
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
'n Kathedraal of in Nederland ouch waal domkèrk geneump, in Italië duomo, ies de hoofkerk van 'n bisdóm en van de biesjop. Alle genoatsjappe die 'n indeiling in biesdómme kènne, höbbe kathedrale; naeve de Roams-Kathelieke Kèrk zint dat beveurbeeld ouch de Anglicaanse Kèrk en de Oud-Kathelieke Kèrk. Binne op 't preesterkoar sjteit de cathedra (de biesjopszetel) opgesjtèld. De biesjop deit hie de preesterwiejinge en ander plechtighede. 't Kapittel of kanunnike (college van geistelike adviseursj) hèlt hie zien vas koargebed. Kathedrale zint meistal groate, weuste geboewe mèt rieke verseringe.
Limburgse kathedrale
[bewirk | brón bewèrke]- de Dóm van Remung gewiejd aan de heilige Christoffel
- in Hasselt: de St.-Quintinuskathedraal
Nederlandse kathedrale
[bewirk | brón bewèrke]De meiste kathedrale zint veurmalige parochiekèrke, die op 'n gegeve moment tot kathedraal zint verheve. Allein de Haarlemse St. Bavo en dom van Utrech zint es kathedraal geboewd. Saer 1580 ies de dom gein kathedraal miè.
- Roams-kathelieke kathedrale
- Sint-Jan in Den Bosch
- In Utrech de Catharinakathedraal
- In Breda: Antoniuskathedraal
- In Groninge: Joepkathedraal
- In Haarlem: Bavokathedraal
- In Rotterdam: Laurentius- en Elisabethkathedraal
- In Deventer: de Lebuïnus
- In Remunj : De St. Christoffelkathedraal
- Oudkathelieke kathedrale
- De Sint-Gertrudiskathedraal in Utrech
Belzje kathedrale
[bewirk | brón bewèrke]- Slevevrouwe van Doornik (es kathedraal geboewd)
- De ouw kathedraal van Luuk, de Lambertus, ies in de Franse revolutie in 1795 aafgebroke.
- In Luuk de Saint Paul
- In Brussel de Kathedraal van de heilige Michiel en Goedele
- In Antwerpe: Slevevrouwe kathedraal
- In Brugge de Donaaskathedraal, daonao de Salvatorkathedraal
- In Gent de St. Baafs kathedraal
- In Name: Cathédrale Saint Aubain
- In Malmedy: St. Pièter, Paulus en Quirin
- In Ieper: de St. Maartenskathedraal
Duutsje kathedrale
[bewirk | brón bewèrke]- In Kölle, d'r Dóm van Kölle
- In Aoke, d'r Dóm van Aoke
Kathedrale in Frankriek
[bewirk | brón bewèrke]Bekènde, gotische kathedrale in Frankriek sjtoon in Aix-en-Provence, Albi, Amiens, Angers, Angoulême, Auch, Autun, Auxerre, Avignon, Bayeux, Beauvais, Blois, Bourges, Chartres,Clermont-Ferrand, Laon, Limoges, Le Mans, Metz, Montpelier, Noyon, Orléans, Paries, Poitiers, Reims, Rouen, Sens, Sint-Omaars, Soissons, Straatsburg, Tours en Verdun
Kathedrale in Ingeland
[bewirk | brón bewèrke]Kathedrale in Ingeland binne de bisdomme van de Anglicaanse Kerk sjtoon in: Bristol, Canterbury, Carlisle, Chester, Chichester, Coventry, Durham, Ely, Exeter, Gloucester, Hereford, Lichfield, Lincoln , Liverpool, St Paul's Cathedral in Londen, Manchester, Norwich, Oxford, Peterborough, Ripon, Rochester, Salisbury, Southwark, St. Albans, Wells, Winchester, Worcester, York,
(Katholieke kèrke) in Bristol en Westminster in Londen.
Beroemde kathedrale in ander leng
[bewirk | brón bewèrke]sjtoon in: Roame, de Jan van Lateranen (biesjopskèrk van de paus), Barcelona, Florence, Lausanne, Milaan, Santiago de Compostela, Paramaribo (groatste houte geboew van Latiens-Amerika, Pisa, Praag, Speyer, Wene, Yamoussoukro.
De Hagia Sophia in de Turkse stad Istanboel is e noch bestoand geboew dat va 537 - 1453 'ng kathedraal woar, gedurende die ganse tied zelfs de groeëtste van de ganse welt. Doanoa is 't 'ng moskee gewoeëde en ooch noch e museum. Op 24 juli 2020 is de Hagia Sofia wer 'ng moskee gewoeëde.
Trivia
[bewirk | brón bewèrke]- In Belsj liek 'n aantal mienkathedrale woavan ein oet de jaor 30 van de 20e ièw in Eisde
- De sjtasie van Antwerpen-Centraal weurt ouh waal sjpoorweegkathedraal geneump.
- 't Zoniënwoud mèt zien beukeleie neump me beukekathedraal.
- Felix Timmermans besjreef de veerdubbel riej olme op de Lierse ves es kathedraal.