Spieënkroed
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Spieënkroed, hanekluuetjes of wrattekroed (Ficaria verna subsp. bulbilifer of Ranunculus ficaria subsp. bulbifer) is 'ne lieëgblievendje veurjaorsbleujer dae behuuertj toete ranónkelfemielje (Ranunculaceae). De vouksnaam spieënkroed is aafgelèdj vanne vorm vanne knub, die klein spieënkes gelieke. De blajer van 't spieënkroed zeen vergiftig wen de plantj in bleuj steit; veure plantj bleutj kan me-n aevel veilig de blajer aeten in slaaj. Den is 't 'n gooj brón veur vitamien C.
Spieënkroed wuuertj toet 30 cm hoeag en bleutj van mieërt toet mei. De hertvörmige blajer zitten anen oetènj van 'ne lange blaadsteel. De gael blome höbben ach toet twellef kroeanblajer en drie greun klechblajer, 'n aafwieking t'n opzich vanne anger leje vanne ranonkelfemielje. Bie slech waer blieve de blome toe en wen de zón sjientj spreie zie zich wied aop. De plantj vörmen 'n saort aan tepiet det meistes neet hoger is es 10 cm. Nao de bleuj sturf 't plantjdeil baove de gróndj aaf en blieve óngere gróndj knubkes van inkel millimaeter euver veur 't volgendj jaor. Bieje zejlinge truf me slechs eine zaodlob aan; de plantj huuertj es lid vanne ranonkelfemielje aevel toete twieëzaodlobbige. De twieëdje zaodlob waas oearsprunkelik waal dao, mer is verzwónje.
Spieënkroed kump algemein veur op vöchtige grunj, langs nate bósrenj en slaotkantje. 't Versprèdj zich zowaal door zaodvörming en verspreijing es door knul. Dees litste greuje neet allein inne gróndj, mer ouch es breujknul innen oksele vanne blaadstele. Innen haof is spieënkroed e gedeijig plentje, mer 't mót waal good inne handj waere gehaje, ómdet 't zich anges te snel versprèdj.
Taxonomie
[bewirk | brón bewèrke]Vreuger woort 't spieënkroed gezeen es 'n óngerdeil vanne bótterblome, mer allewiel vörmp 't zien eige geslech.