Euverheid

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Remunjs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

De euverheid is 't hoogste gezag op e bepaold gróndjgebied.

In Nederlandj is 'n parlementair democratie. Dao-in haet de volksvertaengeweurdiging, 't parlement, de litste zègkensjap. Wiejer besjteit de euverheid oet 'n regering mit e sjtaotshouf. Det is in Nederlandj de keuning of de keuningin. Ouch de gekaoze volksvertaengeweurdigers in de provincie (de provinciaal sjtaote) en besjtuurders van de provincie (Gedeputeerde en Goevernäör, of Commissaris van de Keuning) zeen óngerdeil van de euverheid. Juus wie de volksvertaengeweurdigers in de gemeinte (gemeinteraoje) en de gemeintebesjtuuders (wèthajers en börgemeister) bie de euverheid heure. Bie de euverheid werke teendoezjende amtenere. Sómmige bereie beleid en wètgaeving veur; anger veure beleid oet (pliesie, militaire, lerare in 't aopenbaar óngerrich).

De Gróndjwèt regelt in groeate liene wie de euverheid oetzuut. De Gróndjwèt regelt ouch welke rechte börgers höbbe taengeneuver die euverheid en welke plichte de euverheid haet taengeneuver de börgers.

De federaal regering lèd 't centraal besjtuur in Belsj. De gróndjwètsherzeninge van de aafgeloupe viefentwintjig jaor höbbe d'rveur gezörg det hieël väöl beveugheje noe ane nuuj deilsjtaote valle. Meh ze is nog waal beveug veur 't boetelandjs en Europees beleid, defensie, justitie en pliesie, volksgezóndjheid, sociaal zekerheid, belastinge, 't macro-economisch beleid en de tewerksjtèlling, 't weitesjapsbeleid, mobiliteit en de telecommunicatie.

De federaal regering haet minstes viefteen ministers. Same vörme ze de ministerraod wovan de eerste minister de eerste ónger zien gelieke is. De ministers en de eerste minister waere beneump door de keuning en zeen meistal veer jaor in functie. Ze mótte verantjweurdig aaflègke aan 't Belgisch parlement, det besjteit oet ein Kamer en ein Senaat. Ze höbbe 'n eige kabinet (al zölle dees eweggaon) en werke same mit de administatie die euvereinsjtump mit häör beveugheje. Ministers en regering euverlègke ouch mit de deilsjtaotregeringe, politieke partieje, werkgaevers en werknummers, de media, alderlei sociaal organisaties, sjtej en gemeinte, 't leger, de universiteite, euverheidsbedriever en zo wiejer.