Enkhuizen

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Enkhuizen (Westfries: Inghuze) is 'n stad en gemeinte in de Nederlandse provincie Noord-Holland, in de uterste oospunt vaan Wesfriesland. 't Oppervlak bedräög 14,31 km², boevaan 1,78 km² water; per 1 juni 2005 woene hei 17.387 lui. De gemeinte Enkhuizen besleit boete 't stedsje ouch 't dörp Oosterdijk en de naobersjap Westeinde. Mèt 'ne diek (de Houtribdiek) is Enkhuizen verboonde mèt Lelystad; 't ligk aon 't IJsselmeer en 't Markermeer. 't Is 't indpunt vaan 't spoor vaan Alkmaar nao Enkhuizen.

Enkhuizen is mer e tertiair verzörgingscentrum en heet zien veurnaomste take aon Hoorn verlore. De gemeinte kint väöl tuinbouw en 'n zaodveredelingsindustrie, meh drejt veural op 't toerisme. De stad heet verbindinge mèt Alkmaar en Amsterdam euver 't spoor, en nao Lelystad rijt 'n bös; wijer evels ligk 't in relatief isolatie. Poontvere nao Urk en Stavoren zien allein vaan toeristisch belaank. Es euverluipgebeed oet de Randstad (veural oet Amsterdam) is 't minder belangriek es Hoorn. De vèsserij is belaankriek in beteikenis gesloonke.

Enkhuizen besteit veur 't groetste deil oet zien aw stadskern, die opvallend groet is; eineg boetemörse bebouwing oontstoont pas nao 1950. Dees stadskern heet 'n good bewaorde veste mèt hei en dao nog spore vaan de aw walmör, en besteit veur e good deil oet monumintaal aw pande. 't Bekindste monumint is de Drommedaris, gebouwd in 1540, oetgebreid in 1649, mèt klokkespeul vaan de Gebreurs Hemony. De Pancreaskèrk, ouch mèt chromatisch klokkespeul, heet 'nen imposanten torie. Wijer zien de Waog en de waterpoorte vaan belaank.

Enkhuizen begós in de middeliewe es dörp vaan hieringvèssers. In 1355 woort Enkhuizen mèt 't naobereg dörp Gommerskerspel vereineg en kraog 't stadsrechte. In de iewe dao-op greujde 't, door zien strategisch ligking aon de Zuiderzie, oet tot vestingstad vaan de graaf vaan Holland, dewijl de vèsserij en de handel op de Ooszie ummer touwnaome. Vaanaof de zeventiende iew bleujde 't oongemein snel op tot 't op zie huugdepunt 25.000 inwoeners had, en 'n kamer in de VOC. Daomèt euvertrof 't Medemblik en Hoorn en waor 't 'ne sterke concurrent vaan Amsterdam.

Vaanaof 't ind vaan die iew trooj 't verval in: Amsterdam woort de einege stad van belaank aon de Zuiderzie en überhaupt naom de handel in deen tied aof. Enkhuizen verveel tot mer e paar doezend inwoeners en woort bekans 'n spookstad. De negentiende iew brach dao wieneg verandering in: Enkhuizen leefde noe allein vaan de vèsvangs en waor daomèt op 't niveau vaan Urk, Marken en Volendam. Intrèssant genóg zuut me tot in 't dialek vaan Enkhuizen de Zuid-Hollandsen invlood aofgenome waor en de verwantsjap mèt de dialekte vaan ander vèssersplaotse aon de Zuiderzie sterk waor. Nao de aofsleting vaan de Zuiderzie door d'n Aofsleetdiek woort ouch de hieringvèsserij oonmeugelek. Pas nao d'n Twiede Wereldoorlog kós de stad weer oetbreie; veural 't toerisme brach ze trök op hoeg economisch niveau.

• Website vaan de gemeinte

Provincie Noord-Holland
Aalsmeer · Alkmaar · Amstelveen · Amsterdam · Bergen · Beverwijk · Blaricum · Bloemendaal · Castricum · Den Helder · Diemen · Dijk en Waard · Drechterland · Edam-Volendam · Enkhuizen · Gooise Meren · Haarlem · Haarlemmermeer · Heemskerk · Heemstede · Heiloo · Hilversum · Hollands Kroon · Hoorn · Huizen · Koggenland · Landsmeer · Laren · Medemblik · Oostzaan · Opmeer · Ouder-Amstel · Purmerend · Schagen · Stede Broec · Texel · Uitgeest · Uithoorn · Velsen · Waterland · Wijdemeren · Wormerland · Zaanstad · Zandvoort
Opgeheve gemeintes