Odonymie

D'Odonymie, eng Ënnerkategorie vun der Toponymie, ass d'Ënnersiche vun den Odonymmen, den Eegennimm vun de Verkéiersweeër. En Odonym kann den Numm vun enger Strooss, enger Plaz, engem Wee, asw. sinn.

Gemenkerhand besteet en Odonym aus zwéin Deeler: aus engem individuellen Numm (« Pierre Dupong », « Schoul » asw.) an enger Indikatioun iwwer den Typ vum Verkéierswee (Strooss, Boulevard, Avenue, ...). Normalerweis ass en Odonym en Element vun enger Postadress.

• 
  Schëld zu Westminster (London)...
• 
  zu Paräis...
• 
  zu Berlin...
• 
  an zu Léck: heiansdo e bëssen ironesch…

D'Wuert « odonym » kënnt aus dem Algriicheschen ὁδός (hodós), « Strooss », an dem Suffix « -nym », deen och aus dem Algriichesche staamt (vun ὄνομα (ónoma, « Numm »).

Typescherweis besteet en Odonym aus zwéin oder dräi Deeler :

1. engem Sammelbegrëff deen den Typ vum Verkéierswee ugëtt;
2. engem spezifeschen Numm deen der Strooss hiren Numm gëtt ;
3. an - jee nodeem a wat fir enger Sprooch et ass - enger Prepositioun déi déi zwéin Deeler matenee verbënnt: am Franséischen z. B. « de » (rue de Paris), « au » (cité au Bois) oder am Lëtzebuergeschen « op » (Op der Schanz), « bei » (Bei der Härewiss), ...

E klasseschen Odonym ass z. B. Haaptstrooss, Kierchewee, Schoulstrooss oder Main Street, Strada Nuova, Berliner Straße, Route nationale 7. Verschidde Weeër hu kee Sammelbegrëff (Strooss, Plaz, ...) an hirem Numm, sou z. B. Knuedler, Wissgaart, An Aessen oder La Canebière (zu Marseille), Unter den Linden (zu Berlin).

Ëmgedréit gëtt et och verschidden Odonymmen déi kee spezifeschen Numm hunn: Op der Strooss, The Mall (zu London) oder Boulevard (zu Atlanta).

• 
  E klasseschen Odonym
• 
  ... an nach een.
• 
  Ouni Sammelbegrëff...
• 
  ... an ouni spezifeschen Numm (zu Hiefenech).

An engem Odonym kann zousätzlech och eng Himmelsrichtung derbäi sinn (Ost, West, Nord, Süd oder d'Quadranten Nord-West, Nord-Ost, Süd-West, Süd-Ost), dëst haaptsächlech a Stied déi hir Stroossen nom Muster vun enge Schachbriet ugeluecht hunn: East Roosevelt Boulevard, 14th Street NW, etc.

Et kënnen awer och aner Beschreiwungen derbäi si wéi « iewescht / ënnescht », (Am ieweschte Flouer, am ënneschte Flouer), « al / nei », asw.

An der Stad Lëtzebuerg gëtt et 781 Odonymmen^[1]; nom Typ opgedeelt sinn et:

Verschidde Stroosse sinn nom Typ vum Handel benannt deen do bedriwwe gëtt oder gouf. Dëst gëtt hautdesdaags awer ëmmer manner gemaach, mä Nimm déi bestinn, bleiwen erhalen.

Beispiller:

• Fëschmaart (Rue du Marché-aux-Poissons),
• Krautmaart (Rue du Marché-aux-Herbes) a
• Fleeschiergaass (Rue de la Boucherie) a
• Rue des Tanneurs an der Stad Lëtzebuerg

Verschidde Stroosse ginn einfach no hirer Charakteristik genannt.

Beispiller:

• Groussgaass (Grand-Rue);
• Breedewee (Rue Large);
• Rue Pavée (Paräis), eng vun den éischte Stroossen am Quartier wou Paweesteng geluecht goufen;
• Nine Mile Ride ("9-Meile-Strooss") vu Bracknell op Finchampstead an der Grofschaft Berkshire, am Vereenegte Kinnekräich.

Eng ganz Rëtsch Stroosse sinn no den Uertschafte genannt wou se hi féieren. D'Uertschaft kann awer och wäit ewech sinn oder iwwerhaapt keen Zesummenhank mat der Strooss hunn.

• D'Tréierer-Strooss um Cents, op franséisch alt Rue de Trèves a Route de Trèves.

Eng Strooss gëtt op Franséisch Route genannt wa se tatsächlech an déi Uertschaft féiert. Soss, gëtt se Rue genannt. Stroossbuerger-Strooss féiert net op Stroossbuerg, d'Route de Trèves oder Lonkecher-Strooss (Route de Longwy) dogéint schonn op Tréier (fréier mol) respektiv op Lonkech. (D'Rue de Trèves ass dogéint awer net déi fréier Strooss déi op Tréier gefouert huet.)

D'Strooss kann op hirem Verlaf den Numm och änneren: d'Nationalstrooss 7 heescht z. B. am leschten Deel an der Stad Lëtzebuerg Beggener-Strooss (rue de Beggen), zu Walfer Lëtzebuerger-Strooss (Route de Luxembourg) an duerno Dikrecher-Strooss (Route de Diekirch), zu Heeschdref an zu Hielem erëm Lëtzebuerger-Strooss (Rue de Luxembourg a route de Luxembourg), Haaptstrooss (Route Principale) an Dikrecher-Strooss (Rue de Diekirch) zu Lëntgen asw.

Als Variant gi Stroossen och alt emol no zwou Uertschafte genannt:

• Dikrech-Iechternach-Strooss (rue de Diekirch-Echternach) zu Bettenduerf
• Zu Marseille a Frankräich, wou de chemin du Merlan à La Rose d'Quartiere Merlan mat La Rose verbënnt;

Eng Strooss kann awer och genannt ginn no enger Uertschaft wou se net hiféiert: den Newbury bypass (« Contournement vun Newbury ») féiert ebe grad laanscht d'Uertschaft Newbury (Vereenegt Kinnekräich).

• 
  Eng Strooss zu Bus...
• 
  Waldbriedemes...
• 
  Uewerkuer...
• 
  Manternach...
• 
  an am Rollengergronn. Dës Strooss féiert awer net op Dormans.

Bei nei ugeluechte Stroosse ginn net seelen déi al Flouernimm iwwerholl; zu Lëtzebuerg z. B. a Fäll wéi Brillstrooss, Am Brill, Am Krëpent (Bäerdref), Um Railand (Jonglënster), Um Knupp (Nacher), asw.

Verschidde Stroossen hunn den Numm vu méi oder manner prominente Persounen; hei gëtt et eng Abberzuel vu Méiglechkeeten :

• Eng Perséinlechkeet déi an der Strooss oder der Ëmgéigend gebuer gouf, gewunnt oder geschafft huet. Zum Beispill, d'Rue Laurent Menager am Pafendall dréit den Numm vum Museker deen do am Quartier gebuer gouf;
• eng Perséinlechkeet aus der Geschicht, wéi z. B. dRue Adolphe an de Boulevard Grande-Duchesse Charlotte (Stad Lëtzebuerg) oder dCité Grand-Duc Jean (Walfer), Stroossen där hiren Numm u fréier Grand-Ducen erënnert;
• eng Persoun déi an direkter Verbindung mat der Strooss oder der Ëmgéigend steet. An der Stad Lëtzebuerg zum Beispill dRue Paul-Séjourné, genannt nom Ingenieur deen d'Nei Bréck quasi iwwer dëser Strooss gebaut huet, oder dRue Marconi, genannt nom Radiospionéier Guglielmo Marconi, déi bei d'Villa Louvigny féiert, de fréiere Sëtz vun RTL.

De nationale Fraerot (CnfL) sensibiliséiert zanter 2020 d'Gemenge mam Projet Rues au féminin, fir datt si méi Stroossen no Frae solle benennen. Wa bis 2020 eng 17% vun de Stroossen no Männer benannt waren, esou hu weiblech Perséinlechkeete just 2,2% ausgemaach. Am Kader vum Internationale Fraendag hunn 2022 14 Gemengen 131 Stroossen, resp. ëffentlech Plazen am Mount Mäerz symbolesch ëmbenannt.^[2]

Mat e puer Ausname gi Stroossen eréischt nom Doud vun enger Perséinlechkeet no hir benannt; Ausname sinn z. B. d'Robert Goebbels-Strooss zu Schengen, d'Rue Jacques Santer zu Jonglënster an d'Stroossen, déi scho viru sengem Doud nom Grand-Duc Jean genannt gi sinn.

• 
  Pafendall: de Laurent Menager gouf do gebuer.
• 
  Als Referenz un eis Dynastie...
• 
• 
• 
  Zu Ierpeldeng, eng Strooss genannt no engem Schoulmeeschter.
• 
  Zu Schenge gouf d'Strooss nach zu Liefzäite vum Robert Goebbels genannt.
• 
  Zu Leideleng gouf am Mäerz 2022 den Neihaisches-Bierg symbolesch a Rue Louise Welter ëmbenannt.

Eng Rëtsch vu Stroossen oder Plaze sinn no engem Evenement benannt dat op engem gewëssen Datum war.

Zu Lëtzebuerg gëtt dacks un d'Enn vun der däitscher Besatzung an d'Liberatioun duerch d'Amerikaner erënnert:  Rue du 10 (Dix, X) septembre (Dippech, Käerjeng, Lëtzebuerg, Esch-Uelzecht, Stroossen, Schieren, Wolz, ...) an Rue du 11 (Onze) septembre (Dikrech).

• 
  Déi lescht preisesch Zaldoten hunn d'Festung Lëtzebuerg verlooss an zwéi Lëtzebuerger Jeeër-Batalliounen zéien an d'Stad eran.
• 
  Strooss déi em d'Joerhonnertwenn vum 19. zum 20. Joerhonnert an der aler Gemeng Hollerech ugeluecht gouf.
• 
  1944: Befreiung duerch d'Amerikaner, 1944.

Stroossen déi an engem Quartier beienee leien, ginn dacks am Kader vun engem bestëmmten Theema genannt: no Planzen (Rue des Bleuets, rue des Muguets, rue des Marguerites, ...) um Weimeschhaff, no Museker (rue Ludwig van Beethoven, rue Wolfgang Amadeus Mozart, rue Henri Pensis, ...) zu Gaasperech , oder och alt emol no Museksstiler (Avenue du Rock'n'roll, Avenue du Swing, Boulevard du Jazz, ...) um Belval.

• 
  D'Blummen um Weimeschhaff: Karblummen,
• 
  Feierblummen,
• 
  a Meeréisercher.
• 
  D'Museker zu Gaasperech...
• 
• 

Vill Stroossen déi nom Muster vun engem Schachbriet ugeluecht goufen, ginn dacks nummeréiert fir se kënne par Rapport zu aneren ze situéieren. Zu Washington goufen d'Nord-Süd-Stroossen ursprénglech - beim Capitol ugefaangen - mat Nummere benannt an d'Ost-West-Stroosse mat Buschtawen, all Kéier a steigender Reiefolleg. Mam Wuesse vun der Stad, goufen dunn - no der W-Strooss, zweesilbeg Nimm gewielt (z. B. Belmont Street, Clifton Street, Euclid Street), dunn dräisilbeg Nimm (Allison Street, Buchanan Street, etc.), a schlussendlech Nimm a Verbindung mat Blummen an Traisch (Aspen Street, Butternut Street, Cedar Street, etc.), allkéiers an alphabetescher Reiefolleg.

• 
  New York: Schëld mam Stroossennumm vun der 5. Avenue...
• 
  Kräizung 102. Avenue an 88. Strooss.
• 
  Schëlter op der Kräizung vun der 5. Strooss (Nord-Süd) an der H-Strooss (Ost-West) zu Washington D.C. Déi Stroosse leien am chineesesche Quartier an hunn dowéinst och eng Iwwersetzung drënner.

Déi 781 Odonymmen an der Stad kënnen an dës Kategorien opgedeelt ginn:

D'Nimm vun de Stroosse kënnen am Laf vun der Zäit geännert ginn.

Zu Metz gouf de Kaiser Wilhelm Ring 1918 an Avenue du Maréchal Foch ëmgenannt.

• 
  1947 gouf zu Berlin d'Karlstraße a Max Reinhardtstraße ëmbenannt
• 
  Aus der Schützenstraße (Berlin-Mitte) gouf 1966 d'Reinhold-Huhn-Straße
• 
  1974 krut an der Stad d'Lëtzebuerg d'Arsenalstrooss och en neien Numm.

Stroossennimm kënnen och duerch politesch Changementer geännert ginn. Sou goufe vum däitsche Besatzer eng Abberzuel Stroossen "agedäitscht" oder ëmbenannt, well se net mat der däitscher Politik am Aklank waren. Dozou e puer Beispiller aus der Stad Lëtzebuerg^[3]:

• Boulevard d'Avranches gouf Moselstraße
• Place Joseph II^[4] gouf Kaiser-Josef-Platz
• Rue des États-Unis gouf Theodor-Körner-Straße
• Place de France gouf Maximilianplatz
• Avenue de la Liberté gouf Adolf-Hitler-Straße

Nom Krich krute si meeschtens hire fréieren Numm zeréck; verschidden aner Stroosse goufen zousätzlech ëmgenannt, fir un Affer vum Krich, oder un d'Liberatioun, z'erënneren.

Déi aktuell Place de la République zu Caen housch Place Royale wéi se am 17. Joerhonnert ugeluecht gouf, du Place de la Liberté wärend der Franséischer Revolutioun, duerno erëm Place Royale, ier se am Joer 1883 dunn hiren haitegen Numm kritt huet.

Stroosse kënne och ëmgenannt gi fir en Evenement oder eng Perséinlechkeet ze feieren. Zu Paräis goufe sou z. B. 2003 Deeler vum Quai des Tuileries a vum Quai du Louvre a Quai François-Miterrand ëmbenannt, fir un de fréiere franséische President z'erënneren.

Am Géigesaz dozou kënnt et och vir, datt Stroossen ëmbenannt gi well hiren Numm mat eppes Negativem a Verbindung gesat gëtt. Wéinst engem déidleche Zuchaccident 1918 an der Malbone Street zu New York, krut dës Strooss duerno den Numm Empire Boulevard.

Zu Montréal gouf d'rue Cadieux a rue de Bullion ëmbenannt, well den ursprénglechen Numm mat Bordellen a Verbindung bruecht gouf, déi fréier op där Plaz waren.

Wärend der Franséischer Revolutioun gouf an der Uewerstad déi fréier Rue du Gouvernement an Rue du Palais de Justice ëmgedeeft^[5].

Nodeems den 1. Juni 1920 d'Gemeng Hollerech (zesumme mat de Gemengen Hamm a Rollengergronn) mat der Stad Lëtzebuerg fusionéiert haten, war et néideg gi verschiddene Stroossen nei Nimm ze ginn, fir ze verhënneren, datt et de selwechten Odonym e puermol an enger Gemeng géif. Déi fréier Nilles-Strooss um Plateau Bourbon gouf sou de 16. Mee 1925 a Stroossbuerger-Strooss ëmbenannt^[6]; zu Bouneweg gouf d'Rue Berchem an Rue Auguste Letellier ëmbenannt^[6].

Eng Rëtsch Ännerunge goufen den 29. Dezember 1945 vum Gemengerot beschloss:

• Am Garer Quartier huet déi aktuell Rue Jean Origer bis deemools Siegfried-Strooss geheescht^[7],
• d'Gaarde-Strooss um Lampertsbierg gouf an Rue Nicolas Ries ëmgedeeft^[8],
• nom Enn vum Zweete Weltkrich gouf - fir un zwou entscheedend Schluechten z'erënneren - den deemolege Boulevard de la Pétrusse op zwéin Odonymmen opgedeelt: Boulevard de Stalingrad vun der Antwerpener Strooss bis op d'Metzer Plaz a Boulevard d'El Alamain fir den aneren Deel, vun der Metzer Plaz bis bei d'Al Avenue. 1947 resp. 1954 gouf awer erëm den ursprénglechen Numm agefouert deen d'Strooss dann och nach bis haut dréit^[9].

Déi aktuell Avenue Émile-Reuter huet fréier Avenue de l'Arsenal geheescht; duerch Decisioun vum Gemengerot vum 24. Oktober a 25. November 1974 gouf d'Strooss nom fréiere Staatsminister Émile Reuter genannt, wat deemools net onëmstridde war, well muncheree wollt, datt den Numm weiderhi sollt un déi militäresch Vergaangenheet vun der Stad als Festung erënneren.

Um Verluerekascht krut 1974 déi fréier Rue des Sports en neien Numm: Rue Pierre de Coubertin.

Eng Rëtsch vu Stroossen déi an den 1920er Joren am Kader vum Bau vum Escher Spidol do ronderëm ugeluecht goufen, hunn am Laf vun der Zäit en neie Numm kritt^[10]:

• D'Rue du Parc gouf an Rue du Fossé ëmbenannt;
• aus der Rue des Fleurs gouf d'Rue Mathias Koener;
• d'Rue du Soleil gouf Rue Wurth-Paquet genannt.

Nom Zweete Weltkrich goufen dunn och nach eng Rei Stroossen ëmbenannt:

• Aus der Rue Neuve gouf d'Rue de la Libération;
• d'Rue des Prés ass d'Rue du X Septembre ginn;
• d'Place du Brill ass an Place de la Résistance ëmgenannt ginn;
• d'Place du Marché krut den neien Numm Place de l'Hôtel de Ville.
• aus der Rue et place Adolphe-Émile ass d'Rue et place de Stalingrad ginn.

D'Stroossennimm kënnen och enger Ännerung ënnerleien, wann d'offiziell Sprooch ännert. Nom Doud vum Francisco Franco, krut Katalounien de Statut vun enger autonomer Gemeinschaft an déi d'Katalounesch (catalan) zielt och als offiziell Sprooch. Verschidde Stroosse kruten dunn e ganz aneren Numm, anerer goufen op catalan iwwersat; z. B. gouf aus der calle San Pablo (rue Saint-Paul) zu Barcelona esou d'carrer Sant Pau.

• 
  De Katalouneschen Numm vun der fréierer calle San Pablo.
• 
  Uewen Katalounesch, ënne Spuenesch.
• 
  Uewe Spuenesch, ënne Katalounesch.

Den Numm vun enger Strooss ka sech och liicht änneren, wann et Upassunge vun der Schreifweis ginn. Sou gouf d'Dräikinneksgaass an der Stad Lëtzebuerg emol fälschlecherweis mat Dreikinneksgaass bezeechent.

• 
  Schëld mat der (aler) falscher...
• 
  ... an der richteger Schreifweis.
• 
  Knuedler oder...
• 
  Knuedeler?

Am Kader vum internationale Weltfraendag 2021 gouf vum nationale Fraerot zu Lëtzebuerg d'Aktioun « Affichons l'égalité » an d'Liewe geruff. Tëscht dem 8. an 31. Mäerz goufe provisoresch a symbolesch 183 Stroossen a Plazen uechter Land „ëmgenannt“. Nieft hirem offiziellen Odonym krute s'en zousätzlecht Schëld mat engem Stroossennumm vun enger Fra. Et goung drëm fir verdéngschtvolle Frae méi Visibilitéit ze ginn.

Bei der Aktioun déi zesumme mam Syvicol organiséiert gouf hu 15 Gemenge matgemaach an 133 Frae goufe sou – op d'mannst eng Zäitlaang – geéiert^[11].

Sou wéi all Land, wëllen am Allgemengen och déi grouss Stied verschidde Wäerter vermëttelen. Se kënnen dat och deelweis maachen, well d'Stroossennimm vun de Gemenge bestëmmt ginn.  All Stad verdeedegt iwwer seng Stroossennimm d'Bild wéi se sech selwer gesäit; gemenkerhand ënnerstëtzen d'Awunner och dëst Bild vun hirer Stad. Eng reliéis Stad stellt dann haaptsächlech seng Helleg Symboler a reliéis Gebaier an de Virdergrond: rue du Mausolée oder place de la Miséricorde. Eng Stad déi sech avantgardistesch gesäit wat den Urbanismus ugeet, wielt dann z. B. haaptsächlech Nimm vu groussen Architekten. Eng Stad déi op hir kämpferesch a couragéiert Geschicht houfreg ass, nennt Stroossen no engem Zaldot; sou ass Paräis weltwäit - viru London - déi Stad mat de meeschten Odonymme vun Offizéier oder Genereel.

Jee no de Länner weist déi politesch Orientatioun en anert Bild. An England z. B. gëtt absënns Wäert geluecht op d'brittescht Imperium. A Frankräich gëtt et an de meeschte Stied eng Strooss oder eng Plaz déi op d'Republik verweisen. An Amerika gëtt d'Onofhängegkeet héich gehalen, iwwerdeems an Däitschland dacks Referenz gemaach gëtt op Philosophen a Komponisten.

Et ass rar fir Odonymmen ze fannen, déi relativ heefeg an alle Länner gebraucht géifen. Natierlech erënneren quasi iwwerall Plazen oder Stroossen un Amerika (Rue des États-Unis) a wëllen domat dat theoreetescht gemeinsaamt Bild vun der westlecher Welt ervirsträichen. Den Odonym « États-Unis » gouf vill an den 1960er a 70er Joren an neie Quartiere gebraucht fir op d'wirtschaftlech Reussite hinzeweisen.

Et ass zimmlech schwiereg fir Perséinlechkeeten ze fannen, deenen hiren Numm iwwer all Landesgrenzen ewechgeholl gëtt fir eng Strooss ze nennen. Ausname sinn Odonymme wéi Mozart, Martin Luther King oder Kennedy.

Et gëtt och eng Rëtsch Kontradiktiounen an den Odonymmen: sou goufen absënns an den 1960er Jore Stroossen an neie Wunngebidder a Stied, mat ländlechen Nimm genannt: Stroossen déi nom Neelchesbam, der Weid (rue des Lilas, rue des Saules) oder esouguer no Kanarievulle (rue des Canaris) benannt goufen. Dës Allerweltsnimm sinn einfach z'identifizéieren, si liicht ze verhalen an hu weeder politesch, nach reliéis oder historesch sensibel Wäerter. Am Géigesaz gi se awer keng Informatioun iwwer d'Stad, se si reng fonctionnell.

Um Belval huet den Odonym vun enger Strooss zäitweileg zu Onstëmmegkeeten tëscht de Gemengenautoritéite vun Esch a Suessem gefouert. Et geet ëm déi Strooss, déi parallel a westlech vun der Porte de France, vun der Avenue du Swing a Richtung Norde bis op d'Héicht vum Boulevard des Lumières verleeft. Nodeems d'Grenz tëscht den zwou Gemengen 2018 geriicht gouf, geet se de laange Wee duerch d'Strooss (no Norde gekuckt, tëscht der Fuerbunn an dem rietsen Trottoir). 2009 hat déi Suessemer Gemeng der Strooss dräi verschidden Odonymme ginn: Rue Louis Armstrong fir de südlechen, Rue Jane Addams fir de mëttleren a Rue Gustave-Eiffel fir den nërdlechen Deel. Am Juni 2016 huet den Escher Gemengerot awer decidéiert, d'Strooss op hirer ganzer Längt "Rue Le-Bataclan" ze nennen, woumat Suessem net d'accord war^[12]. Schlussendlech ass ee sech awer eens ginn, just dat ënnescht Stéck ëmzenennen; dat mëttelst an dat iewescht behalen den Numm, dee s'am Ufank kritt haten^[13].

Kleng Uertschafte féiere keng Stroossennimm, ma all Gebai ass numeréiert. Haus Nr 1, oder Haus Nr 3 z. B. um Bill.

• Nathalie Entringer, Sam Mersch, D’Visibilitéit vu Fraen an de Stroossennimm zu Lëtzebuerg, Journal.lu, 05.11.2020

1. ↑ Registre national des adresses vun der Administration du cadastre et de la topographie, Stand: 1. Juni 2015
2. ↑ Rues au féminin um Site vun nationale Fraerot. Gekuckt de(n) 28. Mäerz 2022.
3. ↑ Guy May, Die Straßennamen der Stadt Luxemburg unter deutscher Besatzung (1940-1944). Ons Stad 71/2002, S. 30-32.
4. ↑ haut: place Winston Churchill
5. ↑ Henri Beck, Was bedeuten die Straßennamen der Stadt?, Ons Stad, 33/1990, S. 32
6. ↑ ^{6,0 6,1} Fanny Beck, Was bedeuten die Straßennamen der Stadt?, Ons Stad, 79/2005, S. 34
7. ↑ Henri Beck, Was bedeuten die Straßennamen der Stadt?, Ons Stad 73/2003 S. 35
8. ↑ Henri Beck, Was bedeuten die Straßennamen der Stadt?, Ons Stad, 54/1997, S. 34
9. ↑ Henri Beck, Was bedeuten die Straßennamen der Stadt?, Ons Stad, 37/1991, S. 32
10. ↑ Quell fir all d'Informatiounen iwwer Esch: Fernande Krierː "Synchronie dynamiqe de la microtoponymie d'Esch-sur-Alzette." Institut grand-ducal, Section de linguistique, d'ethnologie et d'onomastique (ed.)ː Bulletin linguistique et ethnologique 34 (2013), S.15-22 .
11. ↑ Affichons l'égalité. www.cnfl.lu. Gekuckt de(n) 11.03.2021.
12. ↑ Anen, N. "Straßenstreit in Belval." Luxemburger Wort, 16. Februar 2017, S. 27.
13. ↑ "Belval: Gemeindestreit um Straßennamen geschlichtet." wort.lu, 25.01.2018.